Εφυγε από την ζωή σε ηλικία 77 ετών ο σπουδαίος ζωγράφος Γιώργος Λαζόγκας. Ο εικαστικός δημιουργός και ομότιμος καθηγητής της ΑΣΚΤ πάλευε τα τελευταία επτά χρόνια με ασθένειες. Αφήνει έντονο το εικαστικό του στίγμα υπερασπιζόμενος και προωθώντας την σύγχρονη τέχνη στην χώρα μας.
Συνεργάστηκε με τον Aλέξανδρο Ιόλα σε εκθέσεις στο Παρίσι και την Αθήνα - ατομικές και ομαδικές. Εκπροσώπησε την Ελλάδα στη Μπιενάλε του Παρισιού, του Σάο Πάολο, της Λισαβώνας, της Σεούλ, της Χιροσίμα, του Βελγίου και της Πολωνίας. Πραγματοποίησε πάνω από 50 ατομικές εκθέσεις και συμμετείχε σε πολλές ομαδικές ή διεθνείς διοργανώσεις, στην Ευρώπη και σε διεθνείς παρουσιάσεις στο Χονγκ Κονγκ, στο Σικάγο, στη Νέα Υόρκη.
Το ξεκίνημα της διαδρομής
Γεννήθηκε το 1945 στη Λάρισα. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην Αρχιτεκτονική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (1963-1970) έχοντας ως δάσκαλο τον Χρήστο Λεφάκη και αργότερα στην ζωγραφική στην Θεσσαλονίκη και με υποτροφία της Γαλλικής κυβέρνησης στην Ecole Supérieure Des Arts Decorative και στην Ecole Supérieure Des Arts Appliquees στο Παρίσι (1976).
Σύντομα διαμόρφωσε το προσωπικό του ύφος. Με ζωγραφική χειρονομιακή και ενστικτώδη, με σκοπό να καταγράψει με άμεσο τρόπο τον κόσμο των συναισθημάτων και τις φιλοσοφικές του αντιλήψεις. Η έννοια του χρόνου τον απασχόλησε από τα πρώτα χρόνια της δουλειάς του μέχρι το τέλος. Ταυτόχρονα αναζήτησε αρχέτυπα από περασμένους πολιτισμούς, ιδιαίτερα από την ελληνική μυθολογία. Και πάντα σταθερός άξονας τα προσωπικά του βιώματα.
Το Παλίμψηστο
Η τέχνη αποτέλεσε αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής του καθώς ασχολούνταν με αυτήν σε όλες τις φάσεις της. Τον απασχολούσε επίσης ιδιαίτερα το να καταγράφει τις διάφορες φάσεις ενός αντικειμένου καθώς έφτανε στην διαδικασία της καταστροφής του. Στην δεκαετία του ’70 ξεκίνησε να ασχολείται περισσότερο με την φωτογραφία και την χρήση των διάφορων τεχνικών τυπώματος. Έδωσε έμφαση, επίσης, στην δημιουργία κολλάζ με ποικίλους τρόπους όπως είναι η χρήση σπρέι και τα φωτοαντίγραφα. Την ίδια περίπου περίοδο αποκάλυψε το το Παλίμψηστο το οποίο διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στο πλαίσιο καταγραφής του χρόνου στην νέα του εικόνα. Αυτή η έννοια που πρωτοπόρα καθιέρωσε στα μέσα ΄70, πρόβαλλε και υπονόησε την συνεχώς μεταβαλλόμενη εικόνα της κοινωνίας των ραγδαίων αλλαγών.
Η Τυφλή Ζωγραφική
Κατά την δεκαετία του 1980 συνέχισε να εξελίσσεται και να εμπλουτίζει το βιογραφικό του στον τομέα της τέχνης εισάγοντας την νέα ενότητα της Τυφλής Ζωγραφικής. Αυτή η ειδική γραφή η οποία χαρακτηρίζεται αυτόματη αποτελεί έναν σύνθετο συνδυασμό αποτελούμενο από την χρήση καρμπόν, υφασμάτων και τελάρων. Σ′ αυτήν, τα σχέδια ως συνέχεια των χεριών, περνούν από το φως στο σκοτάδι, ανακαλώντας την προϊστορία του ενστίκτου και προκαλώντας τη σχέση «φανερό-κρυφό».
Αξιοσημείωτη ήταν επίσης και η επαναδιατύπωση του Παλίμψηστου στο πλαίσιο της ενότητας Θραύσματα. Πρόκειται για ένα θεώρημα βασισμένο στο τέλος μιας συνολικής εικόνας που αποτυπώνει το όλον. Χαρακτηριστικά σημεία στα έργα του Λαζόγκα είναι η διαδικασία επεξεργασίας της ύλης καθώς και το βιωματικό και ταυτόχρονα υπαρξιακό τους περιεχόμενο.
Ο Λαζόγκας ερεύνησε τη σημασία του ίχνους, του αποσπάσματος και του θραύσματος, κι επαναδιαπραγματεύτηκε το ρόλο της φωτοτυπίας, της φωτογραφίας και της μεταξοτυπίας, ως σύγχρονων εργαλείων παραγωγής του εικαστικού έργου.
Το κύκνειο άσμα του: «Το χθες είναι τώρα. Γιώργος Λαζόγκας: Μύθοι και Αρχαιότητα» στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
Η τελευταία του έκθεση «Το χθες είναι τώρα. Γιώργος Λαζόγκας: Μύθοι και Αρχαιότητα» θα διαρκέσει μέχρις τις 20 Αυγούστου στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
Στο «Χθες είναι Τώρα» και το τώρα είναι χθες, στην τελευταία εν ζωή και συμβολική έκθεσή του, Λαζόγκας προσεγγίζει το παρελθόν με πλήρη συνείδηση της οικουμενικότητας των αρχαίων και σύγχρονων πολιτισμών της Μεσογείου, τις αλληλοεπιδράσεις μεταξύ των οποίων έχει εξερευνήσει με επιμονή.
