Αναποφάσιστοι, αυτός ο άγνωστος... Είναι οι άνθρωποι που έχουν απασχολήσει αρκετά τους ειδικούς στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις.
Οι πολιτικοί δεν τους καταλαβαίνουν. Δεν γνωρίζουν τι πρέπει να δώσουν για να πάρουν την ψήφο τους. Για τους δημοσκόπους είναι πλέον ο παράγοντας Χ, που δυσκολεύει τη δουλειά τους. Αλλά και οι ίδιοι βρίσκονται σε απόγνωση. Γιατί το να είσαι αναποφάσιστος, σημαίνει ότι δεν υπάρχει κάτι να σε καλύπτει απόλυτα και πρέπει να επιλέξεις ανάμεσα σε μέτριες επιλογές.
Τι θέλουν; Γιατί δεν μένουν πιστοί σε ένα κόμμα και κάθε φορά αναρωτιούνται ποια είναι η καλύτερη επιλογή για την εκπροσώπησή τους στο Κοινοβούλιο; Είναι αναποφάσιστοι από απάθεια, από άγνοια, ή από υπερβολική γνώση; Σίγουρα βρίσκουμε αναποφάσιστους σε όλες τις κατηγορίες, όπως λέει στην HuffPost Greece ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών και εκλογολόγος, Ηλίας Νικολακόπουλος (διαβάστε αναλυτικό ρεπορτάζ). Αλλά την πλειοψηφία τη συναντάμε σε νεότερες ηλικίες.
H HuffPost Greece έψαξε και βρήκε δύο νέους, της γενιάς των ’30, αναποφάσιστους στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις, που παρακολουθούν την πολιτική και έχουν άποψη για όσα συμβαίνουν γύρω τους. Μας έβαλαν στη παρέα τους και ακούσαμε τους προβληματισμούς τους.
Ο Παναγιώτης είναι 36 ετών και εργάζεται σε μια τουριστική εταιρεία. Η Ανδριάνα είναι 31 ετών και προσλήφθηκε πρόσφατα σε μια φαρμακευτική. Ο Παναγιώτης αυτοχαρακτηρίζεται Αριστερός, αλλά τα τελευταία χρόνια έχει ψηφίσει κόμματα από όλο το πολιτικό φάσμα. Εκτός από τα άκρα. Τα απεχθάνεται τα άκρα. Η Ανδριάνα από την άλλη, δεν θέλει να αυτοχαρακτηριστεί βάσει του παραδοσιακού άξονα Αριστεράς-Δεξιάς. Ψάχνει για τις λύσεις. Ή μάλλον, για αυτούς που θα την πείσουν ότι έχουν λύσεις. Αυτό αναζητά και ο Παναγιώτης.
Γιατί όμως αναποφάσιστοι; Είναι ιδεολογικό το θέμα; Τα κόμματα δεν ταιριάζουν πια στην ιδεολογία σας ή σας φταίνε τα πρόσωπα;
Παναγιώτης: Είναι σίγουρα τα πρόσωπα, γιατί το 90% των πολιτικών αυτή τη στιγμή –ή, για να είμαι ακριβής, τα πρωτοκλασάτα στελέχη που φαίνονται πολύ προς τα έξω- είναι άνθρωποι που στην καθημερινή σου ζωή, δεν θα ήθελες καν να συνεργαστείς μαζί τους. Είναι κακής ποιότητας άνθρωποι. Έχουν γαλουχηθεί ως στελέχη κομμάτων, το οποίο σημαίνει ότι κοιτάνε μόνο την εκλογή και το ιδίον συμφέρον. Δεν δουλεύει έτσι όμως το πράγμα. Πλέον πρέπει να διαχειριστείς καταστάσεις, πρέπει να είσαι μάνατζερ. Και αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν ιδέα από αυτό.
