Τα αρχαιότερα γνωστά γραπτά του κόσμου φτάνουν πάνε πίσω 5.000 χρόνια, στην αρχαία Μεσοποταμία- ωστόσο ποιος ήταν ο πρώτος συγγραφέας που γνωρίζουμε με το όνομά του στην ιστορία;
Αρχαιολογικές ανακαλύψεις έχουν αποκαλύψει πως τα αρχαιότερα γνωστά γραπτά είχαν εμφανιστεί περίπου το 3.400 πΧ, από τους Σουμέριους στη Μεσοποταμία και ήταν στην αποκαλούμενη σφηνοειδή γραφή. Ως προς τους αρχαιότερους γνωστούς συγγραφείς της ιστορίας, τώρα, οι περισσότεροι θα σκέφτονταν πχ τον Όμηρο, τη Σαπφώ, τον Ηρόδοτο κλπ- αλλά όπως είπε στο Live Science ο Ερχάν Ταμούρ, μεταδιδακτορικός συνεργάτης στο Metropolitan Museum of Art στη Νέα Υόρκη, πριν από αυτούς – περίπου χίλια χρόνια- ήταν η πριγκίπισσα, ιέρεια και ποιήτρια Ενχεντουάνα.
«Ως πρώτη συγγραφέας, εννοούμε πως είναι ο/η πρώτος/η συγγραφέας που ξέρουμε ονομαστικά που μπορούμε να συνδέσουμε με ένα υπάρχον κείμενο» είπε στο Live Science ο Μπέντζαμιν Φόστερ, Ασσυριολόγος στο Yale University. «Για μεγάλο μέρος της μεσοποτάμιας γραμματείας, δεν ξέρουμε ποιοι ήταν οι συγγραφείς, μα αυτή είναι η εξαίρεση».
Η Ενχεντουάνα ήταν η κόρη του Ακκάδιου βασιλιά Σαργών, που έζησε γύρω στο 2334 πΧ- 2279 πΧ, είπε ο Ταμούρ, που είναι εκ των συντελεστών μιας έκθεσης για την Ενχεντουάνα (She Who Wrote: Enheduanna and Women of Mesopotamia, 3400-200 BC). Κατά το 2300 πΧ ο Σαργών ένωσε το μεγαλύτερο μέρος της Μεσοποταμίας υπό την εξουσία του, όταν οι Ακκάδιοι της βόρειας Μεσοποταμίας υπέταξαν τους Σουμέριους της νότιας Μεσοποταμίας. Αυτό άνοιξε τον δρόμο για την Ακκαδική Αυτοκρατορία – την πρώτη του κόσμου.
Ο Σαργών διόρισε την κόρη του αρχιέρεια του θεού της Σελήνης των Σουμέριων, Νάνα, στην πόλη της Ουρ, στο πλαίσιο των προσπαθειών του για εδραίωση της αυτοκρατορίας του. Όταν ανέλαβε καθήκοντα, έλαβε το όνομα Ενχεντουάνα, που σημαίνει «αρχιέρεια, κόσμημα των ουρανών» στη γλώσσα των Σουμέριων.
Ως αρχιέρεια του θεού της Σελήνης και αντιπρόσωπος του πατέρα της στην Ουρ, «ήταν ξεκάθαρα μια πολύ σημαντική φιγούρα στην πόλη της Ουρ» είπε ο Ταμούρ. «Και επιπλέον σε αυτές τις ευθύνες, έγραφε ποίηση».
Ο σύγχρονος κόσμος έμαθε για την Ενχεντουάνα από τα απομεινάρια ενός αλαβάστρινου δίσκου που βρέθηκε το 1927 κατά τις ανασκαφές του Βρετανού αρχαιολόγου Σερ Λέοναρντ Γούλεϊ στην Ουρ, όπως έγραψε στο The Conversation η Λουΐζ Πράικ, ασσυριολόγος στο University of Sydney. Ο δίσκος την απεικονίζει στη μια του πλευρά σε λατρευτικές δραστηριότητες προς τη θεά Ινάνα, κόρη του Νάνα, και έχει το όνομά της στην άλλη. Σε κάποια από τα ποιήματά της τιμά τον Νάνα, ωστόσο φαίνεται πως η ίδια ασχολούνταν πολύ και με την Ινάνα: Σε αυτά η θεά εξισώνεται με την θεά των Ακκάδιων Ιστάρ- θεά της αγάπης και του πολέμου.
Τα ποιήματα της Ενχεντουάνα ήταν γεμάτα αυτοβιογραφικές λεπτομέρειες, όπως οι διαμάχες της με τον Λουγκαλάνε, πιθανώς βασιλιά της Ουρ, που προσπάθησε να την εκδιώξει από το αξίωμά της. «Η Ενχεντουάνα είναι ο/η πρώτος/η συγγραφέας που ξέρουμε να βάζει αυτοβιογραφικές λεπτομέρειες στο αφήγημα» είπε ο Ταμπούρ. «Επιπλέον είναι η πρώτη που μας λέει κάτι για το πώς δημιούργησε αυτά τα ποιήματα. Παρομοιάζει την πράξη της λογοτεχνικής δημιουργίας με τη γέννα, την πρώτη γνωστή χρήση αυτής της μεταφοράς, που θα παρέμενε σε χρήση για χιλιετίες στην παγκόσμια λογοτεχνία».