SanyaSM via Getty Images
Ζεστή σοκολάτα πλάι στο Χριστουγεννιάτικο δέντρο, παιδικές και οικογενειακές ταινίες, βόλτες στα μαγαζιά, σινεμά, θέατρο... ακόμη-ακόμη και μια μεγάλη εκδρομή.
Ωστόσο, όταν έχουμε να κάνουμε με παιδιά, το να τους επιτρέψουμε να βγουν εντελώς εκτός προγράμματος, ακόμα κι αν διανύουμε μια περίοδο γιορτών, ενέχει πάντοτε ένα μεγάλο ρίσκο: Τον κίνδυνο να αδυνατούν να μπουν και πάλι σε πρόγραμμα.
Κάτι που θα πρέπει επίσης να προσέξουμε, είναι μήπως οργανώνοντας τις «τέλειες οικογενειακές διακοπές», στερήσουμε στα παιδιά και τους εφήβους του σπιτιού το δικαίωμα να αφιερώσουν τον χρόνο που επιθυμούν στους φίλους και τον εαυτό τους.
Ωστόσο, δεν χρειάζεται πανικός. Ξεκινώντας πάντοτε με την πρόθεση και αυτές οι γιορτές να τους μείνουν αξέχαστες, θα δημιουργήσουμε στα παιδιά τρυφερές αναμνήσεις, χωρίς τον κίνδυνο να τις καταστρέψουν στις 8 Ιανουαρίου οι καυγάδες και η δύσκολη προσαρμογή στο σχολικό πρόγραμμα.
O Aνδρέας Βαγιόπουλος, Κοινωνικός Λειτουργός με μετεκπαίδευση στο κομμάτι της ψυχικής υγείας και της διαχείρισης οικογενειακών κρίσεων, μοιράζεται μαζί μας χρυσές συμβουλές, έτσι ώστε οικογενειακή διασκέδαση, ξεκούραση, πρόοδος στο σχολείο και λαμπερές στιγμές, να χωρέσουν όλα σε αυτές τις πολύτιμες δύο εβδομάδες. Γίνεται; Φυσικά και γίνεται.
Ανδρέας Βαγιόπουλος
- Κύριε Βαγιόπουλε, πώς θα ενθαρρύνουμε τα παιδιά να ξεκουραστούν μέσα στις διακοπές και παράλληλα να προχωρήσουν στα μαθήματα;
Για τα παιδιά, οι διακοπές έχουν ως πρωταρχικό στόχο την ξεκούραση. Τόσο από το σχολείο, όσο και από τις υποχρεώσεις που προκύπτουν από τα σχολικά μαθήματα.
Συν τοις άλλοις, οι διακοπές είναι για τα μικρά μας μια ευκαιρία να απολαύσουν στιγμές με τους γονείς τους, μαζί μας. Στιγμές που είναι ίσως λίγο σπάνιες στην καθημερινότητα, λόγω του φορτωμένου προγράμματος.
Προκειμένου το παιδί να γεμίσει μπαταρίες και να μπορεί να αποδώσει στο σχολείο από τη νέα χρονιά, θα πρέπει να απέχει για λίγο από την πίεση και το άγχος του αυστηρού σχολικού προγράμματος.
Για αυτό, η όποια προσπάθεια εκμάθησης αυτή την περίοδο θα πρέπει να γίνεται μέσω της ψυχαγωγίας: Μέσω επιτραπέζιων παιχνιδιών, εξωσχολικών βιβλίων, παιχνιδιών λέξεων, ποιοτικών ταινιών και άλλων θεαμάτων. Η εμμονή με την κλασική έννοια της μελέτης, που τα «καταδιώκει» όλο τον χρόνο, θα πρέπει να περιοριστεί μέσα στον χρόνο των διακοπών.
Με άλλα λόγια, ο χρόνος που θα αφιερωθεί στη μελέτη των σχολικών μαθημάτων θα πρέπει ναι μεν να καλύπτει τις ανάγκες του σχολείου, χωρίς όμως να κάνουμε και υπερβολές.
