Όταν τα Playmobil διηγούνται την ελληνική πραγματικότητα. Ο «κ.Plasticobilism» διαλέγει για μας 20 έργα του και μας μιλά για την τέχνη και τον ακτιβισμό

Όταν τα Playmobil διηγούνται την ελληνική πραγματικότητα. Ο «κ.Plasticobilism» διαλέγει για μας 20 έργα του και μας μιλά για την τέχνη και τον ακτιβισμό

-Όχι. Αλλά και εγώ μόλις πρόσφατα συνειδητοποίησα πως υπάρχει όρος για αυτό που κάνω…Αν και δεν ξέρω εάν είναι Τέχνη. Διάβασα τον όρο «artivism» (art + activism, τέχνη και ακτιβισμός). Και τότε είπα: Ναι. Αν κάνω κάτι, είναι αυτό.

Αυτό κάνει λοιπόν ο Nίκος Παπαδόπουλος. Ο 36χρονος, γέννημα θρέμμα Σαλονικιός που από αστροφυσικός και καθηγητής ενισχυτικής διδασκαλίας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση έγινε σεναριογράφος. Και εδώ και περίπου δυόμισι χρόνια με «όπλο» αγαπημένα μας παιχνίδια έρχεται να μας σκουντήξει και να μας προβληματίσει θυμίζοντας μας κυρίως όλα τα στραβά και ανάποδα της κοινωνίας που ζούμε.

Στα χέρια του τα αθώα Playmobil, μετατρέπονται από πυροσβέστες, πειρατές, ιατροί και αστυνομικοί σε πρωταγωνιστικές φιγούρες της κοινωνίας στην οποία ζούμε. Με μικρές παρεμβάσεις αναπαριστούν γεγονότα της καθημερινότητας μας, σκηνές και καταστάσεις που μας φέρνουν ένα σφίξιμο στην καρδιά- ιδέες και ιδανικά που δεν πρέπει να ξεχνάμε. Κάτι που μας ξεκαθαρίζει από τη αρχή της συνομιλίας μας.

Η Μέρκελ, ο Σόιμπλε, οι Χρυσαγίτες, τα ΑΤΜ και το Ευρώ, το δράμα των προσφύγων, οι εκλογές, το δημοψήφισμα αλλά και η κακοποίηση των γυναικών, ο έρωτας, το μήνυμα της αντίστασης στο πολιτικό κατεστημένο, η εξόρυξη χρυσού στις Σκουριές και τόσα πολλά ακόμη με τα οποία δεν έχει προλάβει να καταπιαστεί.

Τα «πειραγμένα» Playmobil, του «κυρίου Plasticobilism»- όπως είναι το όνομα χρήστη στην σελίδα στο Facebook όπου κοινοποιεί τη δουλειά του αλλά στο ιστολόγιο του- δεν φέρνουν χαμόγελα…

Open Image Modal

Εξάλλου η δουλειά του, όπως είπε μιλώντας στη HuffPost Greece για την οποία επέλεξε και παρουσιάζει 20 έργα του, είναι «γέννημα» της κρίσης. «Δηλώνω ευτυχής πατέρας- δύο παιδιών 4 ετών και έξι μηνών το δεύτερο- αλλά και δυστυχής Έλληνας. Όχι γιατί σε προσωπικό επίπεδο είμαι δυστυχισμένος. Το αντίθετο. Αλλά γιατί γύρω μου υπάρχει δυστυχία. Οι άνθρωποι υποφέρουν. Ακόμη και ένας άνθρωπος δίπλα μας να είναι δυστυχής, είμαστε όλοι. Ως κοινωνία. Ακόμη και αν κάποιοι δεν το έχουν νιώσει ακόμη».

Το όλο project είναι για τον ίδιο άλλωστε «ένα ημερολόγιο της σκληρής πραγματικότητας».

Πως όμως ξεκινά αυτό το ημερολόγιο και που στοχεύει;

Open Image Modal

Όλα ξεκίνησαν από μια ημέρα στο εμπορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης. Ο Νίκος είχε πάει με τον μεγάλο του γιο -ο οποίος τότε ήταν μόλις ενάμιση έτους- και σε μια γωνιά του εμπορικού γινόταν μια παρουσίαση Playmobil. «Πήραμε μερικά, αυτά που προορίζονται για παιδιά και είναι ακόμη πιο άκαμπτα από τα κλασικά, για λόγους ασφαλείας. Το βράδυ προσπαθούσαμε να τον κοιμίσουμε. Αν και δεν ήταν σε θέση να κατανοήσει πλήρως τι ακριβώς έκανα, του έφτιαξα μια πρώτη αναπαράσταση, ας του πούμε, του βραδινού ύπνου. Playmobil που πηγαίνουν στο κρεβάτι τους για να κοιμηθούν. Έβγαλα μια φωτογραφία από αυτό το πρωτόλειο και την ανέβασα στο Facebook. Τότε μου ήρθε η ιδέα να φτιάξω και άλλες αναπαραστάσεις από εικόνες και στιγμές της οικογενειακής μας ζωής».

