Οι ειδικοί συνιστούν ή σε ορισμένες περιπτώσεις επιβάλλουν (βλ. σούπερ μάρκετ, ΜΜΜ, εργαζόμενοι στην εστίαση) την αντικατάσταση της παλιάς υφασμάτινης μάσκας με τις υψηλής προστασίας μάσκες FFP2/KN95/Ν95 κατά του κορονοϊού.
Ωστόσο, το υψηλότερο κόστος τους σε συνδυασμό ότι είναι «μιας χρήσης» είναι δύο διόλου αμελητέοι παράγοντες που προβληματίζουν.
Πόσο καιρό, λοιπόν, μπορούμε πραγματικά να φοράμε μια τέτοια μάσκα και να προστατεύουμε τον εαυτό μας και τους άλλους από τον κίνδυνο του κορονοϊού; Οι ειδικοί απαντούν.
«Φοράω τη δική μου για μια εβδομάδα», λέει η Λίνσει Μάρ, καθηγήτρια πολιτικών και περιβαλλοντικών μηχανικών στο Virginia Tech.
Το υλικό και η ικανότητα φιλτραρίσματος μιας μάσκας ΚN95 «δεν πρόκειται να υποβαθμιστούν εκτός εάν την τρίψετε ή αν ανοίξετε τρύπες σε αυτήν» εξηγεί.
«Θα πρέπει να βρίσκεστε εκτεθειμένοι σε έναν πραγματικά μολυσμένο αέρα... για αρκετές ημέρες πριν χάσει την ικανότητά της να φιλτράρει τα σωματίδια. Ετσι, μπορείτε πραγματικά να τις φοράτε για μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι άνθρωποι μιλούν για 40 ώρες συνολικά - νομίζω ότι αυτό είναι εντάξει. Πραγματικά, θα πρέπει να χαλαρώσουν πολύ οι ιμάντες ή ίσως να σπάσουν, προτού χαθεί η ικανότητα φιλτραρίσματος», προσθέτει.
Ο λόγος για τον οποίο οι μάσκες ΚN95 χαρακτηρίζονται ως «μίας χρήσης» είναι επειδή κατηγοριοποιούνται ως ιατρικές μάσκες, συμπληρώνει η Εριν Μπρομάζ, αναπληρώτρια καθηγήτρια βιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης.
Στο ιατρικό περιβάλλον, οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης αλλάζουν μάσκες πιο συχνά για να αποφύγουν διασταυρούμενη μόλυνση, δηλαδή για να μην μεταφέρουν τον ιό από τον θάλαμο με μολυσμένο άτομο/άτομα σε άλλο δωμάτιο με ασθενείς.
«Οταν παίρνετε ένα αντικείμενο ιατρικής ποιότητας που είναι μίας χρήσης και το τοποθετείτε στο ευρύ κοινό, δεν ανησυχούμε μήπως μολύνετε διαφορετικά περιβάλλοντα στα οποία βρίσκεστε. Εχει να κάνει πραγματικά με την παροχή προστασίας σε εσάς» τονίζει η Μπρομάζ.
Οι Ν95 κοστίζουν περίπου 0,50 ευρώ η μία αλλά η ζήτηση έχει αυξηθεί εξαιτίας της εξαιρετικά μεταδοτικής παραλλαγής Ομικρον. Αλλά κανείς από εμάς δεν είναι σε θέση να δίνει μισό ευρώ κάθε φορά που πρέπει να χρησιμοποιήσει μάσκα.
Εάν επαναχρησιμοποιηθεί με ασφάλεια η ΚN95, εξασφαλίζουμε τουλάχιστον δύο ή τρεις ημέρες χρήσης της ίδιας μάσκας, σύμφωνα με τους ειδικούς, αλλά «συνειδητοποιώ ότι εξακολουθεί να έχει επιπλέον κόστος».
Επαναχρησιμοποίηση μάσκας ΚN95 - και πότε όχι
Για να επαναχρησιμοποιήσουμε τις μάσκες ΚN95 όσο το δυνατόν με ασφάλεια, καλό είναι να αποφεύγουμε να αγγίζουμε το μπροστινό εξωτερικό μέρος της μάσκας όταν τη φοράμε. Αντίθετα, προσπαθούμε να τις πιάνουμε από χειριστείτε από τις άκρες ή τους ιμάντες. Οπωσδήποτε πρέπει να αποφεύγουμε την επαφή με το μέρος ακριβώς μπροστά από το σημείο που αναπνέουμε, δηλαδή μπροστά από τη μύτη και το στόμα μας.