- Αν οι δάσκαλοι μας προειδοποιήσουν ότι το μικρό μας έχει μείνει λίγο πίσω στα μαθήματα, θα πρέπει να ακολουθήσουμε κάποια άλλη τακτική;
Σε αυτή την περίπτωση, θα πρέπει μέσα από μια συζήτηση με τους δασκάλους να ερευνήσουμε αν αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το παιδί πλήττει και αρνείται να μελετήσει σε βάθος ή στο γεγονός ότι η προσοχή του διασπάται παρά τη θέλησή του.
Στη συνέχεια θα πρέπει να συζητήσουμε με το ίδιο το παιδί. Εάν υποψιαστούμε ότι υπάρχουν μαθησιακές δυσκολίες, η παρέμβαση από το οικογενειακό περιβάλλον θα πρέπει να θέσει ως στόχο την ενθάρρυνση του παιδού και όχι την άσκηση αυστηρής κριτικής.
Από κοινού με τους δασκάλους ή και έναν ειδικό, έχει πολύ μεγάλη σημασία να αναζητήσουμε τρόπους, ώστε πληροφορίες που αρνείται να συλλάβει το παιδί, να του γίνουν κατανοητές με πιο ελκυστικούς, πιο «παιχνιδιάρικους και ιντριγκαδόρικους» τρόπους. Και το τί είναι ελκυστικό και ενδιαφέρον για το κάθε παιδί, είναι κάτι που χρήζει προσεκτικής παρατήρησης και συζήτησης με τον μικρό μαθητή.
- Ποιες/ Πόσες μέρες από τη στιγμή που θα κλείσει το σχολείο μπορούμε να αφήσουμε τα παιδιά να χαλαρώσουν εντελώς, δίχως δηλαδή να ανοίξουν βιβλίο;
Aυτό είναι κάτι που διαφέρει από παιδί σε παιδί και εξαρτάται από τα κενά που πρέπει να καλύψει ο κάθε μαθητής.
Ωστόσο, σε όποια ηλικία κι αν βρίσκεται το παιδί και όσο μεγάλα κενά κι αν έχει να καλύψει, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως διανύουμε μια περίοδο διακοπών. Μια στιγμή ξεκούρασης, που την αξίζουν όλα τα παιδιά, προκειμένου να ανακουφιστούν για λίγο από όλη αυτή την πίεση που τους ασκείται από το σχολικό πρόγραμμα, αλλά και τις εξωσχολικές δραστηριότητες.
Ακόμα και για τους πιο «αδύναμους» μαθητές, 15 μέρες αρκούν προκειμένου να συνδυάσουμε διάβασμα και ξεκούραση, στα πλαίσια ενός ανθρώπινου πλάνου μελέτης.
Δεν χάθηκε ο κόσμος αν για λίγες ημέρες οι μαθητές θελήσουν να απέχουν εντελώς από τα μαθήματα. Ίσα-ίσα, μπορεί αυτή η σύντομη αποχή να τα βοηθήσει να είναι πιο αποδοτικά όταν με το καλό επιστρέψουν. Να τα ενθαρρύνει να ανανεώσουν το ενδιαφέρον τους για μελέτη.
- Από πότε θα πρέπει να αρχίσουμε να τα προετοιμάζουμε για το τέλος των διακοπών; Και πώς θα τα βοηθήσουμε να μπουν και πάλι σε πρόγραμμα χωρίς να τους φανεί βάναυσο;
Από την πρώτη κιόλας μέρα των διακοπών, τα παιδιά θα πρέπει να είναι ενήμερα για το πότε θα επιστρέψουν στο σχολείο. Να γνωρίζουν πόσο χρόνο έχουν για να ξεδώσουν και να απολαύσουν τις στιγμές ανεμελιάς, χωρίς ωστόσο να διατηρούν την ψευδαίσθηση ότι αυτό θα συμβαίνει ες αεί.
