Ο μονάρχης της Ιορδανίας Αμπντάλα Β΄ αναμένεται να ζητήσει σήμερα Δευτέρα την παραίτηση του πρωθυπουργού του Χάνι Μούλκι σε μια προσπάθεια να κατευνάσει την οργή των πολιτών για την οικονομική πολιτική, εν μέσω των μεγαλύτερων διαδηλώσεων των τελευταίων τουλάχιστον πέντε ετών.
Εδώ και πολλά βράδια χιλιάδες διαδηλωτές απαιτούν την παραίτηση του Μούλκι και διαμαρτύρονται εναντίον των αυξήσεων των φόρων που περιέχονται σε νομοσχέδιο το οποίο καταρτίστηκε με βάση τις συστάσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Το ΔΝΤ ενέκρινε το 2016 πιστώσεις στην Ιορδανία ύψους 723 εκατομμυρίων δολαρίων, για μια χρονική περίοδο τριών ετών, με αντάλλαγμα την προώθηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής με σκοπό τη μείωση του ελλείμματος και του δημόσιου χρέους.
Ο πρωθυπουργός, που χαρακτηρίζεται φίλα προσκείμενος στον κόσμο των επιχειρήσεων, διορίστηκε το 2016 και του ανατέθηκε να αναζωογονήσει την οικονομία και να τονώσει το κλίμα εμπιστοσύνης των επιχειρηματιών εν μέσω της αναταραχής στην περιοχή.
Όμως η οργή των Ιορδανών για την οικονομική πολιτική που εφάρμοσε η κυβέρνηση ακολουθώντας τις οδηγίες του ΔΝΤ, ειδικά τη μεγάλη αύξηση του ΦΠΑ νωρίτερα φέτος και την κατάργηση της επιδότησης του ψωμιού, βασικού διατροφικού είδους για τους φτωχότερους, κλιμακώθηκε.
Οι αυξήσεις των φόρων και του κόστους ζωής είχαν αποτέλεσμα να κατακρημνιστεί η δημοτικότητα του πρωθυπουργού.
Πηγές ανέφεραν στο Ρόιτερς πως ο βασιλιάς διέταξε τον Μούλκι να πάει στο παλάτι αργότερα το πρωί.
Οι τιμές των καυσίμων έχουν αυξηθεί πέντε φορές από την αρχή της χρονιάς. Οι λογαριασμοί του ηλεκτρικού ρεύματος έχουν αυξηθεί κατά 55% από τον Φεβρουάριο.
Χιλιάδες Ιορδανοί βγήκαν στους δρόμους του Αμάν και άλλων μεγάλων πόλεων το βράδυ της Κυριακής, συνεχίζοντας τις κινητοποιήσεις που άρχισαν την περασμένη Τετάρτη.
Οι διαδηλώσεις πήραν ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις το Σάββατο, αφού ο Μούλκι αρνήθηκε να αποσύρει σχέδιο νόμου που αυξάνει τη φορολογία για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, δηλώνοντας ότι επαφίεται στο κοινοβούλιο να αποφασίσει.
Σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, χιλιάδες διαδηλωτές συνέκλιναν κοντά στην έδρα της κυβέρνησης παρά τα αυστηρά μέτρα ασφαλείας και ξεκαθάρισαν ότι θα διαλυθούν μόνο αφού η κυβέρνηση αποσύρει το σχέδιο νόμου που κατατέθηκε στο κοινοβούλιο τον Μάιο. «Η κυβέρνηση μας άφησε άφραγκους, μας πήρε τα χρήματα από τις τσέπες», φώναζαν διαδηλωτές, «τα αιτήματά μας είναι δίκαια, όχι στη διαφθορά», «αυτός που αυξάνει τις τιμές βάζει φωτιά στη χώρα», «είμαστε ο λαός, είμαστε η κόκκινη γραμμή».
Επικριτές της κυβερνητικής πολιτικής λένε ότι επιδεινώνει το βιοτικό επίπεδο των περισσότερων. Συνδικάτα του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα κάλεσαν σε γενική απεργία μεθαύριο Τετάρτη, μετά την άρνηση της κυβέρνησης να βάλει στο συρτάρι το επίμαχο σχέδιο νόμου.
Η αύξηση της φορολογίας εντάσσεται σε μια σειρά μέτρων για να μειωθεί το δημόσιο χρέος στο 77% του ΑΕΠ το 2021, από 94% το 2015, όπως προβλέπει η συμφωνία με το ΔΝΤ. Η κυβέρνηση λέει πως χρειάζονται περισσότερα έσοδα για τη χρηματοδότηση των δημοσίων υπηρεσιών, ενώ επιχειρηματολογεί πως οι αυξήσεις των φόρων θα μετριάσουν τις ανισότητες, καθώς αυξάνουν τους φόρους για εκείνους που έχουν υψηλότερα εισοδήματα ενώ αφήνουν τους χαμηλότερα αμειβόμενους συγκριτικά αλώβητους.
Το σχέδιο νόμου, που βασίστηκε στις συστάσεις του ΔΝΤ, προβλέπει αύξηση κατά τουλάχιστον 5% της φορολογίας ατομικού εισοδήματος για όλους όσοι έχουν ετήσιο εισόδημα από 8.000 δηνάρια (9.700 ευρώ) και πάνω. Οι φόροι για τις επιχειρήσεις θα αυξηθούν από 20% ως και 40%.
Η οικονομία της Ιορδανίας δυσκολεύεται να καταγράψει ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια, εν μέσω των χρόνιων ελλειμμάτων, της μείωσης των άμεσων ξένων επενδύσεων αλλά και της βοήθειας, και τη φυγή κεφαλαίων. Πολιτικοί και οικονομολόγοι σημειώνουν ότι η πολιτική δημοσιονομικής προσαρμογής που υπαγορεύθηκε από το ΔΝΤ επιδείνωσε την κατάσταση για τα κατώτερα εισοδηματικά στρώματα και ασκεί πίεση στη μεσαία τάξη.
Κατά επίσημα στοιχεία, το 18,5% του ενεργού πληθυσμού πλήττεται από την ανεργία, ενώ το 20% μετά βίας βρίσκεται πάνω από το όριο της φτώχειας.
Η υποδοχή εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων από τη Συρία έκανε ακόμη πιο δύσκολη την κατάσταση για την ιορδανική οικονομία.
«Η λαϊκή κινητοποίηση ξάφνιασε την κυβέρνηση», εκτίμησε μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Άντελ Μαχμούντ, ιορδανός αναλυτής ειδικευμένος στις πολιτικές επιστήμες. Σύμφωνα με τον ίδιο, η κοινωνική δυσαρέσκεια ενδέχεται «πάρει διαστάσεις χιονοστιβάδας» και να οδηγήσει την Ιορδανία σε σοβαρότερη «εσωτερική κρίση». Οι διαδηλώσεις θα συνεχιστούν «μέχρι την ικανοποίηση των αιτημάτων» των πολιτών που συμμετέχουν, προέβλεψε ο Μαχμούντ.
(Mε πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ)