Πώς αποκτά τόσα όπλα η Χαμάς

Πώς η παλαιστινιακή ισλαμιστική οργάνωση συγκέντρωσε την ισχύ πυρός για την τρομοκρατική επίθεση στο Ισραήλ.
Open Image Modal
via Associated Press

Στο απόηχο της αιματηρής τρομοκρατικής της επίθεσης εναντίον του Ισραήλ, ένα από τα μεγάλα ερωτήματα σχετικά με τη Χαμάς είναι προφανές: Πώς συγκέντρωσε τον οπλισμό και την ισχύ πυρός που της επέτρεψε να κάνει κάτι τέτοιο;

Η Λωρίδα της Γάζας είναι πυκνοκατοικημένη και μια ιδιαίτερα φτωχή περιοχή, με ελάχιστους πόρους. Το Ισραήλ και η Αίγυπτος ελέγχουν τα περάσματα, ενώ το Ισραήλ την έχει υπό στενό αεροπορικό και ναυτικό αποκλεισμό και υπό στενή παρατήρηση. Ωστόσο και πάλι η ισλαμιστική οργάνωση απέκτησε τα όπλα που της επέτρεψε να εξαπολύσει τις συντονισμένες επιθέσεις του Σαββάτου, ενώ συνεχίζει να εκτοξεύει ρουκέτες εναντίον του Ισραήλ.

Σύμφωνα με το World Factbook της CIA, η Χαμάς αποκτά όπλα είτε λαθραία είτε μέσω τοπικής κατασκευής και λαμβάνει έναν βαθμό στρατιωτικής υποστήριξης από το Ιράν. Μέχρι τώρα δεν έχουν βρεθεί στοιχεία που να υποδεικνύουν απευθείας εμπλοκή/ ρόλο του Ιράν στην επίθεση. Ωστόσο η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν είναι εδώ και καιρό ο μεγαλύτερος υποστηρικτής της Χαμάς, περνώντας λαθραία όπλα στον παλαιστινιακό θύλακα μέσω σηράγγων στα σύνορα ή σκαφών που περνούν τον αποκλεισμό.

«Η υποδομή τούνελ της Χαμάς είναι ακόμα τεράστια παρά την τακτική υποβάθμιση από το Ισραήλ και την Αίγυπτο» είπε ο Μπιλάλ Σάαμπ, senior fellow και διευθυντής του Defense and Security Program στο Middle East Institute (MEI) στην Ουάσινγκτον, όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του CNN. . «Η Χαμάς έχει παραλάβει όπλα από το Ιράν που πέρασαν λαθραία στη Λωρίδα της Γάζας μέσω τούνελ. Αυτό συχνά περιελάμβανε συστήματα μεγαλύτερης εμβέλειας» είπε ο Ντάνιελ Μπάιμαν, senior fellow στο Transnational Threats Project στο Center for Strategic and International Studies (CSIS). «Το Ιράν επίσης διαθέτει στη Χαμάς τους πιο προηγμένους...βαλλιστικούς πυραύλους του μέσω θαλάσσης, σε υλικά για οικοδομές στη Γάζα» είπε ο Τσαρλς Λίστερ, senior fellow στο ΜΕΙ.

Open Image Modal
via Associated Press

Αναλυτές επισημαίνουν επίσης ότι το Ιράν αποτελεί και «μέντορα», βοηθώντας τη Χαμάς και στην εγχώρια παραγωγή όπλων της. Αξιωματούχος της οργάνωσης στον Λίβανο είπε σε συνέντευξή του στο RTArabic πως «έχουμε τοπικά εργοστάσια για τα πάντα, για ρουκέτες με εμβέλειες 250 χλμ, 160 χλμ, 80 χλμ και 10 χλμ. Έχουμε εργοστάσια για όλμους και τα βλήματά τους...έχουμε εργοστάσια για Καλάσνικοφ και σφαίρες. Κατασκευάζουμε σφαίρες με άδεια από τους Ρώσους. Τις φτιάχνουμε στη Γάζα» είπε ο Αλί Μπαράκα, επικεφαλής των «Εθνικών Σχέσεων της Χαμάς με το Εξωτερικό».

