Η συνθήκη μίας πολιτικής αλλαγής, κατά τεκμήριον είθισται είτε να εγκαθιδρύει ένα νέο πλαίσιο θεώρησης και διαχείρισης των πραγμάτων, είτε στο πλαίσιο μίας ώριμης και υπερβατικής προσέγγισης να συνεχίζει με βαθμιαία ένταση την μεταρρυθμιστική πορεία, στη βάση ενός προγραμματικού consensus. Ένα προγραμματικό consensus, το οποίο και θα εμφορείται από υπερβατική και ώριμη πολιτική προσέγγιση. Πολιτική προσέγγιση η οποία στην κρίση της κοινής γνώμης είναι επιβεβλημένο να διέπει ορισμένους θεμελιώδους εθνικής σημασίας τομείς και γιατί όχι και την κοινωνική προστασία.
Στην κοινωνική προστασία, που χρειάζεται επιμονή στα βήματα προς τα εμπρός, ώστε να παγιωθούν στη συλλογική αντίληψη έννοιες όπως, εξωστρέφεια, διαχρονικότητα, συνέπεια και συνέχεια. Έτσι ώστε από τη μεριά της να εισπράξει το μήνυμα, να αποκωδικοποιήσει τις πραγματικές προτεραιότητες και προκλήσεις και στη συνέχεια να μεταβάλλει τον τρόπο με τον οποίο εισέπραττε και ένιωθε ότι πρέπει να ασκείται η προστασία των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων (π.χ. παιδιών ευρισκόμενων σε κοινωνικό κίνδυνο και ατόμων με αναπηρία).
Είναι λοιπόν ζήτημα – όπως οι καιροί επιβάλλουν – υπερβατικής και ώριμης πολιτικής προσέγγισης και κατ’ επέκτασιν τολμηρής βούλησης, να αναζητηθούν τα παραπάνω σε προτάσεις ολοκληρωμένης θεσμικής οικοδόμησης μίας νέας αρχιτεκτονικής που θα διέπει τη λειτουργία των μονάδων κοινωνικής φροντίδας. Προτάσεις, οι οποίες ήδη έχουν υποστεί τη βάσανο της απαιτούμενης τεχνοκρατικής επεξεργασίας, που ήδη έχουν υποβληθεί προς το/α αρμόδιο/α όργανο/α και δύνανται να συνεργήσουν στην καταστατική αναδόμηση μεγάλου μέρους του τομέα κοινωνικής προστασίας, ο οποίος επί πολλά χρόνια πηγαίνει στον «αυτόματο» των απαρχαιωμένων διατάξεων.
Προτάσεις, πάνω στις οποίες αξίζει η εμπιστοσύνη και η επένδυση με πιθανές – κρινόμενες ως αναγκαίες – τροποποιήσεις, που δεν θα παράγουν πρόσθετες επικαλύψεις, αλλά θα απλοποιούν τα πράγματα και θα συναρτώνται κατ’ απόλυτο τρόπο με τις τωρινές ανάγκες των υπό καθεστώς κοινωνικής φροντίδας ανθρώπων.
Προτάσεις για μία θεσμική αναδιάρθρωση του πλαισίου υπό του οποίου λειτουργούν οι δομές κοινωνικής φροντίδος, με στρατηγικό στόχο τον αναπροσανατολισμό (προτεραιότητα στην ανοιχτή φροντίδα), την διεύρυνση του φάσματος παροχής των παρεχομένων υπηρεσιών (άνοιγμα στην κοινότητα), επομένως και την ολοκληρωμένη μετάβαση του τομέα της κοινωνικής προστασίας από την εποχή της εσωστρέφειας σε εκείνη της εξωστρέφειας.
Προτάσεις, που χαρακτηρίζονται από γενναίες συγκλίσεις αντίρροπων απόψεων και που εδράζονται σε τεκμηριωμένες επιστημονικές παραδοχές, οι οποίες έγιναν εσχάτως διακριτές σε πτυχές του δημόσιου λόγου, από πομπούς με πολύπλευρες ιδεολογικές αναφορές πλην όμως κοινά οράματα.
Προτάσεις, που θα καταστούν προωθητικός παράγοντας προάσπισης θεμελιωδών δικαιωμάτων και εξυπηρέτησης των ολοένα και διευρυνόμενων ειδικών κοινωνικών αναγκών, τις οποίες το αναχρονιστικό θεσμικό πλαίσιο (υπουργικές αποφάσεις και διατάγματα περασμένων δεκαετιών) σε συνδυασμό με τη στατική, βολική και σε πολλές περιπτώσεις ευθυνόφοβη διοικητικο-οικονομική συμπεριφορά, όχι μόνο δεν καλύπτουν, αλλά και πολλές φορές αγνοούν!
Το ιδιότυπο «μπρα ντε φερ» μεταξύ της ολοκληρωμένης ικανοποίησης επιστημονικώς τεκμηριωμένων κοινωνικών αναγκών και της σε πολλές περιπτώσεις δύσκαμπτης υφιστάμενης διοικητικο-οικονομικής προσέγγισης, η οποία ερμηνεύει κατά το δοκούν τα αναχρονιστικά, πρόχειρα, επικαλυπτόμενα και συγχυτικά, πρέπει επιτέλους να αποκτήσει έναν καθαρό «νικητή». Αναδεικνύοντας πιο εμφατικά το ανθρωποκεντρικό πρόσημο, χωρίς ταυτόχρονα να εξοβελίζει τον «χαμένο», αφού η οικονομική αιμοδοσία και η επί των ανωτέρω διοικητική μέριμνα, επιτάσσουν την ισχυρή και αποτελεσματική συμβολή του.
Συμπερασματικά, ένα νέο θεσμικό πλαίσιο θα κάνει πιο ξεκάθαρο το τοπίο για το ρόλο του καθενός μέρους στη διαδικασία επιτέλεσης της υπαρξιακής αποστολής των υπό τη συγχωνευμένη τους μορφή, μονάδων κοινωνικής φροντίδας. Αλλά ταυτόχρονα θα δράσει και στην κατεύθυνση του εκσυγχρονισμού του σκοπού και των μεθόδων εξυπηρέτησης αυτών. Με αυτόν τον τρόπο, οι δημόσιες κοινωνικές δομές θα καταστούν πιο νοικοκυρεμένες και ανταγωνιστικές, πιο αποτελεσματικές και αποδοτικές, αλλά ταυτόχρονα και πιο επωφελείς για μία ευρύτερη ακτίνα κοινωνικών αναγκών. Πράγμα το οποίο είναι, από όπου και να το δει κανείς, και το διαρκώς ζητούμενο.
Θεόδωρος Π. Δημόπουλος
Πρόεδρος του Δ.Σ. του
Κέντρου Κοινωνικής Πρόνοιας
Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδος,
Αν. Μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Αναδοχής – Υιοθεσίας
Μέλος Επιστημονικής Ομάδος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής