Έρχονται κάποιες στιγμές στη ζωή τού κάθε πολίτη που κοιτάζοντας τον εαυτό του στον καθρέφτη αναρωτιέται για την ταυτότητά του. Βλέπει τον εαυτό του αλλά δε βλέπει στο είδωλο ούτε την ιστορία του ούτε την αλυσίδα του γενετικού του υλικού που τον συνδέει με το χθες. Αντίθετα, εκείνο που αντικρύζει είναι μια κλεμμένη εικόνα, ένα κακέκτυπο που παρείσφρησε στη ζωή του και τού επιβλήθηκε επειδή απλώς είχε τη δύναμη να επιβληθεί ή ίσως εξαιτίας και της ίδιας της δικής του αδυναμίας να το αντιμετωπίσει. Κι αναρωτιέται γιατί. Την απάντηση όμως δεν θα τη δώσει ποτέ ο καθρέφτης, η απάντηση αρχίζει και τελειώνει μέσα σε ένα μπλε παραβάν, σε ένα μπλε στυλό, σε έναν μπλε σταυρό!
Γράφει ο Θουκυδίδης στον Επιτάφιο του Περικλέους: «Τὸ πολίτευμα ποὺ ἔχομε σὲ τίποτε δὲν ἀντιγράφει τὰ ξένα πολιτεύματα. Ἀντίθετα, εἴμαστε πολὺ περισσότερο ἐμεῖς παράδειγμα γιὰ τοὺς ἄλλους παρὰ μιμητὲς τους. Τὸ πολίτευμά μας λέγεται Δημοκρατία ἐπειδὴ τὴν ἐξουσία δὲν τὴν ἀσκοῦν λίγοι πολίτες ἀλλὰ ὅλος ὁ λαός. Ὅλοι οἱ πολίτες εἶναι ἴσοι μπροστὰ στὸν νόμο γιὰ τὶς ἰδιωτικές τους διαφορές. Γιὰ τὰ δημόσια ἀξιώματα προτιμῶνται ἐκεῖνοι ποὺ εἶναι ἱκανοὶ καὶ τὰ ἀξίζουν καὶ ὄχι ἐκεῖνοι ποὺ ἀνήκουν σὲ μιὰ ὁρισμένη τάξη». Σήμερα, βιώνοντας τα μη αυτονόητα στο τρέχον πολιτικό γίγνεσθαι, βιώνουμε κυριολεκτικά μια τραγωδία! Αλλεπάλληλες αστοχίες αλλά και ανακολουθίες μεταξύ κυβερνητικών εξαγγελιών και κυβερνητικής πρακτικής οδηγούν τον πολίτη σε σύγχυση και την ίδια την πολιτική σε απαξίωση. Το πρόβλημα είναι δηλαδή βαθύτερο από την μικρο-κομματική του διάσταση κι έχει σοβαρές επιπτώσεις στον ίδιο το θεσμό της Δημοκρατίας.
Αν κανείς διυλίσει το σύγχρονο κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι της Ελλάδας, ούτε λίγο ούτε πολύ, θα συναντήσει αλαζονεία στην αντίληψη των στελεχών της πολιτικής, τύφλωση εμπρός στην αλήθεια, παρωδία στην απονομή δικαιοσύνης των πολιτικών προσώπων και ανοχή απέναντι στην έλλειψη ουσιαστικού διαλόγου. Στην πραγματικότητα, θα μπορούσε κανείς εύλογα να ισχυριστεί πως δεν υπάρχει καν ελεύθερη σκέψη αλλά και κρίση απέναντι σε ενδεχόμενες αυθαιρεσίες (όχι μόνο νομικές αλλά και ηθικές) των εκάστοτε κρατούντων. Γεγονός είναι επίσης πως ο λαός έχει στερηθεί την πραγμάτωση της δημοκρατίας με όρους ισονομίας κι ευνομίας αλλά και ορθής πολιτικής αντίληψης. Είναι πλέον ‘παράδοση’ να παραποιείται και να διαψεύδεται η προεκλογική ρητορική με την μετεκλογική πρακτική. Τούτο μεταφράζεται τελικώς σε δυσπιστία απέναντι στη Δημοκρατία με όλες τις τραγικές συνέπειες που αυτό συνεπάγεται. Το αποτέλεσμα είναι η δημιουργία μιας κοινωνίας που αποστασιοποιείται από τις υποχρεώσεις της απέναντι στο πολίτευμα ενώ ταυτόχρονα γίνεται δεκτική σε ακραίες ρητορικές σοβινισμού και μισαλλοδοξίας. Με άλλα λόγια, το να αναθέτει κανείς την ευθύνη λειτουργίας ενός κρατικού φορέα σε έναν άνθρωπο 81 χρονών απλώς και μόνο επειδή είναι πολιτευτής, δεν κάνει κακό ενδεχομένως στον ίδιο το θεσμό που θα διοικήσει αλλά κάνει κακό στη Δημοκρατία υποσκάπτοντας τα θεμέλιά της.
Δυστυχώς, ως πολίτες, δεν μάθαμε να ασκούμαστε στη Δημοκρατία. Είμαστε δημοκρατικώς ελλιπέστατοι, γνωρίζουμε μόνο τη θεωρία, τη λατρεύουμε ίσως και την έχουμε θεοποιήσει, αλλά στην πράξη είμαστε μετεξεταστέοι. Η εντιμότητα απέναντι στο πολίτευμα που εξ’ ορισμού απαιτεί τη συμμετοχή όλων, εκλείπει. Και σαν να μην έφτανε αυτό, έρχονται διαρκώς χαριστικές βολές από ανθρώπους που ως άλλοι αλχημιστές, μετατρέπουν τα ψεύδη σε αλήθειες προκειμένου να κατοχυρώσουν μια καρέκλα εξουσίας. Πώς λοιπόν να μάς σεβαστεί η Δημοκρατία όταν δεν τη σεβόμαστε οι ίδιοι και την αφήνουμε έρμαιο στα χέρια ανακόλουθων πολιτικών ανδρείκελων; Σήμερα, με τις επιλογές μας, μάλλον επιθυμούμε μια Δημοκρατία επί του τάφου και όχι σαν τη Δημοκρατία που περιγράφεται στον Επιτάφιο του Περικλέους. Χάσαμε άραγε αυτοθέλητα την ελευθερία μας ή απλώς η αδιαφορία μάς βολεύει (κι επιπροσθέτως δεν διαταράσσει και την άνεση τού καναπέ μας);
Κώστας Θερμογιάννης