Το ενδεχόμενο μιας μεγάλης ρωσικής αποβατικής ενέργειας (αμφίβιας επίθεσης) ήταν «στο τραπέζι» από την αρχή της ρωσικής εισβολής: Η Ρωσία έχει ενισχύσει τις δυνάμεις της στη Μαύρη Θάλασσα, περιλαμβανομένων αποβατικών- ωστόσο κάτι τέτοιο δεν έχει επιχειρηθεί ακόμα. Ως εκ τούτου, προκύπτει το ερώτημα: Πόσο πιθανό είναι να γίνει κάτι τέτοιο;
Ενίσχυση του στόλου της Μαύρης Θάλασσας
Είναι γεγονός πως η Ρωσία έχει συγκεντρώσει μια ναυτική δύναμη αρκετά μεγαλύτερη από αυτήν που διατηρεί παραδοσιακά στη Μαύρη Θάλασσα. Τα πολεμικά πλοία της έχουν αποκλείσει ουκρανικά λιμάνια, χτυπούν φορτηγά πλοία και βομβαρδίζουν πόλεις. Όπως αναφέρεται σε σχετικό δημοσίευμα των The Times, καταδρομικά, φρεγάτες, κορβέτες και αποβατικά σκάφη ικανά να μεταφέρουν χιλιάδες άνδρες επιχειρούν στα ανοιχτά της νότιας Ουκρανίας. Αναλυτές θεωρούν πως πάνω από 30 ρωσικά πλοία είναι ενεργά στην περιοχή- κάποια εξ αυτών είχαν αποσταλεί στη Μαύρη Θάλασσα από τη Βαλτική και την Αρκτική από πριν την έναρξη της εισβολής, ενώ πολλά είναι και τα βοηθητικά σκάφη.
Ο μεγάλος αριθμός σκαφών θεωρείται ότι υποδεικνύει μια ενδεχόμενη πρόθεση αμφίβιας επίθεσης στην Οδησσό, όπου είναι και το αρχηγείο του ουκρανικού ναυτικού. Το Πεντάγωνο των ΗΠΑ έχει σημειώσει μια «αλλαγή στο ναυτικό περιβάλλον» της Μαύρης Θάλασσας, επιβεβαιώνοντας ότι είχαν παρατηρηθεί κινήσεις ρωσικών αποβατικών και πολεμικών σκαφών επιφανείας την προηγούμενη εβδομάδα. Αμερικανός αξιωματούχος είχε πει σε δημοσιογράφους ότι τα ρωσικά πλοία είχαν αρχίσει να βομβαρδίζουν παραθαλάσσιες περιοχές γύρω από την Οδησσό, προσθέτοντας πως «αν αυτό είναι προάγγελος μιας αμφίβιας επίθεσης, απλά δεν το βλέπουμε ακόμα». Πάντως, οι ουκρανικές δυνάμεις στην Οδησσό πραγματοποιούν προετοιμασίες, με οχυρωματικά/ αμυντικά έργα σε ακτές.
Ο Χ.Ι. Σάτον, ειδικός σε ναυτικά θέματα που παρακολουθεί τις κινήσεις των ρωσικών πλοίων χρησιμοποιώντας open source δορυφορικές εικόνες, είπε πως «η Ρωσία έχει συγκεντρώσει μια μεγάλη ναυτική δύναμη στη Μαύρη Θάλασσα...πολύ μεγαλύτερη από τον παραδοσιακό στόλο της Μαύρης Θάλασσας. Η νέα δύναμη εστιάζει στις δυνατότητες αμφίβιων επιθέσεων, δηλαδή αποβατικά και εφοδιαστικά. Όπως οι αναλυτές μετρούν φορτηγά και νοσοκομεία στην ξηρά πριν την εισβολή, οι ναυτικοί αναλυτές βλέπουν τα βοηθητικά. Αυτά τα πλοία είναι λιγότερο γνωστά και συχνά παραβλέπονται, μα είναι σημαντικά. Είναι η διαφορά μεταξύ των ασκήσεων και της πραγματικότητας».