Έπειτα, προκειμένου να τα βοηθήσουμε να επιστρέψουν στη ρουτίνα χωρίς να τους φανεί βάναυσο, θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψιν το ρητό που θέλει την πρόληψη να είναι καλύτερη της θεραπείας. Με άλλα λόγια, προκειμένου να μπουν ομαλά στο πρόγραμμα, ίσως συμφέρει να μην αφήσουμε τα παιδιά να βγουν εντελώς εκτός προγράμματος. Και πώς θα το πετύχουμε αυτό;
- Φτιάχνοντας ένα πρόγραμμα ύπνου ναι μεν πιο ελαστικό, που ωστόσο όπως ισχύει και για τις ημέρες εκτός διακοπών, θα πρέπει να τηρείται με συνέπεια.
- Υπενθυμίζοντάς τους λίγες ημέρες πριν την επιστροφή στα θρανία πως θα πρέπει να ολοκληρώσουν τις εργασίες που τους έχουν βάλει οι δάσκαλοί τους.
- Θέτοντας συγκεκριμένα όρια ως προς τον χρόνο που θα μπορούν να αφιερώσουν στο διαδίκτυο. Τα παιχνίδια στο τάμπλετ δίχως όριο, αφενός κουράζουν τα μάτια του παιδιού και αφετέρου δεν σχετίζονται καθόλου με τη δημιουργία αναμνήσεων ενόψει των διακοπών. Στην ουσία, δίχως τον απαραίτητο έλεγχο, έχουμε να κάνουμε με μια μαύρη τρύπα χρόνου.
Ετοιμάζοντας ένα πλάνο εργασιών, ώστε να μην τα αφήσουμε όλα για τελευταία στιγμή. Έτσι, θα αποφύγουμε το ενδεχόμενο τα παιδιά να συνδέσουν την επιστροφή στο σχολείο με ένα βουνό σχολικών υποχρεώσεων και ίσως πετύχουμε να τη συνδέσουν με την επανένωση με φίλους και συμμαθητές.
- Πώς θα εξισορροπήσουμε την ανάγκη μας να περάσουμε χρόνο μαζί τους και τη δική τους ανάγκη για προσωπικό χρόνο και στιγμές με την παρέα;
Η καθιέρωση οικογενειακών συνηθειών χρειάζεται χρόνο και προσπάθεια από όλες τις πλευρές. Όμως, είναι πολύ φυσιολογικό που την επιδιώκουμε ως γονείς. Εξάλλου, οι δεσμοί μεταξύ των μελών μιας οικογένειας ενισχύονται με τις βόλτες και τις εκδρομές και με οτιδήποτε ενθαρρύνει τα άτομα να περνούν χρόνο μαζί.
Παρ′ όλα αυτά, δεν θα πρέπει να το βλέπουμε εγωιστικά και έχει σημασία να είμαστε στο πλευρό ενός παιδιού/εφήβου που προσπαθεί να κοινωνικοποιηθεί.
Ακόμα και αν για εμάς το ιδανικό θα ήταν να περάσουμε με τα παιδιά μας όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο, το να σεβαστούμε την επιθυμία τους να περάσουν χρόνο με τους φίλους τους, όχι μόνο δεν πρόκειται να τα απομακρύνει από εμάς. Ίσως μάλιστα, αυτή μας η πρόθεση να τα φέρει ακόμα πιο κοντά μας με πιο ειλικρινείς όρους.
Προσοχή: Τα παιδιά μας, ακριβώς όσο χρειάζονται εμάς, άλλο τόσο χρειάζονται και τη συντροφιά των συνομηλίκων τους. Επομένως, ακόμα και αν η δική μας ιδέα για μια οικογενειακή δραστηριότητα μας φαίνεται καταπληκτική, αν το παιδί προτιμά απλώς να καθήσει στο σπίτι με την παρέα, ίσως θα πρέπει να κάνουμε πίσω. Ιδίως όταν αυτό δεν συμβαίνει κάθε μέρα των διακοπών.