Η 30χρονη Nικόλ Φίλιπ, ειδικός στις στρατηγικές επικοινωνίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κάποια στιγμή παρατήρησε στα ραντεβού της ένα διαρκώς επαναλαμβανόμενο μοτίβο συμπεριφοράς.
«Προτού ξεκινήσω μια σχέση, δεν το ’χω σε τίποτα να απορρίπτω ανθρώπους. Όταν κάποιος δείχνει να ενδιαφέρεται για μένα, αυτό οδηγεί το ενδεχόμενο σχέσης στην απόλυτη αποτυχία. Προτιμώ τις μαλακές κινήσεις. Τα απότομα ξεσπάσματα ρομαντισμού με κάνουν να θέλω να το βάλω στα πόδια», εξηγεί.
Και το πρόβλημα της Φίλιπ είναι μάλλον μια κοινή εμπειρία και περιγράφεται ως εξής: Αναπτύσσουμε έναν ξέφρενο ενθουσιασμό για κάποιον, αλλά όταν μας ανταποδίδει το ενδιαφέρον, γρήγορα η σπίθα μέσα μας σβήνει.
Μέσα από την ψυχοθεραπεία, η Φίλιπ κατάφερε να διαπιστώσει ότι αυτή της η συμπεριφορά προερχόταν από τον τύπο δεσμού που τη χαρακτηρίζει. Ο τύπος δεσμού αναφέρεται στον τρόπο που ένα άτομο έχει συνηθίσει να σχετίζεται με τους άλλους, τόσο στις ερωτικές όσο και στις πλατωνικές σχέσεις.
Συνήθως, ο τύπος δεσμού διαμορφώνεται από τη σχέση που διατηρούμε με τους γονείς μας και τους κηδεμόνες μας. Οι προσωπικότητες ανάλογα με τον τύπο δεσμού τους χωρίζονται σε τέσσερις κατηγορίες: Στους ασφαλείς, τους αποφευκτικούς, τους αγχώδεις και τους αποδιοργανωμένους.
Ένας ασφαλής τύπος δεσμού επιτρέπει στους ανθρώπους να θέτουν όρια και να αισθάνονται σταθεροί, ασφαλείς και ικανοποιημένοι μέσα στη σχέση τους. Από την άλλη πλευρά, τα άτομα με αποφευκτικό, αγχώδη ή αποδιοργανωμένο τύπο δεσμού ανησυχούν διαρκώς και δεν έχουν μεγάλο βαθμό εμπιστοσύνης στους ανθρώπους.
Γι′ αυτό και τείνουν να δίνουν προτεραιότητα στην ανεξαρτησία. Συνεπώς, ένας ανασφαλής τύπος δεσμού ενδέχεται να καθιστά κάποιον απρόθυμο να «μπει» σε μια σχέση και να απομακρύνεται αμέσως μόλις το άλλο άτομο ανταποκριθεί στα συναισθήματά του.
Οι άνθρωποι με ανασφαλή ή αποφευκτικό τύπο δεσμού χάνουν το ενδιαφέρον τους όταν αποκτούν «δύναμη» επάνω στους άλλους και όταν κάποιος παραδέχεται ότι αισθάνεται έλξη προς εκείνους.
Ωστόσο μελέτη του 2020 από το Southern Methodist University διαπίστωσε ότι γνωρίζοντας τον τύπο δεσμού που μας χαρακτηρίζει, θα είμαστε πια σε θέση να αισθανθούμε πιο ασφαλείς μέσα στις σχέσεις μας.
Πώς επηρεάζει τις σχέσεις μας ένας ανασφαλής, αγχώδης ή αποφευκτικός τύπος δεσμού
Τα άτομα με αποφευκτικό, αγχώδη ή ανασφαλή τύπο δεσμού βιώνουν υψηλά επίπεδα άγχους προτού μπουν σε μια νέα σχέση. Το άγχος προκύπτει επειδή αισθάνονται φόβο για μια τυχόν κακή εξέλιξη του δεσμού, που στο μυαλό τους, θα οφείλεται αποκλειστικά στους ίδιους.
Τα άτομα που υπάγονται σε αυτή την κατηγορία μπορεί να αισθάνονται φόβο απέναντι στη δέσμευση και να λαχταρούν την ανεξαρτησία και την ισχυρή αίσθηση αυτονομίας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, να αποστασιοποιούνται από τους άλλους ανθρώπους για να αποφύγουν το ενδεχόμενο της απογοήτευσης που προκύπτει από την κοινωνική συναναστροφή.
Επιπλέον ακόμα κι όταν μπουν σε μια σχέση η συμπεριφορά τους ενδέχεται να είναι απρόβλεπτη και ασταθής. Και ενώ μπορεί αρχικά να επιζητούν την εγγύτητα με τον σύντροφό τους, στη συνέχεια αποσύρονται απότομα ή εκδηλώνουν επιθετικές συμπεριφορές όταν κάποιος επιχειρεί να έρθει κοντά.
Από την άλλη πλευρά, οι ενήλικες που αισθάνονται ασφαλείς μέσα στη σχέση εμπιστεύονται τους άλλους, δίχως να παύουν να είναι και αυτάρκεις. Νιώθουν άνετα με την οικειότητα και είναι σε θέση να επικοινωνούν βάζοντας όρια σε μια σχέση.
Πώς θα πάψουμε να αισθανόμαστε ανασφαλείς στις σχέσεις μας
Ο τύπος δεσμού δεν είναι κάτι σταθερό και μπορεί να αλλάξει με την πάροδο του χρόνου. Προκειμένου να δημιουργήσουμε πιο ασφαλείς δεσμούς, ίσως είναι χρήσιμο να συζητήσουμε με έναν θεραπευτή, ο οποίος θα μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε προβληματικές συμπεριφορές όπως η απότομη απομάκρυνση από δυνητικούς συντρόφους.
Η εμπιστοσύνη απέναντι στους ανθρώπους είναι κάτι που χτίζεται σταδιακά και αποτελεί θεμέλιο μιας υγιούς σχέσης. Έχει σημασία να προσπαθήσουμε να βρούμε και πάλι το σθένος να εμπιστευτούμε τον κόσμο. Ακόμα κι αν μας φαίνεται άδικο που κάποιοι «βουτάνε» κατευθείαν στα βαθιά, ενώ εμείς νιώθουμε την ανάγκη να φοράμε μπρατσάκια.