Ο Σάτον είπε πως τέτοια πλοία είχαν αποσταλεί αρκετές φορές στα βόρεια της Μαύρης Θάλασσας, κοντά στην Οδησσό. Σε μία περίπτωση τρεις ομάδες 14 σκαφών κινήθηκαν προς την ακτή. Στο μεταξύ, εμπορικά σκάφη έχουν εμπλακεί στον πόλεμο, με περίπου 300 πλοία, κυρίως με σιτηρά, να εμποδίζονται να μεταφέρουν προμήθειες στην Ουκρανία, ενώ κάποια έχουν χτυπηθεί από πυραύλους, βόμβες ή νάρκες.
Πόσο πιθανό είναι να επιχειρηθεί απόβαση
Σύμφωνα με το Πεντάγωνο των ΗΠΑ, παρά τη συνεχιζόμενη ναυτική δραστηριότητα στη βόρεια Μαύρη Θάλασσα, στα ανοιχτά της Οδησσού, οι βομβαρδισμοί σταμάτησαν για τουλάχιστον 24 ώρες και «δεν υπήρχαν ενδείξεις για επικείμενη αμφίβια επίθεση».
Η Οδησσός έχει στρατηγική και συμβολική αξία: Πάνω από το ήμισυ των εισαγωγών και των εξαγωγών της χώρας περνούν από το λιμάνι της, και είναι η τελευταία μεγάλη πόλη μεταξύ των ρωσικών δυνάμεων εισβολής που προελαύνουν μετά τη Χερσώνα στα ανατολικά και τα σύνορα με τη Ρουμανία στα δυτικά. Αυτό θα έδινε στη Μόσχα τον έλεγχο όλης της νότιας ακτής, αποδυναμώνοντας πολύ την Ουκρανία.
Όπως αναφέρει το Reuters, η Οδησσός θα μπορούσε να απειληθεί τόσο από τη θάλασσα όσο και από την ξηρά, και συγκεκριμένα από την Υπερδνειστερία, που ελέγχεται από φιλορώσους αυτονομιστές. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Γκέρι Νόρθγουντ, πρώην πλοίαρχο του Βασιλικού Ναυτικού της Βρετανίας και σύμβουλο της εταιρείας ναυτικής ασφαλείας MAST, η χερσαία οδός στα ανατολικά της Οδησσού είναι γεμάτη δυσκολίες για τη Ρωσία, καθώς η γεωγραφία της νότιας Ουκρανίας δεν ευνοεί μια χερσαία επίθεση από τα ανατολικά.
Ως προς το ενδεχόμενο μιας επίθεσης από τη θάλασσα, η Ρωσία έχει υπεροπλία, καθώς το ουκρανικό ναυτικό είναι εξαιρετικά περιορισμένων δυνατοτήτων, (αν και τα ύδατα κοντά στην Οδησσό και στις ακτές που ενδείκνυνται για απόβαση θεωρείται πως έχουν ναρκοθετηθεί ή μπορούν να ναρκοθετηθούν)- ενώ στην περιοχή είχαν γίνει αεροπορικές και πυραυλικές επιθέσεις.
