Οι ηγέτες των χωρών της ΕΕ συζητούν αν και πώς θα επιβληθεί πλαφόν στις τιμές του αερίου την Παρασκευή, αφού οι χώρες- μέλη έχουν αυξήσει την πίεση στις Βρυξέλλες για τον περιορισμό του κόστους των καυσίμων και της ενέργειας.
Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρότεινε επιλογές πλαφόν στην τιμή του αερίου προς συζήτηση από τους ηγέτες της ΕΕ αφού η Γαλλία, η Ιταλία, η Πολωνία και άλλες 12 χώρες κάλεσαν τις Βρυξέλλες να προτείνουν ένα πλαφόν τιμών ανά την ΕΕ ως τρόπο περιορισμού του πληθωρισμού. Άλλες χώρες αντιτάχθηκαν, μεταξύ των οποίων η Γερμανία, ο μεγαλύτερος αγοραστής αερίου της Ευρώπης, και η Ολλανδία, καθώς λένε ότι το πλαφόν στις τιμές θα υπονόμευε την ενεργειακή ασφάλεια αυτό τον χειμώνα.
Η Κομισιόν εξέφρασε επίσης αμφιβολίες και μέχρι την Τετάρτη πρότεινε να προχωρήσει η ΕΕ με πιο περιορισμένες εκδοχές ενός πλαφόν στις τιμές.
Ακολουθούν τρόποι με τους οποίους η Ευρώπη θα μπορούσε να συγκρατήσει την τιμή του αερίου.
Πλαφόν τιμής σε όλο το αέριο
Αυτό ζήτησαν 15 χώρες της ΕΕ από την Κομισιόν να προτείνει επειγόντως σε επιστολή, λέγοντας ότι το πλαφόν στις τιμές ήταν «το ένα μέτρο που θα βοηθήσει κάθε κράτος- μέλος να αντισταθμίσει την πληθωριστική πίεση».
Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σε επιστολή στους ηγέτες της ΕΕ την Τετάρτη, πρότεινε να εξεταστεί ένα προσωρινό πλαφόν τιμών, ενώ η Κομισιόν εργάζεται προς την κατεύθυνση μιας εναλλακτικής τιμής- δείκτη αναφοράς (benchmark) στην ολλανδική TTF (Title Transfer Facility).
«Θα έπρεπε να εξετάσουμε έναν περιορισμό τιμής σε σχέση με την TTF με τρόπο που συνεχίζει να διασφαλίζει την προμήθεια αερίου στην Ευρώπη και όλα τα κράτη μέλη» αναφερόταν στην επιστολή της. Δεν διευκρίνισε αν ένα τέτοιο πλαφόν θα ίσχυε για όλες τις αγορές αερίου και τα συμβόλαια εισαγωγής που συνδέονται με την τιμή TTF ή θα είχε πιο περιορισμένη έκταση.
Η Κομισιόν τηρεί σκεπτικιστική τάση απέναντι σε ένα πλαφόν χονδρικής αερίου για πράξεις συναλλάγματος. Σε άρθρο όπου παρουσιάζονταν διάφορες επιλογές την προηγούμενη εβδομάδα, η Κομισιόν έλεγε πως ένα ευρύ πλαφόν θα ήταν πολύπλοκο για να επιβληθεί, θα αποτελούσε κίνδυνο για την ενεργειακή ασφάλεια και θα διατάρασσε τις ροές καυσίμων μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Αυτό επειδή, σε περίπτωση έλλειψης προμηθειών, τα σήματα τιμών (price signals) δεν θα ήταν πλέον σε θέση να ωθούν ροές σε περιοχές που χρειάζονται επειγόντως αέριο, ενώ ένα πλαφόν θα διακινδύνευε επίσης να προκαλέσει διαταραχές στις προμήθειες από ξένους προμηθευτές, σύμφωνα με το άρθρο της Κομισιόν. Γινόταν εκτίμηση ότι ένα τέτοιο πλαφόν θα μπορούσε να λειτουργήσει μόνο αν στηνόταν μια νέα οντότητα/ φορέας για να κατανέμει και να αποστέλλει ισχνές προμήθειες καυσίμων μεταξύ χωρών.
Νέα τιμή αναφοράς για το αέριο
Ενώ ένα πλαφόν τιμής θα ήταν προσωρινή λύση, η Κομισιόν θέλει να εφαρμόσει μια εναλλακτική τιμή αναφοράς (benchmark) διαρκείας για το αέριο στην Ευρώπη.
Ιστορικά, η τιμή του αερίου στο ΤΤF hub της Ολλανδίας ήταν η τιμή αναφοράς για τις παραδόσεις LNG (υγροποιημένου φυσικού αερίου) στην Ευρώπη. Ωστόσο η μεγάλη μείωση των ρωσικών προμηθειών φέτος έχει κάνει την τιμή εξαιρετικά ευμετάβλητη, και πιο υψηλή από τις τιμές LNG σε άλλες περιοχές.
Οι Βρυξέλλες λένε πως χρειάζεται νέος δείκτης εφόσον το TTF καθοδηγείται από τις προμήθειες μέσω αγωγών και δεν αντιπροσωπεύει πλέον μια αγορά που περιλαμβάνει περισσότερο LNG.
Κάποιες πηγές της βιομηχανίας έχουν προτείνει η βιομηχανία να αναπτύξει ένα νέο, δικό της benchmark. Η επιτυχία του εξαρτάται από το αν θα το χρησιμοποιούσε η βιομηχανία αερίου.
«Διάδρομος» τιμών αερίου
Το Βέλγιο, η Ελλάδα, η Ιταλία και η Πολωνία παρουσίασαν τη δική τους πρόταση την Πέμπτη για έναν «δυναμικό διάδρομο τιμών» για το αέριο.
«Ο διάδρομος θα εφαρμοζόταν για όλες τις συναλλαγές χονδρικής, δεν θα περιοριζόταν σε εισαγωγές από συγκεκριμένες δικαιοδοσίες και δεν θα περιοριζόταν σε συγκεκριμένη χρήση φυσικού αερίου» αναφέρεται σε έγγραφο όπου περιγράφεται ο «διάδρομος»- ένα εύρος που ορίζεται από την τιμή αγοράς και είναι χαμηλότερο από αυτήν.
Στο έγγραφο, το οποίο είδε το Reuters, προτείνεται να τεθεί ο διάδρομος σε επίπεδο αρκετά υψηλό για να επιτρέπει στην αγορά αερίου να λειτουργεί, και αρκετά ευέλικτο για να διασφαλίζεται πως οι ευρωπαϊκές χώρες μπορούν να προσελκύσουν προμήθειες. Αν είναι απαραίτητο, αυτό θα σήμαινε πως θα επιτρέπονταν οι συναλλαγές αερίου σε τιμές πάνω από τον διάδρομο, αναφέρεται.
H τιμή του αερίου θα μπορεί να έχει διακυμάνσεις εντός του εύρους του διαδρόμου, για να συνεχίζουν να παρέχονται σήματα τιμών που κατευθύνουν τις προμήθειες στις περιοχές που τις χρειάζονται, σύμφωνα με το έγγραφο, προσθέτοντας πως θα εφαρμοζόταν επίσης σε μακροπρόθεσμα συμβόλαια που συνδέονται με τα υπάρχοντα benchmarks τιμών αερίου.
Πλαφόν στο αέριο που χρησιμοποιείται για ηλεκτρικό ρεύμα
Η φον ντερ Λάιεν είπε ότι η ΕΕ θα έπρεπε επίσης να εξετάσει ένα πλαφόν τιμής στην ΕΕ ειδικά για το αέριο που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος.
Οι ευρωπαϊκές τιμές ηλεκτρικού ρεύματος ορίζονται από τον τελευταίο σταθμό ηλεκτροπαραγωγής που χρειάστηκε για να καλυφθεί η ζήτηση- κατά κανόνα έναν σταθμό αερίου. Η μείωση του κόστους της ενέργειας από αέριο θα μείωνε ως εκ τούτου την τιμή του ρεύματος συνολικά- αν και οι κυβερνήσεις θα χρειαζόταν να αποζημιώσουν τους σταθμούς αερίου για το χάσμα μεταξύ της τιμής με το πλαφόν και της υψηλότερης τιμής αγοράς στην οποία αγοράζουν καύσιμα.
Η Ισπανία και η Πορτογαλία εφάρμοσαν ένα σχέδιο για να το κάνουν αυτό τον Ιούνιο, και βοήθησε στη μείωση των τιμών τοπικά, μα ταυτόχρονα η χρήση αερίου στην Ισπανία αυξήθηκε.
Η Κομισιόν είπε πως οποιεσδήποτε παρεμβάσεις για τη μείωση των τιμών του αερίου πρέπει να συνοδεύεται από μέτρα για την αποφυγή της πρόκλησης αύξησης στη ζήτηση αερίου όταν οι χώρες πρέπει να εξοικονομούν καύσιμα.
Πλαφόν τιμής στο ρωσικό αέριο
Η Κομισιόν πρότεινε πλαφόν στην τιμή του ρωσικού αερίου τον Σεπτέμβριο, μα εγκατέλειψε την ιδέα αφού αντίσταση από χώρες της κεντρικής και της ανατολικής Ευρώπης που ανησυχούσαν ότι η Μόσχα θα προέβαινε σε αντίποινα διακόπτοντας τη ροή του αερίου που συνεχίζει να τους στέλνει.
Η Ευρώπη βασιζόταν στη Ρωσία για το περίπου 40% του αερίου της πριν η Μόσχα εισβάλει στην Ουκρανία. Αυτό έπεσε στο 9% καθώς η Ρωσία έκοβε τις προμήθειες προς την Ευρώπη.
Δεδομένης της πτώσης των ρωσικών προμηθειών, κάποιοι διπλωμάτες της ΕΕ λένε ότι ένα πλαφόν τιμών δεν θα κατάφερνε πολλά για να μειώσει τις ευρωπαϊκές τιμές αερίου, και θα λειτουργούσε περισσότερο ως γεωπολιτική κίνηση για να μειωθούν τα έσοδα της Μόσχας.
Τα επόμενα βήματα
Οι συζητήσεις των ηγετών της ΕΕ την Παρασκευή θα δώσουν κατεύθυνση στις Βρυξέλλες ως προς το τι είδους μέτρα θα υποστηρίξουν. Οι υπουργοί Ενέργειας των χωρών της ΕΕ συναντιούνται στις 11-12 Οκτωβρίου για να συνεχίσουν τις διαβουλεύσεις ως προς τα πλαφόν στις τιμές αερίου.
Η Κομισιόν, που συντάσσει τις πολιτικές της ΕΕ, έχει πει ότι είναι έτοιμη να προτείνει επιπλέον μέτρα για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης. Όταν η Κομισιόν παρουσιάσει προτάσεις, οι 27 χώρες της ένωσης θα διαπραγματευτούν ώστε να καταλήξουν σε συμφωνία.