Για μεγαλύτερα είδη εξοπλισμού ο Λίστερ είπε ότι οι Φρουροί της Επανάστασης του Ιράν παρέχουν στους μηχανικούς της οργάνωσης εκπαίδευση πάνω σε όπλα εδώ και περίπου δύο δεκαετίες. «Χρόνια πρόσβασης σε πιο προηγμένα συστήματα έχουν δώσει σε μηχανικούς της Χαμάς την απαραίτητη γνώση για σημαντική ενίσχυση των δυνατοτήτων εγχώριας παραγωγής» είπε ο Λίστερ- και η Τεχεράνη φροντίζει να «επικαιροποιεί» την εκπαίδευσή τους. «Οι μηχανικοί ρουκετών και πυραύλων της Χαμάς είναι κομμάτι του περιφερειακού δικτύου του Ιράν, οπότε τακτική εκπαίδευση και ανταλλαγές στο ίδιο το Ιράν είναι χαρακτηριστικά κομμάτια των προσπαθειών του Ιράν για να γίνουν πιο “επαγγελματικές” οι δυνάμεις- “εκπρόσωποί” του στην περιοχή» είπε ο Λίστερ.

Ο τρόπος με τον οποίο η οργάνωση αποκτά τα υλικά για τα εγχώριας παραγωγής όπλα επίσης είναι ένα μεγάλο θέμα από μόνο του: Η Χαμάς δεν έχει βαριά βιομηχανία που θα υποστήριζε την παραγωγή όπλων στα περισσότερα μέρη του κόσμου. Σύμφωνα με το CIA Factbook, οι κύριες βιομηχανίες της έχουν να κάνουν με υφάσματα, επεξεργασία τροφίμων και έπιπλα. Ωστόσο υπάρχει και εμπόριο παλιοσίδερων, που μπορεί να χρησιμοποιείται για κατασκευή όπλων στα τούνελ- και αυτά τα παλιοσίδερα συχνά προέρχονται από προηγούμενες συγκρούσεις στη Γάζα. Επίσης, ισραηλινά πυρομαχικά που δεν έχουν εκραγεί χρησιμοποιούνται επίσης (οι εκρηκτικές τους ύλες).

Open Image Modal
via Associated Press

Ως προς την παραγωγή των πυρομαχικών που χρησιμοποιήθηκαν στην επίθεση, ο τόσο μεγάλος όγκος μέσα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα δείχνει ότι το οπλοστάσιο αυτό στηνόταν για καιρό. Σύμφωνα με τον Μπαράκα, τον αξιωματούχο της Χαμάς στον Λίβανο, οι προετοιμασίες γίνονταν για δύο χρόνια. Ο ίδιος είπε ότι οι σύμμαχοι της Χαμάς «μας υποστηρίζουν με όπλα και χρήματα. Πρώτα από όλα, το Ιράν μας δίνει χρήματα και όπλα».

Κατά τον Άαρον Πίλκινγκτον, αναλυτή της αμερικανικής πολεμικής αεροπορίας σε θέματα Μέσης Ανατολής, «αυτό που προκαλεί έκπληξη...είναι πώς θα μπορούσες να δημιουργήσεις αποθέματα, να μετακινήσεις, να στήσεις και να εκτοξεύσεις χιλιάδες ρουκέτες αποφεύγοντας τις ισραηλινές, αιγυπτιακές και σαουδαραβικές υπηρεσίες κλπ. Είναι δύσκολο να δει κανείς πώς Παλαιστίνιοι μαχητές θα μπορούσαν να το κάνουν αυτό...χωρίς ιρανική καθοδήγηση».