Ανδριάνα: Εγώ πάλι, είμαι αναποφάσιστη και λόγω των προσώπων, αλλά και επειδή δεν έχω βρει ένα κόμμα που να με εκφράζει. Δεν έχω δει αυτή τη στιγμή ένα κόμμα να παρουσιάζει την πραγματική διάσταση της κατάστασης, με συγκεκριμένες λύσεις και συγκεκριμένα βήματα με τα οποία θα επιτευχθεί η λύση. Γιατί εγώ αυτό ξέρω ότι γίνεται. Όταν προτείνεις μια λύση λες και έναν τρόπο για να επιτευχθεί αυτή η λύση. Και γενικά οι Έλληνες, έχω την αίσθηση, δεν θέλουν να ακούσουν ότι για ένα διάστημα θα ζοριστούν ώστε να βρουν μια λύση για αργότερα. Ίσως και γι’ αυτό οι πολιτικοί δεν μιλάνε ξεκάθαρα. Αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα. Δεν έχω δει ένα κόμμα να το λέει αυτό. Μόνο στις προηγούμενες εκλογές το είχα δει σε ένα κόμμα από τα μικρά, που τώρα δεν κατεβαίνει καν.
Π. Όχι, εγώ θέλω ακόμη πιο συγκεκριμένα πράγματα. Στην ιδεολογία προφανώς δεν έχω ιδιαίτερο πρόβλημα γιατί ο καθένας στα χαρτιά μπορεί να σου πει τα πάντα. Σου λέει ότι θες να ακούσεις. Αλλά ξέρεις κάτι; Όταν το πρόβλημα είναι τόσο απτό και συγκεκριμένο, εγώ δεν θέλω να ακούσω ευχολόγια. Δεν θέλω να ακούσω αυτά που μου λένε στις διαφημίσεις. «Με δύναμη, γερά και πάμε με τσαμπουκά». Δεν είμαι στο γήπεδο. Εγώ θέλω να ακούσω το εξής: «Αυτή τη στιγμή το κράτος χρειάζεται τόσα για να λειτουργήσει για ένα χρόνο, εμείς μπορούμε να έχουμε τόσα, μας λείπουν τόσα, θα τα βρούμε από εκεί». Όταν κάναμε διαχείριση λιανικής στην παλιά μου δουλειά, έπαιρνες τα έξοδα και τα έσοδα, τα έβαζες δίπλα-δίπλα και μπορούσες να δεις μέχρι και την κιλοβατώρα στο ρεύμα πόσο στοιχίζει.
Πλέον οι πολιτικοί πρέπει να διαχειριστούν καταστάσεις, πρέπει να είναι μάνατζερ. Και αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν ιδέα από αυτό
Α. Δεν νομίζω ότι τα οικονομικά του κράτους είναι τόσο ξεκάθαρα, δυστυχώς δηλαδή.
Π. Μα εκεί θέλω να καταλήξω. Όταν μου λες ότι έχουμε ένα οικονομικό πρόβλημα, γιατί δεν μου εξηγείς ποιο είναι το πρόβλημα αναλυτικά; Πες μου πόσα χαλάς, πόσα θες για να λειτουργήσεις. Γιατί δεν είναι διαφανείς οι ανάγκες του κράτους; Γιατί θα δω μέσα ότι παίρνουν οι υπάλληλοι της Βουλής 150.000 μπόνους τα Χριστούγεννα;; Και κάνουν περικοπές στους γιατρούς, τα νοσοκομεία δεν έχουν γάζες και φάρμακα, αλλά οι υπάλληλοι της βουλής έχουν βρεφονηπιακό σταθμό και μπόνους;
Οι ερωτήσεις προφανώς είναι ρητορικές, γιατί από ότι μου λένε, απαντήσεις δεν έχουν πάρει…
Α. Εγώ προβληματίζομαι και με τα νέα κόμματα που παρουσιάζονται διαφορετικά: «Εμείς δεν είμαστε σαν τους άλλους», λένε αλλά ούτε από αυτά ακούω κάτι συγκεκριμένο. Πιστεύω ότι ούτε εκείνοι έχουν μελετήσει τα βασικά. Είναι κάτι σαν «να μπούμε και βλέπουμε».
«Δεν μπορούν να σου λένε "ήταν πολλές οι σελίδες του Μνημονίου και δεν πρόλαβα να το διαβάσω...". Υποθηκεύεις το μέλλον μιας χώρας γιατί δεν πρόλαβες να το διαβάσεις;», διακόπτει ξαφνικά ο Παναγιώτης την Ανδριάνα, αρκετά εκνευρισμένος που θυμήθηκε τη μνημειώδη φράση Χρυσοχοΐδη.