Σύντομα όμως αποφάσισε πως δεν θέλει να περιοριστεί σε αυστηρά προσωπικές στιγμές. Τα Playmobil για μικρές ηλικίες έδωσαν τη θέση τους στα «κανονικά» και με τις προβλεπόμενες παρεμβάσεις, τη δημιουργία του κατάλληλου φόντου και τη δύναμη της φωτογραφίας, ο Νίκος άρχισε να…επεκτείνει τις αναπαραστάσεις του σε ζητήματα που τον απασχολούσαν έντονα και είχαν να κάνουν με την πολιτική, την καθημερινότητα, την οικονομική κρίση, το προσφυγικό. Και κάθε φωτογραφία από μια αναπαράσταση που φτιάχνει έχει ένα πολύ ξεχωριστό μήνυμα.

«Η αλήθεια είναι πως πριν την κρίση δεν ήμουν και πολύ πολιτικοποιημένος. Έλεγα και εγώ, όπως πολλοί άλλοι, πως οι πολιτικοί είναι όλοι ίδιοι, συζητούσαμε λίγο για την λιτότητα αλλά τίποτε περισσότερο. Τώρα όμως όλα είναι διαφορετικά. Οι απαιτήσεις που έχουμε από το πολιτικό σύστημα και τους πολιτικούς είναι μεγαλύτερες. Οι αντιθέσεις πιο έντονες. Τα πράγματα που μας αγγίζουν περισσότερα και οι συνέπειες της κρίσης και των πολιτικών που ασκούνται, βαριές».

Έτσι ο Νίκος, «σηκώθηκε από το καναπέ» του όπως λέει, και άρχισε να «μιλά» μέσα από τις φιγούρες των Playmobil για όλα όσα μας ενοχλούν, μας πληγώνουν, μας εξοργίζουν, μας προβληματίζουν. Και το ζητούμενο για τον ίδιο, όπως επαναλαμβάνει αρκετές φορές κατά τη συνομιλίας μας, είναι αφενός να εκφραστεί ο ίδιος, με έναν δημιουργικό αλλά και να παρακινήσει και άλλους να σηκωθούν από τον καναπέ και να επιδείξουν αλληλεγγύη στον διπλανό τους.

«Τα βράδια σκέφτομαι όλα όσα έχω ακούσει, διαβάσει, δει μέσα στη μέρα. Αυτά που με άγγιξαν, που με καίνε. Και τότε σκέφτομαι μια νέα αναπαράσταση».

Αν και σεναριογράφος κωμικών σειρών όπως το «LAPD», του δεύτερου κύκλου του «Μοντέρνα Οικογένεια», και του ελληνικού «Bing Bang» - ως αστροφυσικός φυσικά δηλώνει και φαν της ξένης σειράς- δεν χρησιμοποιεί ιδιαίτερα το χιούμορ. «Σατιρίζω μέσα από κάποιες αναπαραστάσεις. Υπό την έννοια ότι λέω κάποιες αλήθειες κοινές για όλους μας με έναν καυστικό τρόπο. Διαφορετικό. Αλλά υπάρχει πάντα ένας κανόνας. Δεν θέλω να σας κάνω να γελάσετε. Ο κανόνας της σάτιρας είναι να στηλιτεύεις και να προβληματίζεις τον αποδέκτη. Να στέκεσαι, με τη δουλειά σου, απέναντι από την εξουσία. Όταν απλά φτιάχνω κάτι που κάνει κάποιον να γελάσει πχ διακωμωδώντας μια πολιτική φιγούρα, και ο άλλος γελάει, τότε απλά τον βοηθάω να εκτονωθεί. Μετά πάει παρακάτω. Δεν στέκεται να σκεφτεί. Και έτσι γίνεται, ο καθένας από εμάς, υποστηρικτής του συστήματος. Με την αδράνεια».

Κάτι τέτοιο είναι επιφανειακό κατά τον ίδιο και το «ξορκίζει». Δεν θέλει τίποτα να μετριάζει την οργή και τον προβληματισμό που ως άνθρωποι πρέπει θέλει να μας κάνει να νιώσουμε, βαθεία και ειλικρινά για όσα συμβαίνουν γύρω μας. «Πρέπει να αναδείξω την οργή και την κριτική απέναντι στην εξουσία και σε αυτούς που την έχουν. Το γέλιο εξουδετερώνει την ανάγκη για αντίδραση και εμείς πρέπει να αντιδράσουμε».

Μέχρι σήμερα λοιπόν έχει φτιάξει περίπου 900 αναπαραστάσεις- εκ των οποίων του ζητήσαμε να διαλέξει τις πιο αγαπημένες του για να τις παρουσιάσουμε στηHuffPost Greece. Μεταξύ αυτών, ο ίδιος ξεχωρίζει, πρωτίστως για το συναισθηματικό φορτίο που σήκωσε και ίδιος όταν την έφτιαχνε, αυτή για την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Κακοποίησης των γυναικών. Μια γυναίκα πεσμένη στο έδαφος, με το πρόσωπο μελανιασμένο να φαίνεται ανάμεσα από τα πόδια σε στάση ανάπαυσης ενός άνδρα που είναι και ο θύτης της. «Είχα βάψει με νερομπογιά το πρόσωπό της για να φτιάξω τις μελανιές. Και όταν τράβηξα την πρώτη φωτογραφία ένιωσα πως σε αυτή τη δουλειά υπήρχε κάτι δυνατό και αληθινό. Δεν είχε τελειώσει ακόμη, στο βαθμό που ήθελα, αλλά ήταν όλα στο μυαλό μου τόσο καθαρά. Ήξερα τι ήθελα να πω».

