«Λυγίσαμε, δεν σπάσαμε» είναι μια ματιά που ρίχνει η HuffPost US στον πρώτο χρόνο της πανδημίας του κορονοϊού και πώς διατάραξε την ψυχική μας υγεία, συν συμβουλές για το πώς θα διαχειριστούμε το να προχωρήσουμε καλά.
Για πολλούς ανθρώπους, η περασμένη χρονιά δεν ήταν απλά σκληρή. Ηταν βαθιά τραυματική.
Χάσαμε τις δουλειές μας, τους αγαπημένους μας. Οι εργαζόμενοι γονείς είχαν να διαχειριστούν παιδιά να παρακολουθούν ψηφιακά μαθήματα από το σπίτι. Οι φυλετικές ανισότητες έγιναν πιο έντονες. Ο εθισμός στα ναρκωτικά και το αλκοόλ αυξήθηκε. Πάνω από όλα αυτά, έχουμε παλέψει με πάρα πολλούς μήνες κοινωνικής απομόνωσης.
Σχεδόν το ένα τρίτο των Αμερικανών ανέφεραν συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης κατά το παρελθόν έτος, ένα 200% άλμα από αυτό που είχε αναφερθεί πριν την πανδημία. Η Σέτζαλ Χάτι, ιατρός στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης, δηλώνει ότι αυτή η αυξανόμενη κρίση ψυχικής υγείας μπορεί να εντοπιστεί τόσο στα άμεσα ιογενή αποτελέσματα του COVID-19 όσο και στο μαζικό τραύμα που έχει προκαλέσει η πανδημία στις ψυχές των ανθρώπων.
Τελικά, με τη βοήθεια των εμβολίων, θα ελέγξουμε την COVID-19. Οι περιορισμοί θα αρθούν και θα ενθαρρυνθούμε να βγούμε και να ζήσουμε την ζωή μας κανονικά. Αλλά μπορεί να χρειαστεί λίγος χρόνος για να επιστρέψουμε πίσω πριν απ′ όλα όσα συνέβησαν από τον Μάρτιο του 2020. Η ψυχική θεραπεία από ένα γεγονός σαν πανδημία δεν συμβαίνει μια μέρα στην άλλη. Η ανάκαμψη απαιτεί χρόνο, υπομονή και συμπόνια.
Το πρώτο βήμα είναι να αναγνωρίσουμε ότι αυτό που έχουμε υποστεί κατά τη διάρκεια της πανδημίας μπορεί να χαρακτηριστεί ως τραύμα, λέει η Εϊμι Σίρμπους, σύμβουλος ψυχικής υγείας με άδεια Νέας Υόρκης και διευθύντρια κλινικού περιεχομένου στο Talkspace.
Από το ότι στην επαγγελματική μας ζωή ήρθαν τα πάνω κάτω μέχρι την απώλεια της οικονομικής σταθερότητας, της καλής υγείας και της οικογενειακής σύνδεσης, πολλά στα οποία βασιζόμασταν τυπικά έχουν αναστατωθεί. «Αυτό είναι ένα τραύμα, επηρεαζόμαστε και πρέπει να το αναγνωρίσουμε αυτό», λέει η Σίρμπους.
Προκειμένου να αρχίσουμε να θεραπευόμαστε, πρέπει πρώτα να αναγνωρίσουμε τα συναισθήματά μας (χωρίς να τα συγκρίνουμε με τα άλλα άτομα) και να αποδεχθούμε πόσο δύσκολη ήταν η περασμένη χρονιά.
Πόσο πολύ θα πάρει να γιατρευτούμε απ′ όσα υπομείναμε;
Η Χάτι λέει να μην περιμένουμε να επιστρέψουμε αμέσως (στην κατάσταση που ήμασταν). Δεν υπάρχει «ασπρόμαυρο χρονοδιάγραμμα» για πόσο καιρό θα χρειαστεί για να ανακάμψουμε ψυχικά από την πανδημία.
Η Σίρμπους αναφέρει ότι οι διαδικασίες θα φαίνονται διαφορετικές (για τον καθένα) και θα ποικίλουν ανάλογα με το «πόσο επηρεάστηκαν μόνο από τις περιστάσεις και το δικό τους ιστορικό σε σχέση με την ψυχική υγεία (και) τραύμα». Όσο μεγαλύτερο είναι το τραύμα, τόσο περισσότερος χρόνος μπορεί να χρειαστεί για να επουλωθεί.
Δεν πρέπει να προσπαθήσουμε να επιταχύνουμε τη διαδικασία, ούτε πρέπει να περιμένουμε ότι θα επανέλθουμε ακριβώς στο πώς ήταν τα πράγματα πριν από την πανδημία. «Αυτό θα ”αγνοούσε” όλα όσα έχουμε περάσει», είπε η Σίρμπους.
