Όλοι μας έχουμε πει, τουλάχιστον μία φορά, ένα αθώο ψέμα. Λέμε ψέμματα για διατηρήσουμε τις σχέσεις μας, να βοηθήσουμε τους άλλους, να μη βρεθούμε σε αμηχανία και γενικά στην προσπάθειά μας να διατηρήσουμε τη θέση μας στην κοινωνία. Ωστόσο, καθώς η ανθρωπότητα έχει επιδεξιότητα στο ψέμα, πάντα προσπαθούμε να εντοπίσουμε ποιος δε λέει την αλήθεια.
Και αυτό δεν είναι τόσο εύκολο όσο πιθανόν να νομίζαμε. Οι γιαγιάδες μας ίσως να ισχυρίζονταν ότι μπορούσαν να καταλάβουν πότε λέγαμε ψέμματα επειδή κοκκίνιζαν τα αυτιά μας, αλλά στην πραγματικότητα, οι άνθρωποι έχουν «εξασκηθεί» την εξαπάτηση, βιώνοντάς την αρκετές φορές στη ζωή τους.
Δεν είναι απλό το να καταλάβετε αν κάποιος σας λέει ψέματα. Μαθαίνουμε να λέμε ψέματα αρκετά νωρίς-περίπου από την ηλικία των δύο ή τριών χρόνων, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Ωστόσο, τα πρώτα ψέμματα είναι πολύ διαφορετικά από τα εξελιγμένα ψέμματα της μετέπειτα ζωής.
Για αρκετά χρόνια, η πεποίθηση ότι τα μάτια μαρτυρούν το ψέμα - αν κοιτάζατε προς τα επάνω αριστερά λέγατε την αλήθεια, αλλά αν κοιτάζατε προς τα επάνω δεξιά λέγατε ψέμματα- ακουγόταν πολύ. Όμως, το αποτέλεσμα αυτό ήταν πολύ δύσκολο να επαναληφθεί και το 2012 διαπιστώθηκε μέσα από έρευνα, ότι δεν ίσχυε στις δοκιμές, ανεξάρτητα από το αν οι άνθρωποι γνώριζαν για το υποτιθέμενο τέχνασμα με το μάτι ή όχι.
Πώς μπορείτε λοιπόν να ανιχνεύσετε το ψέμα; Τα καλά νέα είναι ότι οι άνθρωποι φαίνεται να έχουν ασυναίσθητα την ικανότητα να ανιχνεύουν τα ψέμματα, ακόμα κι αν αυτό δεν μεταφράζεται σε συνειδητή σκέψη. Μια μελέτη της Ένωσης Ψυχολογικών Επιστημών το 2014 διαπίστωσε ότι, ακόμη και αν δεν αντιληφθούμε άμεσα ότι ένα άτομο ψεύδεται, συχνά μπορούμε να κατανοήσουμε κάποια σημάδια ότι αυτό συμβαίνει.
Επιπλέον, υπάρχουν και άλλες υποδείξεις. Σύμφωνα με επισκόπηση 60 μελετών που έγινε από Αμερικανούς επιστήμονες το 2011 και αφορούσε την συμπεριφορά εξαπάτησης, προέκυψε ότι μπορούμε να αντιληφθούμε τα ψέμματα κάποιου αν τον κάνουμε να μιλήσει περισσότερο για αυτά που μας λέει.
Αν κάποιος λέει ψέματα, δεν μπαίνει σε λεπτομέρειες, είναι απλός και σύντομος, δικαιολογεί τον εαυτό του χωρίς να του ζητηθεί, επαναλαμβάνει τις ερωτήσεις πριν τις απαντήσει, αργεί στις απαντήσεις του και παρακολουθεί την αντίδρασή μας καθώς αναπτύσσει την «ιστορία» του για να βεβαιωθεί ότι ο συνομιλητής του την δέχεται. Είναι λάθος η πεποίθηση ότι οι περισσότεροι ψεύτες είναι επικοινωνιακοί και έχουν μια εύκολη απάντηση για τα πάντα. Στην πραγματικότητα είναι πιθανό να περιοριστούν σε απλά και όχι σύνθετα γεγονότα.
Για να κατανοήσετε με επιτυχία το ψέμα, στην πραγματικότητα δεν θα πρέπει να τους υποπτεύεστε όλους. Αν θέλετε επομένως να μάθετε αν κάποιος σας λέει ψέμματα, δεχθείτε ότι μπορεί να λέει την αλήθεια, κάντε τον να ελέγξει και να επαναλάβει ξανά τα λεγόμενά του. Εάν και εσείς θέλετε να πείτε ένα αθώο ψέμα, προσπαθήστε να μην δείχνετε ανήσυχος και να είστε όσο μπορείτε περισσότερο λεπτομερειακός και επικοινωνιακός.
Πηγή: Bustle