Ωστόσο μια απόβαση, ειδικά σε περιοχή που έχει προετοιμαστεί ανάλογα για να αμυνθεί, είναι μια εξαιρετικά δύσκολη επιχείρηση για τον κάθε επιτιθέμενο, με μεγάλο ρίσκο και τεράστιο κίνδυνο καταστροφής. Μια ανάλυση που οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις είχαν κοινοποιήσει στο Reuters στα μέσα του Φεβρουαρίου έλεγε πως η Ρωσία μπορούσε να χρησιμοποιήσει 12 σκάφη για μια τέτοια επίθεση, με τουλάχιστον πέντε τακτικές ομάδες τάγματος, των 400 ανδρών η καθεμιά, συν τις μονάδες υποστήριξης. Από ουκρανικής πλευράς, θα τους περίμεναν τρεις ουκρανικές ταξιαρχίες, ενισχυμένες από την Εθνοφρουρά και άλλες δυνάμεις- ενώ παράλληλα, οποιαδήποτε δύναμη επιχειρούσε απόβαση υπό τέτοιες συνθήκες, θα δεχόταν πυκνά πυρά πυροβολικού και πυραύλους, περιλαμβανομένων των φορητών όπλων που έχει προμηθεύσει η Δύση. Στην «εξίσωση» αυτή προστίθεται και το δεδομένο πως, μέχρι τώρα, οι επιδόσεις των ρωσικών δυνάμεων εισβολής σε επίπεδο διοικήσεως και ελέγχου και επιμελητείας ήταν πολύ κατώτερες του αναμενομένου. Σε συνδυασμό με το ότι τα ρωσικά σκάφη και οι δυνάμεις που μεταφέρουν είναι στη θάλασσα εδώ και εβδομάδες, με αποτέλεσμα την καταπόνησή τους, θα μπορούσε να πει κανείς ότι μια ρωσική αμφίβια επίθεση εναντίον της Οδησσού, ακόμα και μετά από σφοδρούς βομβαρδισμούς και πυραυλικές επιθέσεις, είναι αρκετά πιθανό να είχε καταστροφικές συνέπειες για τους Ρώσους- ειδικά δεδομένου ότι, όπως προαναφέρθηκε, οι αποβάσεις είναι εξαιρετικά δύσκολες επιχειρήσεις εξαρχής. Σε αυτό το πλαίσιο, το μόνο που μπορεί να ειπωθεί είναι πως το αν θα γινόταν κάποια τέτοια απόπειρα (με επιδίωξη ενός μεγάλου πλήγματος στην Ουκρανία), παρά τις απώλειες, εξαρτάται από τις επιδιώξεις του Ρώσου προέδρου Πούτιν και το τι απώλειες μπορεί να αντέξει/ ρισκάρει.
Σε κάθε περίπτωση, ποιος ο λόγος για τις ρωσικές απειλητικές ενέργειες, με παραμονή δυνάμεων στη θάλασσα αν δεν είναι να λάβει χώρα αμφίβια επιχείρηση; Στη ναυτική ορολογία αυτό, όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του Naval News, λέγεται «Αmphibious Demonstration» (αμφίβια επίδειξη): Μια επίδειξη ισχύος που σταματά λίγο πριν προχωρήσει στην αποβατική ενέργεια, επιδιώκοντας την παραπλάνηση του εχθρού (αντιπερισπασμός), την καταπόνησή του σε μια κατάσταση συνεχούς ετοιμότητας και τη δέσμευση των δυνάμεών του για την υπεράσπιση της περιοχής (οι οποίες, διαφορετικά, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε άλλες περιοχές). Σε αυτό το πλαίσιο, οι ρωσικές κινήσεις που υποδεικνύουν μια πιθανή απόβαση θα μπορούσαν να έχουν σκοπό να παραπλανηθεί η ουκρανική στρατιωτική ηγεσία περιμένοντας μια απόβαση και διατηρώντας εκεί δυνάμεις, εν όψει μιας νέας προέλασης από τα προπύργια των ρωσικών δυνάμεων στη νότια Ουκρανία, ώστε να συνδεθούν οι ρωσικές επιθετικές αιχμές και να περικυκλωθούν οι ουκρανικές δυνάμεις σε Ντονέτσκ και Λουχάνσκ.
Πέραν αυτού, η Μόσχα έχει πάντα την επιλογή ναυτικού αποκλεισμού των ουκρανικών ακτών, που θεωρείται σχετικά εύκολη υπόθεση. Σε αυτή την περίπτωση, η Ουκρανία θα έπρεπε να βασίζεται σε χερσαίες οδούς και στον ανεφοδιασμό από αέρος, με αποτέλεσμα την αύξηση της πίεσης τόσο στην ίδια, όσο και στο ΝΑΤΟ, που προσπαθεί να αποφύγει να εμπλακεί άμεσα στον πόλεμο.
Με πληροφορίες από Reuters, The Times, Naval News