Αν σας ρωτούσε κάποιος ποια είναι η χειρότερη χρονιά στην ανθρώπινη ιστορία, τι θα απαντούσατε; Το 1347 μ.Χ., με το ξέσπασμα της Μαύρης Πανώλης στην Ευρώπη είναι μια προφανής επιλογή. Οπως και οποιοδήποτε έτος μεταξύ του 1941 και του 1945, την περίοδο δηλαδή του Ολοκαυτώματος ή το 1918, όταν εμφανίστηκε η ισπανική γρίπη, σκοτώνοντας περίπου 100 εκατομμύρια ανθρώπους.
Κι όμως μελέτη της ομάδας του καθηγητή Αρχαιολογίας και Μεσαιωνικής Ιστορίας του Χάρβαρντ, Μάικλ ΜακΚόρμικ, υποστηρίζει ότι πιο «μαύρη» χρονιά είναι το 536 μ.Χ.
Πρόκειται για την δέκατη χρονιά εξουσίας του αυτοκράτορα Ιουστινιανού. Δεν καταγράφεται τίποτα αξιοσημείωτο ιστορικά, ωστόσο κάτι περίεργο συνέβαινε στον ουρανό: μια μυστηριώδης «ομίχλη» έκρυψε την ήλιο, βυθίζοντας τις θερμοκρασίες και προκαλώντας χάος σε όλο τον πλανήτη: ξηρασία, άγονες καλλιέργειες, θερινό χιόνι στην Κίνα και παγκόσμια επιδημία πείνας.
Υπάρχουν στοιχεία ότι «ένοχες» για τη συγκεκριμένη περίοδο, αλλά και για άλλες μεταγενέστερες ανάλογες, είναι οι ηφαιστειακές εκρήξεις σε πυρήνες πάγου.
Οι τελευταίοι αποτελούν πολύ χρήσιμο αρχαιολογικό εργαλείο. Και αυτό γιατί τα μόνιμα αποθέματα πάγου αναπτύσσονται σταδιακά, κάτι που σημαίνει ότι μπορεί κανείς να ανακαλύψει αποθέματα από μια οποιαδήποτε χρονιά και να καταλάβει τι συνέβαινε τότε στην ατμόσφαιρα.
Και στην περίπτωση της «μαύρης περιόδου» που ξεκίνησε το 536 μ.Χ., μια νέα λεπτομερής ανάλυση του παγετώνα Colle Gnifetti, στα σύνορα Ελβετίας – Ιταλίας, δείχνει ότι στην περιοχή σημειώθηκε τότε ένα «μεγάλο ηφαιστειακό περιστατικό». Αντίστοιχα ευρήματα από τη Γροιλανδία και την Ανταρκτική μαρτυρούν και δεύτερη έκρηξη τέσσερα χρόνια αργότερα. Ενώ το επόμενο έτος, ακολούθησε το ξέσπασμα της λεγόμενης «Πανώλης του Ιουστινιανού», ολοκληρώνοντας την καταστροφή.
Πόσο χρειάστηκε για να ανακάμψει ο πλανήτης: περίπου έναν αιώνα. Και αυτό προκύπτει και πάλι από τις αναλύσεις των πυρήνων πάγου από το έτος 640 μ.Χ., στους οποίους εντοπίστηκε μόλυβδος από εξορύξεις για τη δημιουργία νομισμάτων: η οικονομία είχε αρχίσει και πάλι να αναπτύσσεται.
με πληροφορίες από sciencealert.com