Τα στοιχεία που συλλέχθηκαν μετά από άλλες κρίσεις, όπως η επιδημία του Έμπολα και το 9/11, μας λένε ότι ο συναισθηματικός πόνος μπορεί να παραμείνει πολύ μετά την υποχώρηση των τραυματικών γεγονότων. Η επίμονη ενεργοποίηση της απόκρισης στο άγχος (stress response) που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια κρίσεων μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη, μειωμένη λειτουργία του ανοσοποιητικού και ζητήματα σωματικής υγείας που μπορεί να παραμείνουν για μήνες, μερικές φορές και για χρόνια.
Για ορισμένα άτομα, οι βελτιώσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν εντός έξι μηνών, αλλά για άλλους, τα συμπτώματα μπορεί να παραμείνουν για πολύ περισσότερο. Η επιστήμη προτείνει ότι η θεραπεία από τραυματικά γεγονότα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πόσο ανθεκτικό είναι ένα άτομο.
«Νομίζω ότι θα αγωνιζόμαστε με τις ψυχικές επιπτώσεις αυτής της πανδημίας για πολύ καιρό, (αλλά) αυτό δεν σημαίνει ότι αυτό θα ”αποδώσει” μόνιμο στρες ή θα αποτελέσει μόνιμη ζημιά για τους ανθρώπους», λέει η Χάτι.
Πόσο θα πάρει για να βελτιωθεί η ψυχική μας υγεία
Η Χάτι λέει ότι το πιο κρίσιμο βήμα είναι η χώρα να επενδύσει και να επεκτείνει την πρόσβαση σε φροντίδα ψυχικής υγείας. Πάρα πολλά άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας που θεραπεύονται δυσκολεύονται να βρουν προσιτή, υψηλής ποιότητας φροντίδα. Η πανδημία υπογράμμισε την επείγουσα ευκαιρία που πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε ποια είναι η φροντίδα ψυχικής υγείας.
Σε ατομικό επίπεδο, θα είναι σημαντικό για τον καθένα από εμάς να αποκαταστήσουμε το νόημα και τον σκοπό στη ζωή μας, καθώς η πανδημία έχει αφαιρέσει τόσα πολλά από αυτά που μπορεί να μας είχαν ορίσει προηγουμένως.
Η έρευνα δείχνει ότι τα άτομα που έχουν υποστεί τραυματικές εμπειρίες αναρρώνουν πιο ομαλά εάν βρίσκονται σε θεραπεία. Η κοινωνική υποστήριξη μπορεί επίσης να λειτουργήσει καταπληκτικά ενάντια σε ψυχολογικά προβλήματα και συμπτώματα τύπου PTSD, όπως και η φαρμακευτική αγωγή, η άσκηση και ο διαλογισμός.
Το βασικό συμπέρασμα εδώ είναι ότι όταν αντιμετωπίζονται τα μετατραυματικά συμπτώματα, συνήθως βελτιώνονται. Εάν αυτές οι αποδεδειγμένα ωφέλιμες παρεμβάσεις δεν χρησιμοποιηθούν, τα προβλήματα ψυχικής υγείας μπορούν να παραμείνουν και να επιδεινωθούν πολύ.
«Νομίζω ότι είναι κρίσιμο να το χτυπήσουμε το συντομότερο δυνατόν το γεγονός στον πυρήνα του, να λάβουμε βοήθεια όταν την χρειαζόμαστε, και στην συνέχεια επίσης σε πιο δομικό επίπεδο για να διασφαλίσουμε ότι επενδύουμε σε ολοκληρωμένες υπηρεσίες ψυχικής και σωματικής υγείας», αναφέρει η Χάτι.
Η καλύτερη συμβουλή της Σίρμπους είναι να δώσουμε στον εαυτό μας χρόνο. Κάποιες μέρες μπορεί να είναι δυσκολότερες από άλλες, και αυτό είναι οκ. Αντί να εστιάζουμε στο πώς αισθανόμαστε σε μια δεδομένη ημέρα, ας κοιτάξουμε πώς βελτιωνόμαστε κάθε μήνα, τρεις μήνες ή έξι μήνες.
«Δεν υπάρχει τάιμινγκ (για αυτό)», λέει η Σίρμπους. «Ας δώσουμε στον εαυτό μας μεγαλύτερες χρονικές περιόδους για να επισημάνουμε αυτήν τη διαδικασία επούλωσης».
Πιθανότατα θα χρειαστεί λίγος χρόνος για τους περισσότερους από εμάς να κατανοήσουμε την πανδημία και να εργαστούμε με τους ”μετασεισμούς”, αλλά αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η επίδρασή της στην συναισθηματική μας υγεία θα κρατήσει μια ζωή.