Ο Φετουλάχ Γκιουλέν, ιδρυτής της οργάνωσης Γκιουλέν και θεωρούμενος νούμερο ένα εχθρός του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, πέθανε σε ηλικία 83 ετών στην Πενσιλβάνια.
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν επιβεβαίωσε τον θάνατό του: «Η αποφασιστικότητα του έθνους μας στη μάχη κατά της τρομοκρατίας θα συνεχιστεί και η είδηση του θανάτου του δεν θα μας οδηγήσει ποτέ σε εφησυχασμό», είπε ο Φιντάν σε συνέντευξη Τύπου.
Όπως μεταδίδουν τουρκικά ΜΜΕ, λογαριασμοί που συνδέονται με την οργάνωση Γκιουλέν, περιλαμβανομένων ανιψιών του ίδιου, ανέβασαν μηνύματα σύμφωνα με τα οποία πέθανε από καρδιαγγειακά προβλήματα. Πρόσφατα φέρεται να είχε μεταφερθεί σε νέα διεύθυνση. Η ιστοσελίδα Herkul, που ανέβαζε κηρύγματά του, έγραψε ότι πέθανε την Κυριακή στο νοσοκομείο όπου νοσηλευόταν.
Η τουρκική κυβέρνηση κατηγορεί τον Γκιουλέν ως ενορχηστρωτή του αποτυχημένου πραξικοπήματος του 2016, αποκαλώντας την οργάνωσή του «FETÖ» («Τρομοκρατική Οργάνωση Φετουλαχιστών»).
Ο Γκιουλέν ζούσε αυτοεξόριστος στην Πενσιλβάνια εδώ και πάνω από δύο δεκαετίες. Τουρκικά ΜΜΕ κάνουν λόγο για μετακίνησή του σε νέα τοποθεσία από το Chestnut Retreat Center όπου βρισκόταν μέχρι πριν μερικούς μήνες, το οποίο αργότερα εκκενώθηκε. Όπως μεταδίδουν, επίσης, υπήρχαν αναφορές για εσωτερικές διαμάχες στην οργάνωση. Φέρεται να είχε θεαθεί την Κυριακή σε μια σπάνια εμφάνιση έξω από το νέο του σπίτι στο Σέιλοσμπεργκ.
Ποιος ήταν ο Φετουλάχ Γκιουλέν
Ο Τούρκος ιεροκήρυκας είχε δημιουργήσει ένα ισχυρό ισλαμιστικό κίνημα στην Τουρκία και σε άλλες χώρες, ονόματι «Χιζμέτ». Κάποτε ήταν σύμμαχος του Ερντογάν, και η οργάνωσή του είχε παίξει ρόλο στην εμβάθυνση των δεσμών της Τουρκίας με άλλες χώρες, κυρίως σε Αφρική, Μέση Ανατολή και Ασία.
Είχε γεννηθεί το 1941 και για το πρώτο ήμισυ της ζωής του ήταν ένας σε γενικές γραμμές απλός ιμάμης, μέχρι το 1981. Το ενδιαφέρον του στράφηκε τότε και σε κοινωνικές δραστηριότητες, περιλαμβανομένων μορφωτικών προγραμμάτων, επιχειρήσεων (και στον χώρο των ΜΜΕ) κ.α. Η επιρροή του αυξήθηκε τις δεκαετίες του 1980 και του 1990, όπως και οι υποστηρικτές του, πολλοί εξ αυτών είχαν μορφωθεί σε σχολεία και εκπαιδευτικά ιδρύματά του. Το 1999 μετακόμισε στην Πενσιλβάνια των ΗΠΑ: Οι υποστηρικτές του λένε πως αυτό έγινε για λόγους υγείας, άλλοι όμως έλεγαν πως το επέλεξε αυτό λόγω ερευνών σε βάρος του για υπονόμευση της κυβέρνησης, που τότε ελεγχόταν από την κοσμική ελίτ και τις ένοπλες δυνάμεις της Τουρκίας. Το 2000 βρέθηκε ένοχος (ερήμην) για σχέδια ανατροπής της κυβέρνησης μέσω αξιωματούχων που είχαν ενσωματωθεί στον κρατικό μηχανισμό.
Τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν το 2002, που έγινε πρωθυπουργός ο Ερντογάν με το ΑΚΡ. Παράλληλα με την οικονομική άνοδο, οι πιο ισλαμικού προσανατολισμού τάσεις του ΑΚΡ άρχισαν να γίνονται εμφανείς και Ερντογάν- Γκιουλέν έγιναν στρατηγικοί εταίροι.
Την πρώτη δεκαετία του 2000 η οργάνωση Γκιουλέν είχε γίνει πολύ ισχυρή, με μεγάλο δίκτυο στα ΜΜΕ, πολλά σχολεία, τράπεζες κ.α, καθώς και ισχυρούς δεσμούς με χώρες του εξωτερικού, με ιδιαίτερη έμφαση στην εκπαίδευση και χιλιάδες υποστηρικτές. Είναι άγνωστη η έκταση της συνεργασίας μεταξύ Ερντογάν και Γκιουλέν, ωστόσο υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι επισκέπτονταν το συγκρότημα όπου ζούσε ο ιμάμης στις ΗΠΑ ενώ ΜΜΕ και εκδόσεις του Γκιουλέν υποστήριζαν τον Ερντογάν. Παράλληλα, ήταν σε εξέλιξη μια πιο ισλαμική στροφή σε πολλά επίπεδα.
Κατά το 2013 ωστόσο οι «ρωγμές» είχαν γίνει εμφανείς, με την κυβέρνηση να κατηγορεί τον Γκιουλέν πως ενορχήστρωσε ένα σκάνδαλο διαφθοράς σε κορυφαία κλιμάκια. Κάποιοι θεωρούν πως ήταν μια κίνηση από πλευράς Γκιουλέν αφού ο Ερντογάν αποφάσισε να μειώσει την επιρροή του ισχυρού ιμάμη. Οι αποκαλύψεις περί διαφθοράς οδήγησαν στις διαδηλώσεις του Πάρκου Γκεζί, που κατεστάλησαν βίαια, ενώ ο Ερντογάν κατηγόρησε ανοιχτά τον Γκιουλέν πως προσπάθησε να διεισδύσει και ανατρέψει την κυβέρνηση και ότι ήθελε να δημιουργήσει ένα «κράτος εν κράτει» ή «παράλληλο κράτος».
Τα επόμενα χρόνια χαρακτηρίστηκαν από αναβρασμό στην ευρύτερη περιοχή και διχασμό εντός Τουρκίας, με τα ΜΜΕ του Γκιουλέν να στρέφονται κατά της κυβέρνησης, η οποία έκλεινε όλο και περισσότερες επιχειρήσεις του. Το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016, όπου σκοτώθηκαν 252 άτομα και για το οποίο η κυβέρνηση κατηγόρησε τον αυτοεξόριστο ιμάμη ως ενορχηστρωτή, ήταν το αποκορύφωμα, με τον Ερντογάν να κλείνει όλα τα ΜΜΕ των γκιουλενιστών και άλλες επιχειρήσεις στην Τουρκία. Κάποιοι από τους στρατιωτικούς που συμμετείχαν φέρονται να ομολόγησαν πως είχαν πάρει εντολές από τον Γκιουλέν, ωστόσο είναι άγνωστο υπό τι συνθήκες αποσπάστηκαν αυτές οι ομολογίες. Επίσης, η Άγκυρα απαιτούσε επί σειρά ετών από τις ΗΠΑ την έκδοση του Γκιουλέν και ζητούσε από ξένες κυβερνήσεις να κλείνουν οργανώσεις που συνδέονταν με αυτή του Γκιουλέν στις χώρες τους.
Ο ίδιος ο Γκιουλέν απέρριπτε όλες τις κατηγορίες περί εμπλοκής του στο αποτυχημένο πραξικόπημα, με τους υποστηρικτές του να λένε πως έγινε αποδιοπομπαίος τράγος προκειμένου ο Ερντογάν να συγκεντρώσει ακόμα περισσότερες εξουσίες. Η τουρκική κυβέρνηση λέει πως οι υποστηρικτές του Γκιουλέν είναι τρομοκράτες, προβαίνοντας σε μαζικές συλλήψεις όλα αυτά τα χρόνια.
Με πληροφορίες από Daily Sabah, Deutsche Welle