Ακόμη και αν φορέσουμε μια ΚN95 σε ένα πολυσύχναστο εσωτερικό περιβάλλον - όπως μετρό ή λεωφορείο - οι ειδικοί λένε ότι «αυτές οι μάσκες είναι πραγματικά σχεδιασμένες για να χειρίζονται πολλά σωματίδια και θα συνεχίσουν να λειτουργούν».
Ωστόσο, σε μια πιθανή έκθεση στον ιό (επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα) θα πρέπει να αλλάξουμε την προσέγγισή μας.
Αν για παράδειγμα, δουλεύουμε στο γραφείο φορώντας τη μάσκα κι ένας συνάδελφος βγει βγει θετικός στον κορονοϊό, ναι μεν θα είμαστε προστατευμένοι αλλά η μάσκα στη συνέχεια πρέπει να πεταχτεί. Ακριβώς επειδή η μάσκα θα έχει κάνει τη δουλειά της, παγιδεύοντας τον ιό πάνω της. Επομένως, αν συνεχίσουμε να την χρησιμοποιούμε υπάρχει κίνδυνος να μεταφερθεί στα χέρια μας ή αλλού.
Βέβαια, θα μπορούσαμε να είμαστε εν αγνοία μας κοντά σε ένα μολυσμένο άτομο σε οποιονδήποτε άλλο δημόσιο χώρο - μέσα μεταφοράς, καταστήματα, κ.λπ.) φορώντας μάσκα ΚN95 είναι πιθανό. Για αυτό και ειδικοί επιμένουν ότι εξίσου σημαντική είναι η τήρηση των αποστάσεων από τους γύρω μας.
Επίσης, αν η μάσκα γίνει υγρή, εμφανώς βρώμικη, λυγισμένη, ζαρωμένη ή αλλοιωμένη - συμπεριλαμβανομένου του μακιγιάζ - θα πρέπει να την αντικαταστήσουμε, καθώς αυτές οι συνθήκες θα μπορούσαν να μειώσουν την αποτελεσματικότητα της μάσκας.
Οσο περισσότερο τις φοράμε, τόσο περισσότερο υλικό παγιδεύει - πράγμα που σημαίνει ότι η αντίσταση της μάσκας αρχίζει να μειώνεται.
Μια από τις πρώτους ενδείξεις ότι πρέπει να τις αλλάξουμε, ακόμη και εάν φαίνονται καλές και καθαρές, είναι όταν γίνεται λίγο πιο δύσκολο να αναπνεύσουμε και υπάρχει μεγαλύτερη αντίσταση σε κάθε αναπνοή.
Πώς τις απολυμαίνουμε
Οσο περισσότερο και πιο συχνά φοράμε μια μάσκα ΚN95, τόσο πιο μολυσμένη μπορεί να γίνει. Αλλά τα σωματίδια θα πεθάνουν κατά τη διάρκεια μερικών έως αρκετών ωρών, και ακόμη πιο γρήγορα εάν την αφήσουμε στο φως του ήλιου.
Παράγοντες όπως η θερμοκρασία και το φως του ήλιου έχουν θετικό αποτέλεσμα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούμε να τις βάλουμε και σε... φούρνο μικροκυμάτων.
Επιπλέον, οι μάσκες ΚN95 έχουν αυτό το ειδικό στατικό φορτίο που βοηθά στο φιλτράρισμα των ιών, για αυτό δεν πρέπει να τις πλένουμε, καθώς το νερό θα διαλύσει αυτό το φορτίο.
Εν κατακλείδι, ο κίνδυνος μόλυνσης κατά την επαναχρησιμοποίηση μασκών ΚN95 είναι «μικρότερος, σαφώς χαμηλότερος, από τον κίνδυνο να μην φοράμε καθόλου ΚN95 και να αναπνέουμε σωματίδια», καταλήγουν οι ειδικοί.