«Αφενός θέλω να μου πεις ποιά είναι η κατάσταση της χώρας τώρα, και αφετέρου τι είναι αυτό που θα κάνεις εσύ διαφορετικά», συνεχίζει ο Παναγιώτης, λες και δεν υπήρχε ποτέ αυτή η ανάπαυλα εκνευρισμού. «Για παράδειγμα, έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα. Μπορείς να πεις: “Χρήματα για να ζήσουμε έχουμε, άρα θέλουμε να μας αναδιαμορφώσετε τους τόκους έτσι, τα τοκοχρεολύσια έτσι και να το πάμε και πίσω 10 χρόνια”. Πες μου κάτι όμως συγκεκριμένο. Αφού με βάζεις και το πληρώνω, θέλω να ξέρω αναλυτικά τι θα κάνεις».
Όταν το πρόβλημα είναι τόσο απτό και συγκεκριμένο, εγώ δεν θέλω να ακούσω ευχολόγια. Δεν θέλω να ακούσω αυτά που μου λένε στις διαφημίσεις. «Με δύναμη, γερά και πάμε με τσαμπουκά». Δεν είμαι στο γήπεδο
Α. Αυτό νομίζω, δεν έχουμε καταλάβει πολλοί. Ότι εμείς τα πληρώνουμε. Ακούω τον Σαμαρά προχθές, ότι πάει πολύ καλά η χώρα, έχουμε αποτελέσματα κτλ. Ωραία! Γιατί έχουμε 30% ανεργία; Γιατί ζουν πόσα εκατομμύρια Έλληνες κάτω από το όριο της φτώχειας; Δεν μπορώ να ακούω λόγια όταν έχεις μπροστά στα μάτια σου στοιχεία που αποδεικνύουν το αντίθετο. Και νομίζω ότι υπάρχουν και κάποια πράγματα βασικά, που δεν προβάλλονται. Σε όλο αυτό το παιχνίδι είναι και τα media που επιλέγουν να προβάλλουν αυτούς που θέλουν, και έτσι δεν μπορείς να δεις ακριβώς ποιος είναι καλύτερος για να ψηφίσεις.
Π. Σε κανέναν δεν περνάει όμως πλέον αυτό.
Α. Σε σένα και σε μένα μπορεί να μην περνάει, αλλά σε άλλους περνάει.
Η κρίση σας έχει κάνει δύσπιστους και αναποφάσιστους ή ήσασταν από πριν;
Π. Το είχα και πριν, απλώς τότε ήταν καλύτερα τα πράγματα και η δυναμική των κομμάτων ήταν διαφορετική. Η Αριστερά, για παράδειγμα, έλεγε: Είμαστε έτσι, διακηρύττουμε αυτό και περιμένουμε μέχρι εσύ να καταλάβεις ότι αυτό χρειάζεσαι και να έρθεις σε εμάς. Άρα υπήρχε ιδεολογία και πηγαίναμε με την αργή μέθοδο. Αυτό καταρρίφθηκε γιατί το βασικό κόμμα της Αριστεράς τώρα έχει γίνει νέο ΠΑΣΟΚ. Άρα κινείται για να κυβερνήσει. Άρα πλέον δεν με εκφράζει γιατί έχει αρχίσει να ασπάζεται τζάκια και να έρχεται σε συνεννοήσεις με διάφορους, για να αναλάβει την εξουσία και να μην έχει αντιδράσεις.
Δεν θες να ψηφίσεις ένα κόμμα το οποίο θα έχει τη δυνατότητα να κυβερνήσει;
Π. Ναι, αλλά να συμφωνώ και με αυτά που λέει.
Απαξίωση
«Έχει πέσει και πάρα πολύ το επίπεδο της πολιτικής», προσθέτει η Ανδριάνα. «Τώρα έχει μπει στο κοινοβούλιο η Χρυσή Αυγή και καταλήγεις να συνηθίζεις πράγματα για τα οποία στο παρελθόν θα αντιδρούσες. Και όχι μόνο με την Χρυσή Αυγή. Παλαιότερα εάν έβλεπες έναν βουλευτή της ΝΔ ή του ΠΑΣΟΚ να παραφέρεται, γινόταν θέμα. Τώρα, μπροστά στη Χρυσή Αυγή δεν γίνεται τίποτα. Σου φαίνονται γατάκια».
Ακούω τον Σαμαρά προχθές, ότι πάει πολύ καλά η χώρα, έχουμε αποτελέσματα κτλ. Ωραία! Γιατί έχουμε 30% ανεργία; Γιατί ζουν πόσα εκατομμύρια Έλληνες κάτω από το όριο της φτώχειας; Δεν μπορώ να ακούω λόγια όταν έχεις μπροστά στα μάτια σου στοιχεία που αποδεικνύουν το αντίθετο
Π. Και τώρα χρειάζεσαι ακόμη περισσότερο το κράτος.