Σύμφωνα με δημοσίευμα της Washington Post, αξιωματούχοι λένε πως η επίθεση αντικατοπτρίζει τις φιλοδοξίες του Ιράν να περικυκλώσει το Ισραήλ με μεγάλους αριθμούς παραστρατιωτικών μαχητών, οπλισμένων με όλο και καλύτερα όπλα, ικανά να χτυπούν βαθιά μέσα στο Ισραήλ. Επίσης, παρά την έλλειψη στοιχείων, νυν και πρώην αξιωματούχοι των υπηρεσιών πληροφοριών βλέπουν ενδείξεις- «σήματα κατατεθέντα» ιρανικής στήριξης, ενώ υπενθυμίζουν πως αξιωματούχοι στην Τεχεράνη έχουν καυχηθεί δημόσια για τους μεγάλους όγκους στρατιωτικής βοήθειας προς τη Χαμάς τα τελευταία χρόνια.

«Η εκπαίδευση, επιμελητεία, τηλεπικοινωνίες, προσωπικό και τα όπλα που χρειάστηκαν παρέχουν ένα τεράστιο αποτύπωμα» είπε ο Μαρκ Πολυμερόπουλος, πρώην στέλεχος της CIA που ειδικευόταν στην αντιτρομοκρατία στη Μέση Ανατολή. «Αυτό υποδεικνύει τόσο ιρανική εμπλοκή, δεδομένης της πολυπλοκότητας της επίθεσης, και υπογραμμίζει την τεράστια αποτυχία σε επίπεδο πληροφοριών» σημειώνει, προσθέτοντας πως η χρήση αιωροπτέρων, που θυμίζει μια επίθεση του 1987, «σίγουρα απαίτησε εκπαίδευση εκτός Γάζας».

Open Image Modal
via Associated Press

Το ίδιο το Ιράν αρνείται ότι είχε ρόλο στην επίθεση: «Δεν εμπλεκόμαστε στην απάντηση της Παλαιστίνης, καθώς γίνεται αποκλειστικά από την ίδια την Παλαιστίνη» ανέφερε η αποστολή του Ιράν στον ΟΗΕ. Ωστόσο άλλοι αξιωματούχοι του Ιράν επιδοκίμασαν δημόσια την επίθεση, υπογραμμίζοντας τη στενή τους σχέση με τη Χαμάς. Ο επικεφαλής της οργάνωσης, Ισμαήλ Χανιγιέ, αναγνώρισε σε συνέντευξή του πέρυσι πως η Χαμάς έλαβε στρατιωτική βοήθεια 70 εκατ. δολαρίων από το Ιράν. Σύμφωνα με αναφορά του Στέιτ Ντιπάρτμεντ από το 2020, το Ιράν παρέχει περίπου 100 εκατ. δολάρια ετησίως σε παλαιστινιακές οργανώσεις, μεταξύ των οποίων η Χαμάς, ο Ισλαμικός Τζιχάντ κ.α.

Πρώην και νυν αξιωματούχοι επιβεβαίωσαν πως το Ιράν παρείχε τεχνική βοήθεια στη Χαμάς για την κατασκευή άνω των 4.000 ρουκετών και drones που εξαπολύθηκαν από το Σάββατο και μετά. Τουλάχιστον κάποιοι μαχητές της οργάνωσης έχουν περάσει εκπαίδευση σε εξελιγμένες στρατιωτικές τακτικές- μεταξύ άλλων και σε στρατόπεδα στον Λίβανο επανδρωμένα με συμβούλους από τους Φρουρούς της Επανάστασης του Ιράν και τη Χεζμπολά, σύμφωνα με τους αξιωματούχους αυτούς. Οι μαχητές αυτοί προφανώς ήταν επίλεκτοι οι οποίοι μετά εκπαίδευσαν άλλους μέσα στην ίδια τη Γάζα πάνω σε αυτά που έμαθαν.

Παρόλα αυτά, κάποιοι αναλυτές τονίζουν ότι η Χαμάς έχει ιστορικό ανεξάρτητου δρώντα, ικανού να διεξάγει τρομοκρατικές επιχειρήσεις χωρίς εξωτερική επίβλεψη ή οδηγίες: «Αυτός είναι ένας πόλεμος μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ, στον οποίο το Ιράν υποστηρίζει τη Χαμάς, μα τον έλεγχο τον έχει η Χαμάς» είπε ο Μπρους Ράιντελ, πρώην ειδικός αντιτρομοκρατίας της CIA και πλέον συνεργάτης στο Brookings Institution.