Η ανάγκη της κατά το δυνατόν ταχύτερης απεξάρτησης της ΕΕ από το ρωσικό φυσικό αέριο οδηγεί το μπλοκ και τα τα κράτη-μέλη σε εθνικό επίπεδο σε νέες συμφωνίες και προμηθευτές, πέραν βέβαια της χρονικής παράτασης σε σχεδιαγράμματα εγκατάλειψης του άνθρακα και της πυρηνικής ενέργειας ή την επίσπευση των σχεδιασμών τους για αξιοποίηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
Η ανάγκη όμως για προμήθειες φυσικού αερίου, ακόμη και μετά την συμφωνία για εθελοντική μείωση της κατανάλωσης- και αναγκαστικής σε περίπτωση εκτάκτου ανάγκης εάν οι στρόφιγγες από τη Ρωσία κλείσουν τελείως- παραμένει σε υψηλά επίπεδα.
Ένας από τους τρόπους με τους οποίους η ΕΕ απαντά στο πρόβλημα, είναι με την κατάρτιση συμφωνιών που αυξάνουν τις εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).
Παρακάμπτοντας τη χρήση αγωγών από τα ανατολικά, οι τερματικοί σταθμοί LNG προσφέρουν μια μεγαλύτερη γκάμα πιθανών προμηθευτών.
Ήδη τον περασμένο Μάρτιο, Ουάσιγκτον και Βρυξέλλες, ανακοίνωσαν συμφωνία για επιπλέον προμήθειες αμερικανικού προς την Ευρώπη. Οι ΗΠΑ δεσμεύτηκαν να εξασφαλίσουν πρόσθετους όγκους LNG για την αγορά της ΕΕ, κατά τουλάχιστον 15 δισ. κυβικά μέτρα (bcm) το 2022, ενώ αναμένεται περαιτέρω αύξηση στο μέλλον. Ο μακροπρόθεσμος στόχος είναι να εξασφαλιστούν έως το 2030 περίπου 50 δισ. κυβικά μέτρα (bcm) ετησίως πρόσθετων αμερικανικών προμηθειών LNG.
Γενικότερα, οι ΗΠΑ έχουν ευνοηθεί από τις εξελίξεις μετά την ρωσική εισβολή και το πρώτο εξάμηνο του 2022 έγιναν ο μεγαλύτερος προμηθευτής LNG στον κόσμο, με το 71% των εξαγωγών της χώρας να προορίζονται για την ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο. H τιμή του LNG βέβαια είναι υψηλότερη και σε αυτή συμβάλει και το κόστος μεταφοράς διά θαλάσσης.
Πόσο έτοιμες όμως είναι οι χώρες της ΕΕ για αυτή την μετάβαση στο LNG που σε κάποιες μάλιστα θα στοιχίσει ακριβά και σε έργα υποδομών;
Για παράδειγμα η Γερμανία, που πριν τον πόλεμο στην Ουκρανία η εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο που τώρα καλείται να αντικαταστήσει έφτανε το 49%, σπεύδει να κατασκευάσει τερματικούς σταθμούς για τις εισαγωγές LNG, αφου δεν διαθέτει ούτε έναν.
Μόλις τώρα αρχίζει η κατασκευή, μόλις του πρώτου πλωτού σταθμού LNG στο Βιλχελμσχάφεν στη βορειοδυτική Γερμανία, αφού εγκρίθηκαν οι σχετικές άδειες κατασκευής σύμφωνα με την επιβλέπουσα εταιρία Uniper.
Στόχος είναι να είναι λειτουργικός τέλη του έτους ή αρχές του 2023 αν και αρκετοί εκτιμούν πως το χρονοδιάγραμμα ίσως να είναι υπεραισιόδοξο.
Σύμφωνα με την εταιρεία ο νέος τερματικός σταθμός θα μπορέσει να προμηθεύσει τη Γερμανία με περίπου 8 δισ. κυβικά μέτρα υγροποιημένου φυσικού αερίου ετησίως, καλύπτοντας το 8,5% των γερμανικών ενεργειακών αναγκών.
Αξίζει δε να σημειωθεί πως η ίδια η Uniper, που είναι και κορυφαίος πάροχος φυσικού αερίου, έχει ζητήσει ήδη κρατική βοήθεια επικαλούμενη την ζημία που υπέστη λόγω της μείωσης της ροής ρωσικού φυσικού αερίου προς τη χώρα και ενόψει μια πιθανής πλήρους διακοπής των προμηθειών.
Η Γερμανία σχεδιάζει να κατασκευάσει συνολικά τρεις τερματικούς με τους άλλους δύο να αναμένεται να είναι έτοιμοι περίπου το 2026.
Άλλες χώρες της ΕΕ δεν διαθέτουν επίσης καθόλου τερματικούς για LNG όπως για παράδειγμα η Εσθονία και η Ιρλανδία που σχεδιάζουν να κατασκευάσουν από δύο.
Η Ελλάδα πάντως έχει ήδη έναν λειτουργικό τερματικό, αυτόν στην Ρεβυθούσα, έναν ακόμη υπό κατασκευή στην Αλεξανδρούπολη και σχεδιάζει να κατασκευάσει άλλους τρεις.
Επίσης, όπως δείχνουν τα στοιχεία του Gas Infustucture Europe (μέχρι τον Απρίλιο του 2022) η Ιταλία, μια ακόμη χώρα με υψηλή εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο που πριν τις 24 Φεβρουαρίου έφτανε το 46%, διαθέτει τρεις λειτουργικούς τερματικούς και σχεδιάζει να κατασκευάσει άλλους τρεις σίγουρα με προοπτική και την επέκταση ενός εκ των υφιστάμενων.
Η Ισπανία είναι σε σαφώς πολύ καλύτερη θέση διαθέτοντας ήδη έξι λειτουργικούς τερματικούς σταθμούς και έναν που δεν λειτουργεί.
Η δε Γαλλία διαθέτει τέσσερις που λειτουργούν κανονικά και στους σχεδιασμούς της είναι η κατασκευή ενός ακόμη καθώς και η επέκταση δύο υφισταμένων.
H Πολωνία με εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο κατά 40% πριν την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία διαθέτει μόνο έναν λειτουργικό τερματικό σταθμό, ένας είναι υπό κατασκευή και ένας τρεις
Τέλος το Ηνωμένο Βασίλειο διαθέτει τέσσερις λειτουργικούς και είναι σε φάση εργασιών η επέκταση ενός εξ αυτών.
Φυσικά σημασία δεν έχει μόνο ο αριθμός των τερματικών αλλά και η χωρητικότητα αυτών και πάντα σε σχέση με τις ανάγκες της κατανάλωσης.
Για αρκετούς πάντως, η καταφυγή στο LNG εκτιμάται πως πρέπει να είναι μια βραχυπρόθεσμη λύση ή έστω μεσοπρόθεσμη αφού τίθενται αρκετά ερωτήματα.
Ένα θέμα είναι φυσικά το κόστος, ενώ, για παράδειγμα, η Γερμανική Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Περιβάλλοντος ισχυρίζεται ότι η αυξημένη χρήση LNG, ειδικά σε σύγκριση με το φυσικό αέριο που μεταφέρεται μέσω αγωγών, δεν μπορεί να δικαιολογηθεί από την άποψη κλιματικής πολιτικής και ενεργειακής απόδοσης.
Ωστόσο, αναφέρει ότι η επέκταση της υποδομής LNG κατά τη διάρκεια της μετάβασης σε καθαρότερη ενέργεια θα μπορούσε να συμβάλει στη βελτίωση της ασφάλειας του εφοδιασμού καθώς και σε μεγαλύτερο ανταγωνισμό.