Ίσως ανήκουμε στην κατηγορία των ανθρώπων που πιστεύουν ότι η καφεΐνη είναι σύμμαχός μας στο πρωινό ξύπνημα. Ίσως πάλι τασσόμαστε υπέρ όσων θεωρούν ή ότι η εν λόγω ουσία καταστρέφει τον ύπνο μας, ή ακόμη ότι δύναται να ενισχύσει τις αθλητικές μας επιδόσεις.
Πόσοι όμως γνωρίζουμε πόσο καφέ είναι ασφαλές να καταναλώνουμε ημερησίως ή τί συμβαίνει στο σώμα μας όταν πίνουμε έναν διπλό εσπρέσο πρωί-πρωί;
Πόσο γρήγορα επιδρά ο καφές στον οργανισμό μας;
Οι επιδράσεις του καφέ, μπορούν να γίνουν αντιληπτές ακόμη και πριν την πρώτη γουλιά. Σύμφωνα με μελέτη του 2019 και μόνο η εισπνοή της μυρωδιάς του καφέ μπορεί να βελτιώσει τη μνήμη και να τονώσει την πνευματική εγρήγορση.
Τούτου λεχθέντος, οι ερευνητές παρομοιάζουν τα αποτελέσματα του καφέ με τις επιδράσεις ενός εικονικού φαρμάκου (placibo), ενώ θεωρούν ότι οι προσδοκίες μας από τον καφέ, είναι σε ένα μεγάλο ποσοστό υπεύθυνες για την ενέργεια που νιώθουμε να μας κατακλύζει πριν καν βρέξουμε τα χείλη μας.
Τι πραγματικά συμβαίνει στο σώμα μας όταν πίνουμε καφέ;
Τα αποτελέσματα ενός φλιτζανιού καφέ ενδέχεται να εμφανιστούν μόλις δέκα λεπτά μετά την κατάποση της πρώτης γουλιάς, ενώ η μέγιστη συγκέντρωση καφεΐνης στο αίμα σημειώνεται 45 λεπτά μετά από την κατανάλωση του καφέ. Η καφεΐνη δρα ως διεγερτικό του κεντρικού νευρικού συστήματος και μας βοηθά να είμαστε σε εγρήγορση και να παραμένουμε συγκεντρωμένοι. Ωστόσο, κάποιοι ενδέχεται να είμαστε πιο ευερέθιστοι και ανήσυχοι.
Το πώς θα επιδράσει ο καφές στον δικό μας οργανισμό, έχει να κάνει με τους υποδοχείς αδενοσίνης του σώματός μας, οι οποίοι βοηθούν στη ρύθμιση του καρδιακού παλμού, της ροής του αίματος και των κύκλων ύπνου-αφύπνισης.
Όταν η αδενοσίνη δεσμεύεται στους εν λόγω υποδοχείς, πυροδοτεί φυσιολογικές αποκρίσεις που οδηγούν στη μείωση της κυτταρικής δραστηριότητας, προκαλώντας υπνηλία. Η καφεΐνη μπορεί όμως και να ξεγελάσει τα νευρικά μας κύτταρα, εμποδίζοντας την αδενοσίνη να κάνει τη δουλειά της. Αυτό προάγει την αυξημένη εγρήγορση, ενώ επιτρέπει στους διεγερτικούς νευροδιαβιβαστές του εγκεφάλου, όπως η ντοπαμίνη, να λειτουργούν ταχύτατα. Κι ενώ για ορισμένους από μας αυτό λειτουργεί ως ενισχυτικό της διάθεσης μας, για άλλους μπορεί να μετουσιωθεί σε άγχος και ταχυπαλμία.
Συμπερασματικά, ενώ το σώμα μας προσαρμόζεται στις επιδράσεις της καφεΐνης άμεσα, καθένας μας μπορεί να παρουσιάσει πολύ διαφορετικές αντιδράσεις, καταναλώνοντας την ίδια ποσότητα καφεΐνης.
Τελικά η καφεΐνη ενισχύει τις επιδόσεις των αθλητών;
Σίγουρα μπορεί. Μια μελέτη του 2020 σε ερασιτέχνες ποδηλάτες διαπίστωσε ότι ο καφές βελτίωσε την απόδοση τους κατά 1,7%. Το ποσοστό μπορεί να μην ακούγεται τεράστιο, αλλά για τους αθλητές είναι μεγάλη υπόθεση. Μάλιστα, παλαιότερη βρετανική μελέτη ανέφερε μεταξύ των ατόμων που έπιναν καφέ μια δοσοεξαρτώμενη βελτίωση στα τεστ των χρόνων αντίδρασης, της μνήμης και της αντίληψης του χώρου.
