Το κεφάλι μας κοντεύει να σπάσει, ο λαιμός μας έχει στεγνώσει, το στομάχι μας θέλει να κάνει ένα συμπόσιο (αλλά δεν είναι σίγουρο αν θα παραμείνει στην κοιλιά μας). Και νιώθουμε τον υπαρξιακό τρόμο που απλά δεν επιτρέπεται (να νιώθουμε) ημέρα Κυριακή.
Ολα αυτά δεν μπορεί παρά να σημαίνουν ένα πράγμα: Εχουμε χανγκόβερ. Χθες δεν σκεφτήκαμε το σήμερα - μια μέρα που σερνόμαστε (αντικρύζοντας) ό,τι πρόκειται να μοιάσει με μια πολύ αργή μέρα. Αλλά ας αισθανθούμε καλύτερα με την σκέψη ότι ακόμα και τα μεγαλύτερα είδωλά μας δεν έχουν ανοσία απέναντι στην σκληρή πραγματικότητα ενός χανγκόβερ.
Στο νέο της άλμπουμ, η Αντέλ ακούγεται να μιλά στο γιο της μέσα από το My Little Love, περιγράφοντας πώς αισθάνεται στον απόηχο του διαζυγίου με τον πατέρα του.
Λέγοντας στον εννιάχρονο Αντζελο ότι νιώθει παρανοϊκή, ανήσυχη και αγχωμένη, αποκαλύπτει ξεχωριστά στον ακροατή ότι σβήνει. Σε ένα σύντομο φωνητικό σημείωμα που ηχογραφήθηκε στο κομμάτι, λέει: «Έχω χανγκόβερ, που ποτέ δεν βοηθάει».
Το άγχος της τραγουδίστριας, σε συνδυασμό με το χανγκόβερ που νιώθει, την έχουν κάνει να νιώθει φόβο, μοναξιά και να θέλει να κουλουριαστεί ιδρωμένη στον καναπέ.
Και φυσικά, η ωμή ειλικρίνεια της Αντέλ μπορεί να γίνει αντιληπτή από πολλούς. Τι είναι το χανγκόβερ που επιδεινώνει όλα τα άσχημα συναισθήματα που βιώνουμε; Τι ακριβώς συμβαίνει στον εγκέφαλό μας καθώς αναρρώνει από το αλκοόλ που καταναλώθηκε το προηγούμενο βράδυ;
Μιλήσαμε με τη νευροεπιστήμονα Σόφι Σκοτ από το University College του Λονδίνου.
Η Σκοτ εξηγεί ότι τα αποτελέσματα της υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ έχουν να κάνουν πολύ με την ορμόνη κορτιζόλη.
«Το αλκοόλ σχετίζεται με αυξημένα ποσοστά κορτιζόλης, που είναι η ορμόνη του στρες, η οποία δεν μας κάνει να αισθανόμαστε πολύ ωραία», εξηγεί. «Ενώ λίγο αλκοόλ μας κάνει να νιώθουμε υπνηλία, η κορτιζόλη μας βάζει σε εγρήγορση και θέλει να μας ”ξεσηκώσει”. Επομένως, μπορεί να θέλουμε να κοιμόμαστε πολύ περισσότερο όταν έχουμε χανγκόβερ, αλλά στην πραγματικότητα ξυπνάμε λόγω της κορτιζόλης που μας λέει να σηκωθούμε από το κρεβάτι – κι (αυτό) δεν μας φαίνεται πολύ ωραίο».
Και αυτά τα συναισθήματα τρόμου που συχνά ακολουθούν μια δύσκολη νύχτα; Ναι, μπορούμε επίσης να κατηγορήσουμε την κορτιζόλη. Η υπερβολική σκέψη συχνά συμβαδίζει με την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. «Αν ποτέ έχουμε ξυπνήσει με hangover, με πολλές και πολλές κακές σκέψεις για αυτό που έχουμε κάνει πριν, αυτή είναι η κορτιζόλη που επηρεάζει τη διάθεσή μας», λέει η Σκοτ.
Ας το συνδυάσουμε με τα σωματικά αποτελέσματα του χανγκόβερ, και θα έχουμε σε έναν μεγάλο βαθμό τον συνδυασμό. «Μερικά από τα ”υποπροϊόντα” που δημιουργούνται στη διάσπαση του αλκοόλ (στο σώμα μας) είναι πιο τοξικά από το αλκοόλ», προσθέτει η Σκοτ. «Έτσι αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί νιώθουμε τρομερούς πονοκεφάλους: είναι το σώμα μας που το αντιμετωπίζει και προσπαθεί να το ξεφορτωθεί».
Και υπάρχει επίσης και η κοιλιά. «Το αλκοόλ μπορεί επίσης να ερεθίσει το στομάχι μας», προσθέτει. «Μπορεί να αισθανόμαστε πεινασμένοι, αλλά να αισθανόμαστε (και) χάλια όταν τρώμε». Ως εκ τούτου, αισθανόμαστε άσχημα λόγω της κορτιζόλης και λόγω των ”υποπροϊόντων” της διάσπασης του αλκοόλ.
Αλλά αισθανόμαστε επίσης άσχημα λόγω του γλουταμικού, ενός ισχυρού διεγερτικού νευροδιαβιβαστή που απελευθερώνεται από τα νευρικά κύτταρα στον εγκέφαλο. Το γλουταμινικό είναι υπεύθυνο για την αποστολή σημάτων μεταξύ των νευρικών κυττάρων και υπό κανονικές συνθήκες παίζει σημαντικό ρόλο στη μάθηση και τη μνήμη.
Το αλκοόλ στην πραγματικότητα αναστέλλει το γλουταμικό, την ίδια στιγμή που ”αντιφράφει” το γάμμα- αμινοβουτυρικό οξύ (ή γ-αμινοβουτυρικό οξύ ή GABA), έναν κύριο ανασταλτικό νευροδιαβιβαστή στον εγκέφαλο.
Όπως εξηγεί το άρθρο στο Nature, μετά από μια βραδιά με αλκοόλ, οι ειδικοί πιστεύουν ότι το GABA κυριαρχεί στο πρώτο μισό της νύχτας, γεγονός που μπορεί να εξηγήσει γιατί συχνά πέφτουμε ξεροί στο κρεβάτι. Αλλά μόλις μεταβολιστεί το ανασταλτικό GABA, γίνεται το πιο διεγερτικό το γλουταμικό, με αποτέλεσμα να ξυπνάμε και να είμαστε πιο ανήσυχοι καθώς προχωρά η νύχτα – και να αισθανόμαστε διαταραχές την επόμενη μέρα. Διασκεδαστικές στιγμές!
Γιατί το άγχος και το αλκοόλ δεν (πρέπει να) ανακατεύονται
Το αλκοόλ και το άγχος έχουν μια πολύπλοκη σχέση. Αν και το μεθύσι μπορεί να μας κάνει να ξεχάσουμε τις ανησυχίες μας, το hangover την επόμενη μέρα μπορεί να τις επιδεινώσει.
Η θεραπεύτρια και μέλος της Βρετανικής Ένωσης Συμβουλευτικής και Ψυχοθεραπείας (BACP), Αντζουλα Μουτάντα, εξηγεί γιατί αυτά τα δύο δεν (πρέπει να) αναμειγνύονται.
«Το άγχος είναι μια φυσιολογική αντίδραση σε μια στρεσογόνα κατάσταση και μερικές φορές οι άνθρωποι χρησιμοποιούν το αλκοόλ ως μηχανισμό αντιμετώπισης προκειμένου να αισθάνονται πιο χαλαροί ή να διαχειριστούν συναισθήματα που τους συντρίβουν», λέει.
«Ωστόσο, αυτό μπορεί να δημιουργήσει έναν φαύλο κύκλο, ιδιαίτερα αν είμαστε κάποιος που ήδη παλεύει με το άγχος, επειδή το αλκοόλ έχει φυσιολογικό και ψυχολογικό αντίκτυπο.
«Ο όρος ”αίσθημα άγχους” – που ορίζεται με το ότι βιώνουμε αισθήματα άγχους και αισθανόμαστε πελαγωμένοι – νομίζω ότι περιγράφει τέλεια την την ”βύθιση” μετά από μια συνεδρία μεγάλης κατανάλωσης αλκοόλ, καθώς το σώμα μας εργάζεται για να ανακτήσει την ισορροπία του και να προχωρήσει σε ανάκαμψη».
Ένα hangover μπορεί επίσης να μας κάνει να αισθανόμαστε τα συμπτώματα του άγχους. «Η έρευνα δείχνει ότι οι σωματικές αντιδράσεις ενός hangover - ναυτία, μια ”αντεπίθεση” της καρδιάς για παράδειγμα - είναι αρκετά παρόμοιες με μια κρίση άγχους», η οποία αν παλεύουμε ήδη με το άγχος θα μπορούσε να προκαλέσει μια κρίση, λέει.
«Επίσης, μπορεί να έχουμε πιει τόσο πολύ το προηγούμενο βράδυ που να μην θυμόμαστε τι είπαμε ή κάναμε, κι αυτό μπορεί επίσης να αυξήσει τα επίπεδα άγχους που επιδεινώνονται εάν έχουμε ήδη υψηλά επίπεδα άγχους, καθώς μπορεί να αφιερώνουμε χρόνο σε ”μηρυκασμούς” και αναπαραγωγή των γεγονότων της προηγούμενης νύχτας».
Πώς να ελαχιστοποιήσουμε τα άσχημα συναισθήματα
Τι μπορούμε να κάνουμε, λοιπόν, για να αποφύγουμε να νιώθουμε τόσο χάλια το πρωί μετά από μια συνεδρία αλκοόλ;
Μπορεί να ακούγεται δεδομένο, αλλά η ενυδάτωση είναι σημαντική, λέει η Σκοτ. Έτσι ας το πάρουμε χαλαρά. «Το καλύτερο πράγμα που μπορούμε να κάνουμε είναι να κάνουμε διάλειμμα, σίγουρα να κάνουμε ένα διάλειμμα από το αλκοόλ και το ποτό», λέει.
Εάν ξέρουμε ότι θα πιούμε πολύ, ίσως είναι καλή ιδέα να αφήσουμε ένα μπουκάλι νερό (και μερικά μαντηλάκια ντεμακιγιάζ) δίπλα στο κρεβάτι πριν βγούμε έξω. Με αυτόν τον τρόπο, όταν ξυπνάμε αφυδατωμένοι, θα είμαστε σε θέση να ενυδατωνόμαστε χωρίς να σκοντάφτουμε στην κουζίνα στη μέση της νύχτας.
«Μερικοί άνθρωποι βρίσκουν ότι η κατανάλωση καφέ βοηθά καθώς τους ξυπνά [το πρωί]», προσθέτει η Σκοτ, αν και καλύτερα ας έχουμε επίγνωση της σχέσης μας με την καφεΐνη, καθώς μπορεί να μην κάνει πολλά για το άγχος μας.
Ομοίως, αν και πιθανότατα θα μας ελκύουν τα αλμυρά τρόφιμα επειδή είμαστε αφυδατωμένοι, τα ζαχαρούχα τρόφιμα είναι πιο πιθανό να βελτιώσουν το πώς αισθανόμαστε.
Φυσικά, η τακτική και έντονη χρήση αλκοόλ μπορεί να είναι σημάδι για κάτι που σχετίζεται με την ψυχική υγεία από μόνη της, τονίζει η Μουτάντα.
«Αν διαπιστώσουμε ότι χρησιμοποιούμε τακτικά το αλκοόλ ως τρόπο αυτοθεραπείας, όπου έχουμε εξαρτηθεί τόσο πολύ από αυτό (ώστε να τον χρησιμοποιούμε) ως μηχανισμό αντιμετώπισης ο οποίος πιστεύουμε ότι είναι ο μόνος τρόπος διαχείρισης του άγχους ή των συναισθημάτων κατάθλιψης, τότε είναι καιρός να απευθυνθούμε (σε κάποιον ειδικό) και λάβουμε επαγγελματική υποστήριξη», λέει. «Αυτό μπορεί να είναι ένα θετικό βήμα προς τα εμπρός για να φτάσουμε στη ρίζα του προβλήματος».