Α. Επειδή ακριβώς νερώνουμε το κρασί μας, σκέφτεσαι ότι δεν θα είχα πρόβλημα να ψηφίσω ένα κόμμα διαφορετικής ιδεολογίας από τη δική μου. Πλέον πιστεύω ότι αυτό το αριστερά, δεξιά, κέντρο δεν υπάρχει. Δηλαδή δεν θα είχες πρόβλημα να ψηφίσεις ΝΔ, παρόλο που μπορεί να μην αυτοχαρακτηρίζεσαι δεξιός, εάν είχε σοβαρά στελέχη και λύσεις.
Νέα πρόσωπα, νέα κόμματα, νέο αίμα. Καλό;
Π. Καλό το νέο αίμα αλλά υπό προϋποθέσεις. Γιατί βλέπεις ανθρώπους σαν τον Καμίνη και τον Μπουτάρη στην πολιτική, αλλά βλέπεις και άλλους σαν τον Χαϊκάλη και τραβάς τα μαλλιά σου.
Α. Και το να ψηφίσεις κάποιον ο οποίος είναι αναγνωρίσιμος επειδή ήταν ηθοποιός, ή μοντέλο ή ολυμπιονίκης τελικά μπορεί να έχει και καταστροφικά αποτελέσματα.
«Τί “τελικά μπορεί”; Ποιες είναι οι πιθανότητες; Θα έβαζες να σε χειρουργήσει ένας οικονομολόγος;», σχολιάζει ο Παναγιώτης με χιούμορ και πικρία…
«Δεν είμαι κάθετη σε κάτι. Μπορεί κάποιος να αξίζει τον κόπο» εξηγεί η Ανδριάνα. «Ένα άλλο που μου κάνει εντύπωση –ή, μάλλον, με ξενίζει- είναι ότι λένε για παράδειγμα στο κόμμα του Θεοδωράκη «δεν είμαστε κόμμα, εμείς δεν θα κάνουμε αυτό ή το άλλο. Έχω έρθει να παίξω ένα ρόλο στο κομμάτι της πολιτικής αλλά δεν είμαι και πολιτικός». Αυτό υποσκάπτει έναν λαϊκισμό. Αλλά δεν είμαι και τελείως αρνητική με αυτό το κόμμα. Έχει κάποια νέα στελέχη, δυστυχώς έχει πάρει και κάποια παλιά.
Αυτό θέλω να ρωτήσω. Θα ψηφίζατε ένα τέτοιο κόμμα;
Π. Είναι η συγκυρία της κατάστασης. Το 2004 θα τον έπαιρνες στα αστεία. Θα έλεγες «ένας δημοσιογράφος που κάνει μια εκπομπή και ξαφνικά θέλει να μπει στην πολιτική;». Όχι, δεν θα πάρω.
«Γιατί, ο Ρουσόπουλος τι έκανε;», τον διακόπτει τώρα η Ανδριάνα. «Γιατί, σου είπα εγώ ότι θα τον ψήφιζα;» απαντά ο Παναγιώτης γελώντας.
Καλό το νέο αίμα αλλά υπό προϋποθέσεις. Γιατί βλέπεις ανθρώπους σαν τον Καμίνη και τον Μπουτάρη στην πολιτική, αλλά βλέπεις και άλλους σαν τον Χαϊκάλη και τραβάς τα μαλλιά σου
Π. Βλέπεις ότι μέσα στο Κοινοβούλιο μπαίνουν ηθοποιοί, μοντέλα, τραμπούκοι, καταδικασμένοι εγκληματίες, και ψάχνεις αυτόν που έχει πιο σοβαρούς ανθρώπους. Μικροεπιχειρηματίες, ακαδημαϊκούς. Και λες “εντάξει, ας επιλέξω αυτόν”. Το πας δοκιμαστικά. Γιατί πλέον έχεις δει ότι αυτό που αντιμετωπίζεις εκεί μέσα είναι πολιτικοί της χειρότερης ποιότητας.
Α. Εγώ θα μπορούσα να το παραλληλίσω ξεκάθαρα με κάτι μεσημεριανές εκπομπές που βλέπω στην τηλεόραση και μου γεννούν αποστροφή.
Στις προηγούμενες εκλογές, πάλι δεν ξέρατε τι να ψηφίσετε;
Π. Ναι, μέχρι τελευταία στιγμή. Πάνω από την κάλπη αποφάσισα.
Α. Εγώ την εβδομάδα πριν από τις εκλογές είχα αποφασίσει. Και στις δεύτερες εκλογές.
Υπάρχει περίπτωση αυτό το αναποφάσιστο να μετατραπεί σε αποχή ή σε άκυρο;
Π. Όχι, σε καμία περίπτωση. Εγώ δεν έχω χάσει ποτέ εκλογές. Γιατί δεν έχεις δικαίωμα να παραπονιέσαι για τα προβλήματα της χώρας όταν τη μόνη ευκαιρία που έχεις να εκφραστείς, κάθεσαι σπίτι σου. Αυτή είναι η έννοια της Δημοκρατίας. Να πας να ψηφίσεις εκείνη την ημέρα. Γιατί τα επόμενα τέσσερα χρόνια, ότι και να πεις, μπορεί να το ακούσουν, μπορεί και να μην το ακούσουν. Αλλά τότε έχεις φωνή. Και δεν το καταλαβαίνω. Δεν καταλαβαίνω ανθρώπους που δεν πάνε να ψηφίσουν.
Α. Υπάρχουν και κάποιοι άνθρωποι που όταν δεν έχουν κάτι άλλο να χάσουν, μπορεί και να μην πάνε να ψηφίσουν...
Τους ρωτάω πόσο τους επηρεάζουν οι δημοσκοπήσεις. Εάν θα ψήφιζαν, δηλαδή, ένα κόμμα το οποίο οι δημοσκοπήσεις το δείχνουν εκτός Βουλής.
«Θα το σκεφτόμουν, αλλά δεν θα ήταν καταλυτικός παράγοντας. Ξέρεις, συνήθως είμαι πιο ρομαντικός. Θέλω να ξέρω ότι αυτός που ψηφίζω με εκφράζει», λέει ο Παναγιώτης.
Δεν έχω χάσει ποτέ εκλογές. Γιατί δεν έχεις δικαίωμα να παραπονιέσαι για τα προβλήματα της χώρας όταν τη μόνη ευκαιρία που έχεις να εκφραστείς, κάθεσαι σπίτι σου
«Σε δεύτερη φάση με προβληματίζει, γιατί θέλω το κόμμα που θα ψηφίσω να έχει λόγο στο κοινοβούλιο. Ανάλογα με τις καταστάσεις», συμπληρώνει. Όπως μας εξηγεί, στις προηγούμενες εκλογές, του Ιουνίου, όταν έκρινε ότι εκείνη την περίοδο ήταν πιο σημαντικό να σχηματιστεί κυβέρνηση, δεν ψήφισε το κόμμα που ήθελε, γιατί δεν έμπαινε στη Βουλή και δεν θα είχε ρόλο να παίξει στον σχηματισμό κυβέρνησης.
Πότε βλέπετε να αποφασίζετε σε αυτές τις εκλογές;
Π. Εγώ δυστυχώς, πάνω από την κάλπη. Θα ψάξω πάρα πολύ για καινούργια σχήματα, πρόγραμμα και στελέχη, για να δω μήπως βρω κάτι καινούργιο. Αλλά τώρα είμαι μεταξύ δύο, με μισή καρδιά. Γιατί κανένα από αυτά δεν με καλύπτει.
Α. Εγώ έχω ψιλοαποφασίσει από αυτή την εβδομάδα, να σου πω την αλήθεια. Προς ένα κόμμα κλείνω γιατί δεν έχω βρει ακόμη κάτι άλλο. Και γενικά εγώ δεν αποφασίζω πάνω από τη κάλπη γιατί θα κάνω πάρα πολύ ώρα να ψηφίσω (γέλια).
«Εσύ έχεις αποφασίσει τι θα ψηφίσεις;», με ρωτάει ο Παναγιώτης. «Ούτε καν! Γιατί νομίζετε ότι αποφάσισα να κάνω αυτό το θέμα;»...
*Η συνέντευξη έγινε τη Δευτέρα 12 Ιανουαρίου. Για προσωπικούς λόγους, ζητήθηκε να μην αναφέρω τα επίθετά τους.