Πολύ συχνές όμως είναι από το καλοκαίρι και μετά οι αναπαραστάσεις από την προσφυγική κρίση. Μια μετανάστρια με ένα παιδί στην αγκαλιά σε μια παραλία ελληνικού νησιού που φαίνεται να ενοχλεί τους λουόμενους, γυναίκες και παιδιά μέσα σε μια βάρκα, τολμηρές αναπαραστάσεις για τη δράση αλλά και το…IQ των Χρυσαυγιτών και τον φασισμό σε κάθε του έκφραση, πολίτες που εμφανίζονται σαν σκλάβοι των ΑΤΜ, η Μέρκελ στο ρόλο της αφέντρας, ο Σόιμπλε να σέρνει από το αναπηρικό του καρότσι- πάνω σε ρόδες από ευρώ- το ματωμένο σώμα της Ελλάδας. Αλλά και άλλες όπως ένα ζευγάρι που φλερτάρει κάτω από το σύνθημα Revolution - που εμπεριέχει τη λέξη Love, ένα αγόρι που ορθώνει το ανάστημα του μπροστά σε ένα τανκ ή και αναπαραστάσεις για το δημοψήφισμα έως την…κουλτούρα της ΤV, του διαδικτύου και της καταναλωτικής κοινωνίας που ζούμε.

Η συλλογή πάντως δεν αριθμεί τόσο πολλές φιγούρες όσες ίσως φανταζόμαστε «και σίγουρα δεν είμαι από τους συλλέκτες που αγοράζουν όλα τα σετ. Εγώ δεν τα χρειάζομαι, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Τα δικά μου Playmobil χωράνε σε πέντε κουτιά λίγο μεγαλύτερα από ένα τάπερ». Για την κάθε αναπαράσταση, δαπανά κατά μέσο όρο μια ώρα- αν και κάποιες είναι πιο απαιτητικές. Συνήθως οι παρεμβάσεις στις φιγούρες είναι μικρές. Κάποια ρούχα, μαλλιά και φυσικά ο χρόνος που απαιτείται για το backround που αλλάζει και την όλη οπτική στην κάθε θεματική.

Η κάθε αναπαράστασή όμως μετά την φωτογράφιση παύει να υφίσταται. «Μόλις τελειώσω έρχεται ο γιος μου και τα παίρνει για να παίξει και εκείνος», μας εξηγεί ενώ κάποια έργα του- φωτογραφίες αναπαραστάσεων- βρήκαν μια θέση σε ένα «κάπως underground καφέ εδώ στη Θεσσαλονίκη και στον συγκεκριμένο χώρο ταιριάζουν πολύ», όπως μας διαβεβαιώνει.

Οι αντιδράσεις όσων των ακολουθούν στο Facebook- και είναι περισσότεροι από 18.700- είναι θερμές αλλά δεν λείπουν και τα επικριτικά έως και απειλητικά σχόλια κυρίως από οπαδούς της Χρυσής Αυγής. Ακόμη και η ίδια η Playmobil ήταν εχθρική. «Κάποια στιγμή μου μπλόκαραν τη σελίδα και ήμουν σίγουρος πως θα ήταν κανένας χρυσαυγίτης που θα το είχε κάνει. Ήταν όμως η Playmobil από τη Γερμανία!». Τελικά όμως το θέμα ξεκαθαρίστηκε με μια δήλωση από τον ίδιο πως η Playmobil δεν έχει καμία σχέση με το πολιτικό περιεχόμενο το οποίο αποδίδει ο ίδιος στις αναπαραστάσεις του, ασχέτως εάν για αυτές χρησιμοποιούνται φιγούρες της εταιρείας.

«Παρά αυτή την περιπέτεια, τώρα θέλει ένα γερμανικό κανάλι να μου πάρει συνέντευξη στο πλαίσιο ενός ντοκιμαντέρ για νέους Ευρωπαίους που δημιουργούν και αντιστέκονται στην κρίση ή κάτι τέτοιο. Αυτός μάλλον δεν τους ενοχλούν οι αναπαραστάσεις», λέει γελώντας.

Από όλους όμως τους επαίνους, τα δημοσιεύματα, τις συνεντεύξεις, αυτό που έχει μεγαλύτερη αξία για τον ίδιο είναι «είναι μια μεταπτυχιακή εργασία ενός παιδιού από την Ελλάδα που σπουδάζει στο εξωτερικό. Ασχολείται με τις τέχνες και μου έκανε την τιμή να ασχοληθεί και να αναλύσει τη δουλειά μου», λέει με υπερηφάνεια.