Πρόσφατα, επικεντρωθήκαμε στο μυθιστόρημα «Υποταγή». Εκεί περιγράφεται ένα σενάριο στο εγγύς μέλλον, όπου στο 2ο γύρο των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία, βρίσκονται αντιμέτωποι δύο ακραίοι: ο ισλαμιστής υποψήφιος και ο υποψήφιος της γαλλικής ακροδεξιάς. Τα «μετριοπαθή κόμματα» στηρίζουν τον ισλαμιστή, ο οποίος με την ανάληψη της εξουσίας ανατρέπει τις αξίες της γαλλικής δημοκρατίας και του ευρωπαϊκού φιλελευθερισμού. Στις μέρες μας παρατηρείται σημαντική στροφή εκατομμυρίων πολιτών από ανοικτές κοινωνίες της Ευρώπης προς ακροδεξιά σχήματα. Σε αυτούς περιλαμβάνονται αντιευρωπαϊστές καθώς και πλείστοι μετριοπαθείς πολίτες –από τον ευρωπαϊκό βορρά μέχρι τον ευρωπαϊκό νότο– με κοινή διαπίστωσή τους την σταδιακή «εγκατάλειψη» των αξιών της πολιτισμικής ισορροπίας της σύγχρονης ευρωπαϊκής κοινωνίας. Η επικρατούσα πολιτική «διανόηση», ιδιαίτερα σε Αθήνα-Λευκωσία (εκτός φωτεινών εξαιρέσεων), ανακύκλωνε για χρόνια τα περί «ρατσιστών και φασιστών» και τώρα αδυνατεί να εξηγήσει την μαζική ακροδεξιά στροφή εις βάρος των «μετριοπαθών» κομμάτων και την περαιτέρω περιθωριοποίηση της δογματικής αριστεράς.
Όταν η πολιτική αντιπαλότητα καταλήγει ανάμεσα σε δύο ακραίους, όπως στη Γαλλία, με επιλογή πλέον το «μη χειρότερο», θα πρέπει να αναζητηθούν εξηγήσεις για το πρόβλημα έξω από τις καθιερωμένες θεωρίες. Η επικρατούσα εγχώρια πολιτική «διανόηση» εμμένει σε θεωρίες που αποτελούν μέρος του προβλήματος, αφού η αναγνώριση της πραγματικότητας θα σημαίνει κατεδάφιση θεωριών στις οποίες χτίστηκαν καριέρες, φήμη κι ενδεχομένως δύναμη και πλούτος. Για χρόνια, τεκμηριώναμε ότι σημαντικό μέρος της κοινωνικής αποστροφής δεν μεταλλάχθηκε ξαφνικά σε «απάνθρωπους ρατσιστές» και «φοβικούς», όπως η επικρατούσα «διανόηση» ανακυκλώνει μαζί με μερικούς επαγγελματίες/ακτιβιστές εξαρτώμενους ευρωπαϊκών κονδυλίων.
Δύο πολιτικά φαινόμενα επηρέασαν καθοριστικά τις εξελίξεις σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο.
Στην οικονομία επικράτησε για δεκαετίες μια δεξιόστροφη μετατόπιση προς «νεοφιλελεύθερες» πολιτικές, εγκαταλείποντας την ισορροπία της ελεγχόμενης οικονομίας της αγοράς που χαρακτήριζε την Ευρώπη.
Στο κοινωνικο-ιδεολογικό πεδίο, υπήρξε ανάποδη μετατόπιση με «πολιτικές ανοικτών συνόρων» και «δικαιωμάτων» που επέφεραν ραγδαία αλλαγή της καθημερινότητας την οποία ο πολίτης βιώνει ως παράνομη και ανεξέλεγκτη μετανάστευση, αλλοίωση προς αυταρχισμό και αναστολή αξιών στις ανοικτές κοινωνίες μας.
Τα δύο αλληλοσυνδέονται αφού η παράνομη μετανάστευση καταλήγει φτηνό εργατικό για τους «νεοφιλελεύθερους» εκμεταλλευτές, ενώ η διαπίστωση της πολιτισμικής και κοινωνικής αλλοίωσης ως πραγματικότητας, θεωρείται φοβία και προκατάληψη. Ταυτόχρονα, στενά οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα με πολεμικές συγκρούσεις και φτωχοποίηση, εντείνουν την οικονομική και πολιτισμική ανασφάλεια της καθημερινότητας και γίνεται οργή προς όσους θεωρούν «φοβία» τον καθημερινό αγώνα επιβίωσης εν μέσω πραγματικής ανασφάλειας! Αντί ορθολογισμού και αναγνώρισης της πραγματικότητας, η πολιτική «διανόηση» έμεινε στις θεωρίες της και αδυνατεί να αναγνωρίσει την πολιτική στρέβλωση. Χαρακτηριστικά, η Ευρ. Επιτροπή χρηματοδότησε (με χρήματα των ευρωπαίων πολιτών) εκστρατεία αποδοχής της ισλαμικής μαντίλας στην ΕΕ ως «στοιχείο απελευθέρωσης»!
Εν μέσω περιφρόνησης και άρνησης της πραγματικότητας, επικρατεί εγκατάλειψη κι απόγνωση, την οποία τροφοδοτούν τα δύο πολιτικά άκρα στον ανταγωνισμό τους. Όμως, στη δημοκρατία οι επιλογές δεν πρέπει να περιορίζονται ανάμεσα στο μη χειρότερο των δύο άκρων, που οδηγούν την Ευρώπη στην υποταγή, αλλά στον ανταγωνισμό προς την οικονομική και πολιτισμική ευημερία και ασφάλεια.
***
Κώστας Μαυρίδης, Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ - S&D, Πρόεδρος της Πολιτικής Επιτροπής για την Μεσόγειο