Τι ώρα πρέπει να σταματήσουμε να το πίνουμε καφέ;
Η πλειοψηφία των ειδικών τείνει προς την άποψη ότι η επίδραση της καφεΐνης διαρκεί περίπου έξι ώρες, πράγμα που σημαίνει ότι αν κοιμόμαστε γύρω στις δέκα το βράδυ, είναι προτιμότερο να πιούμε τον τελευταίο μας καφέ γύρω στις τέσσερις το μεσημέρι.
Ωστόσο αυτό εξαρτάται και από τον οργανισμό. Αν αισθανθούμε ακόμα και σε μια περασμένη ώρα, πως τα επίπεδα ενέργειάς μας είναι πεσμένα ενώ μέχρι το τέλος της ημέρας έχουμε αρκετές υποχρεώσεις να φέρουμε εις πέρας, τότε μπορούμε να απολαύσουμε έναν ελαφρύ καφέ.
Ο καφές είναι καλός για την υγεία μας;
Ορισμένοι επιστήμονες προτείνουν ότι η υπερβολική κατανάλωση καφέ μπορεί να συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου ή καρδιακών προβλημάτων, ενώ άλλοι επιμένουν στην τήρηση του μέτρου.
Πάντως, σύμφωνα με μια μετα-ανάλυση 200 ερευνών, η κατανάλωση καφέ θεωρείται γενικά ασφαλής, ενώ όταν μιλάμε για τρία-τέσσερα φλιτζάνια την ημέρα είναι πιο πιθανό να μας ωφελήσει παρά να μας βλάψει.
Τα μακροπρόθεσμα οφέλη του καφέ
Σε μια μετα-ανάλυση μελετών του 2016, διαπιστώθηκε ότι η κατανάλωση καφεΐνης μειώνει τον κίνδυνο κατάθλιψης, ενώ μια φινλανδική μελέτη του 2010 κατέληξε στο συμπέρασμα οι αντιοξειδωτικές ουσίες του καφέ συνδέονται με μειωμένο άγχος. Ο καφές μπορεί επίσης να βοηθήσει στην καύση λίπους, ωστόσο, είναι πιο αποτελεσματικός σε συνδυασμό με την σωματική άσκηση.
Το πώς πίνουμε τον καφέ μας έχει σημασία
Ο γαλλικός καφές που έχει φιλτραριστεί με χάρτινο φίλτρο είναι πιο υγιεινός σε σχέση τον καφέ που φιλτράρεται σε μεταλλικό φίλτρο ή που παρασκευάζεται χωρίς καθόλου φίλτρο. Οι ουσίες του καφέ που μπορούν να αυξήσουν την LDL χοληστερόλη μπορούν, με τη χρήση χάρτινου φίλτρου, μπορούν να αφαιρεθούν ακόμα και στο 100%, ενώ ένα αφιλτράριστο φλιτζάνι καφέ συγκρατεί περίπου 30 φορές περισσότερες βλαβερές ουσίες από αυτές που κρύβονται μέσα στον καφέ.
Σε αντίθεση με το φίλτρο, θερμοκρασία παρασκευής δεν έχει τρομερή σημασία. Ενώ ορισμένοι ειδικοί ισχυρίζονται ότι ρίχνοντας βραστό νερό απευθείας στο χαρμάνι του καφέ θα «κάψουμε» τη γεύση, αυτό φαίνεται να έχει μικρή επίδραση στις ευεργετικές ενώσεις στο εσωτερικό του καφέ.
Σε ό,τι αφορά το γάλα μέσα στον καφέ μας, αυτό επιβραδύνει ελαφρώς την επίδραση της καφεΐνης, όπως ακριβώς θα έκανε και η κατανάλωση τροφής παρέα με τον εσπρέσο μας. Επιπλέον, εάν υπερβάλουμε ως προς την ποσότητα του γάλακτος, αμέσως αυξάνεται και ο αριθμός των θερμίδων. Ακόμη, ο μύθος ότι η κανέλα στον καφέ μας συμβάλλει σημαντικά στην καύση λίπους, δεν προκύπτει από κανένα βάσιμο επιστημονικό εύρημα.
Το ζουμί
Η κατανάλωση έως και τριών φλιτζανιών καφέ την ημέρα επιδρά θετικά στον οργανισμό μας, ειδικά εφόσον ο καφές μας είναι φιλτραρισμένος και ελαφρύς. Ωστόσο, ο τελευταίος μας καφές, όσο ελαφρύς και να είναι, είναι καλύτερα να απέχει μερικές ώρες από τη στιγμή που πέφτουμε για ύπνο. Τέλος, το γάλα και η κανέλα δεν απαγορεύονται, απλώς πέρα από την πλούσια γεύση τους, δεν προσφέρουν τρομερά οφέλη.
Πηγή: Guardian