Το νομοθετικό πλαίσιο σχετικά με τους εμπρησμούς μετά τη συμπλήρωση του 2021 εμφανίζεται επαρκώς θωρακισμένο, εξαιρετικά αυστηρό και είχε ως αποτέλεσμα να σχηματοποιήσει τη στάση της δικαστικής εξουσίας έναντι των φαινομένων που καταστρέφουν το φυσικό περιβάλλον και τις περιουσίες.
Πολύ περισσότερο όταν η χώρα μας βίωσε στο πρόσφατο παρελθόν την απώλεια 104 ανθρώπινων ζωών στο Μάτι Αττικής, μια δικαστική διαδικασία ωστόσο που παραμένει, 5 χρόνια μετά, εκκρεμής.
Ωστόσο από τη δίωξη μέχρι την καταδίκη υπάρχει μια απόσταση που καλείται να διανυθεί για ένα ομολογουμένως δυσεπίλυτο νομικό πρόβλημα. Η δίωξη για κακούργημα απαιτεί δόλο, κάτι που είναι προφανές πως είναι πολύ δύσκολο να αποδειχτεί. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο άνθρωπος που άναψε φωτιά με 8 μποφόρ για να κάψει ξερά χόρτα στο οικόπεδό του στο Νταού Πεντέλης, προκαλώντας τη φωτιά στο Μάτι είναι ένας από τους 21 συνολικά κατηγορουμένους σε αυτή τη δίκη και δικάζεται για πλημμέλημα. Μάλιστα, ουδέποτε κρατήθηκε προσωρινά.
Η 70χρονη γυναίκα που τηγανίζοντας στην αυλή της προκάλεσε τη φονική πυρκαγιά στην Ηλεία το 2007, η οποία κόστισε τη ζωή σε 65 ανθρώπους, επίσης διώχθηκε για πλημμέλημα, λόγω αμέλειας.
Αλλά και σε αυτή την περίπτωση (της μη ύπαρξης δόλου δηλαδή) οι δικαστικές αρχές, δεν εξαντλούν την αυστηρότητά τους, το αντίθετο μάλιστα. Συνήθως ο δράστης παραμένει ελεύθερος ή με κάποιους περιοριστικούς όρους και οι ποινές που τελικά επιβάλλονται σπάνια στέλνουν κάποιους στη φυλακή.
Ωστόσο, όπως επεσήμανε στο OPEN στην εκπομπή ώρα Ελλάδος ο δικηγόρος Κωνσταντίνος Γώγος, αυτό που συμβαίνει είναι ότι ασκούνται πάντα διώξεις που είναι υπερβολικές, επειδή ακριβώς πρόκειται για αδικήματα αφηρημένης διακινδύνευσης και δεν γίνεται να γνωρίζεις από πριν το αποτέλεσμα. Έτσι αντί να δικάζονται οι υποθέσεις με βάση το αποτέλεσμα και να πηγαίνουν οι υποθέσεις στο δικαστήριο με βάση το τι έγινε, πηγαίνουν με βάση το τι θα μπορούσε να έχει γίνει, γι΄αυτό το λόγο υπάρχουν πολλές αθωώσεις.
Το νομικό πλαίσιο
Μετά το 2019 και κυρίως το 2021 επί υπουργίας Κώστα Τσιάρα το νομικό πλαίσιο αυστηροποιήθηκε αισθητά. Συγκεκριμένα προβλέπονται ποινές έως δέκα χρόνων για εκείνους που προκαλούν πυρκαγιές, έστω και χωρίς δόλο, αν αυτές είναι καταστροφικές, ενώ υπάρχουν και νομοθετικές προβλέψεις και για μεγαλύτερες ποινές, έως 15 χρόνια, αν από τις εγκληματικές αμέλειες βρέθηκαν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές.
Το άρθρο 264 ΠΚ για τον εμπρησμό προβλέπει:
1. Όποιος προξενεί πυρκαγιά, τιμωρείται:
α) με φυλάκιση, αν από την πράξη μπορεί να προκύψει κοινός κίνδυνος για ξένα πράγματα,
β) με κάθειρξη έως δέκα (10) έτη, αν από την πράξη μπορεί να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο,
γ) με κάθειρξη, αν στην περίπτωση των περ. α’ ή β’ η πράξη προκάλεσε σημαντική βλάβη σε εγκαταστάσεις κοινής ωφέλειας ή είχε ως αποτέλεσμα τη βαριά σωματική βλάβη ανθρώπου,
δ) με ισόβια κάθειρξη, αν στην περίπτωση της περ. β’ η πράξη είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο άλλου.
2. Όποιος στις περιπτώσεις της προηγούμενης παραγράφου προκαλεί από αμέλεια την πυρκαγιά από την οποία μπορεί να προκύψει κοινός κίνδυνος για ξένα πράγματα ή κίνδυνος για άνθρωπο, τιμωρείται με φυλάκιση έως τρία (3) έτη.
Το άρθρο 265 ΠΚ για τους εμπρησμοπύς σε δάση προβλέπει:
1. Όποιος προξενεί πυρκαγιά σε δάσος ή δασική έκταση κατά την έννοια του νόμου ή σε έκταση που έχει νόμιμα κηρυχθεί δασωτέα ή αναδασωτέα, τιμωρείται:
α) με κάθειρξη έως οκτώ (8) έτη και χρηματική ποινή, αν δε ο δράστης σκόπευε να προσπορίσει στον εαυτό του ή σε άλλον παράνομο περιουσιακό όφελος με κάθειρξη έως δέκα (10) έτη και χρηματική ποινή,
β) με κάθειρξη έως δέκα (10) έτη αν από την πράξη μπορεί να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο,
γ) με κάθειρξη αν στην περίπτωση των περ. α΄ ή β΄ η πράξη προκάλεσε σημαντική βλάβη σε εγκαταστάσεις κοινής ωφέλειας ή είχε ως αποτέλεσμα τη βαριά σωματική βλάβη ανθρώπου ή η φωτιά εξαπλώθηκε σε μεγάλη έκταση ή είχε ως επακόλουθο σοβαρή ή ευρεία ρύπανση ή υποβάθμιση ή σοβαρή ή ευρεία οικολογική και περιβαλλοντική διατάραξη ή καταστροφή,
δ) με ισόβια κάθειρξη αν στην περ. β΄ η πράξη είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο άλλου.
2. Όποιος στις περιπτώσεις της πρώτης παραγράφου προκαλεί από αμέλεια την πυρκαγιά σε δάσος ή δασική έκταση κατά την έννοια του νόμου ή σε έκταση που έχει νόμιμα κηρυχθεί δασωτέα ή αναδασωτέα τιμωρείται με φυλάκιση, και αν από αμέλεια προκαλεί μια τέτοια πυρκαγιά από την οποία μπορεί να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός (1) έτους.