Η έκθεση που υπομνηματίζει στο ευρύ κοινό την πολυποίκιλη ενασχόληση του Λαζόγκα με το παρελθόν και το νοητό διάλογο που δημιουργείται ανάμεσα στο χθες και το σήμερα είναι δηλωτική της δουλειάς ενός καλλιτέχνη που πρωτοτύπησε στην καλλιτεχνική του διαδρομή, ενώ υπήρξε από αυτούς που διαμόρφωσαν το πεδίο της σύγχρονης τέχνης στην Ελλάδα.
Μενδώνη: Η Ελλάδα χάνει σήμερα έναν από τους μεγάλους καλλιτέχνες της εποχής μας
Μόλις πληροφορήθηκε την απώλεια του Γιώργου Λαζόγκα, η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Η Ελλάδα χάνει σήμερα έναν από τους μεγάλους καλλιτέχνες της εποχής μας, έναν νεωτεριστή της εννοιολογικής τέχνης, έναν ακάματο δημιουργό που αναμετρήθηκε τολμηρά με τη φιλοσοφική διάσταση του χρόνου, της ζωής, του θανάτου. Εναν εικαστικό που συνταίριαξε τη σύγχρονη έκφραση με την έμπνευση από την «μεγάλη Ιστορία», από τα fragmenta και τα μυθολογικά σπαράγματα. Η απώλειά του μου προκαλεί βαθιά θλίψη, καθώς το τελευταίο διάστημα επικοινωνούσαμε για την προετοιμασία της έκθεσής του «Το χθες είναι τώρα: Μύθοι και Αρχαιότητα», που παρουσιάζεται από τον Μάιο, στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και η οποία δέχεται καθημερινά πλήθος επισκεπτών.
Η οργάνωση αυτής της έκθεσης ήταν κάτι που το θέλησε ο ίδιος, καθώς στο μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής του, με τις «Νίκες», τις «Σειρήνες», το «Ταξίδι του Οδυσσέα», τα «Θραύσματα αγγείων», τους «Κίονες», διάβασε την αρχαιότητα σε αρμονική σχέση με το σήμερα.
Χρησιμοποίησε όλα τα μέσα της εποχής του για να επεξεργαστεί τα υλικά που επέλεγε, ώστε να αποτυπώσει τη σύγχρονη πραγματικότητα στο έργο του, με προσωπική γραφή, βιωματική και ταυτόχρονα ερευνητική. Ο συνδυασμός του παρελθόντος με το παρόν, του αρχαίου με το σύγχρονο για να δημιουργήσει το επιθυμητό, το διαχρονικό, είναι η ταυτότητα, το αποτύπωμα του Λαζόγκα.
Τον ευχαριστούμε για το ήθος του, για την ευγένειά του, για την έμπνευσή του, για τον στοχασμό του πάνω στην ιστορία, για τη διαυγή και ερευνητική ματιά του πάνω στη μυθολογία, την παράδοση, την πολιτιστική κληρονομιά. Ο Γιώργος Λαζόγκας, φεύγοντας από κοντά μας, μας αφήνει τεράστια παρακαταθήκη -επίκαιρη όσο ποτέ- την ευφάνταστη, τη δημιουργική συνομιλία του χθες με το σήμερα.
Εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια στην αγαπητή φίλη Αννα Μιχαλιτσιάνου, στον Μιχάλη, στους πολλούς φίλους του».
Γιατρομανωλάκης: Αποχαιρετούμε με θλίψη τον εικαστικό - ερευνητή, τον εικαστικό - πειραματιστή, τον εικαστικό - φιλόσοφο
Ο υφυπουργός Πολιτισμού Νικόλας Γιατρομανωλάκης έκανε την εξής δήλωση: «Αποχαιρετούμε με θλίψη τον Γιώργο Λαζόγκα, τον εικαστικό – ερευνητή, τον εικαστικό – πειραματιστή, τον εικαστικό – φιλόσοφο. Με έργα που επικεντρώνονται στη χειρονομία, τη διαδικασία επεξεργασίας της ύλης και τη βιωματική σχέση με τα υλικά, αλλά και στη φιλοσοφική διάσταση εννοιών όπως ο χρόνος, η ζωή και ο θάνατος και σε αρχετυπικά σύμβολα, ο Λαζόγκας κατάφερνε μέσα από την αφαίρεση να πει πολλά και να σε κάνει να αισθανθείς ακόμα περισσότερα. Το έργο του, που εκτείνεται σε 50 και πλέον έτη, είναι απόλυτα σύγχρονο και συνάμα άμεσα συνδεδεμένο με το παρελθόν μέσα από τους κώδικες που ανέπτυξε. Στην τελευταία συνέντευξη που έδωσε, ρωτήθηκε τι θα ήθελε να αναγράφεται πλάι στο όνομά του στα βιβλία της Ιστορίας της Τέχνης του μέλλοντος. «Διατήρησε τη μνήμη του χθες στο σήμερα. Γιατί το χθες είναι σήμερα ή, αν προτιμάτε, το σήμερα είναι χθες», απάντησε. «Το χθες είναι τώρα», εξάλλου, είναι και ο τίτλος της τελευταίας του έκθεσης η οποία και ακόμα είναι επισκέψιμη στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Θερμά συλλυπητήρια στην Άννα Μιχαλιτσιάνου, στους φίλους και τους οικείους του».