Μπορεί η διατύπωση του ερωτήματος «πόσοι πύραυλοι χρειάζονται για να βυθίσουν ένα αεροπλανοφόρο» να θυμίζει κάπως...ανέκδοτο, ωστόσο δεν παύει να αποτελεί ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον ερώτημα σε μια εποχή κατά την οποία φαίνονται να επανέρχονται οι γενικευμένες συγκρούσεις υψηλής έντασης και νέες τεχνολογίες αλλάζουν ραγδαία το πρόσωπο του «βιομηχανικού» πολέμου.
Το θέμα των πληγμάτων εναντίον αεροπλανοφόρων ήρθε ξανά στην επικαιρότητα λόγω των (προφανώς) εκτός πραγματικότητας ισχυρισμών των Χούθι της Υεμένης πως επιτέθηκαν και μάλιστα χτύπησαν το αμερικανικό αεροπλανοφόρο USS Dwight D. Eisenhower. Για όποιον έχει στοιχειώδεις γνώσεις ναυτικής τεχνολογίας και τρόπου διεξαγωγής του πολέμου στη θάλασσα, οι ισχυρισμοί αυτοί είναι επιεικώς εξωφρενικοί, καθώς, με πολύ απλά λόγια, δεν υπάρχει «σκληρότερος» και καλύτερα προστατευμένος στόχος στη θάλασσα από ένα αμερικανικό «supercarrier», και το οπλοστάσιο των Χούθι μπορεί να επαρκεί για να απειλήσει ασυνόδευτα εμπορικά πλοία και να προκαλέσει προβλήματα στη ναυτιλία (εκτοξεύουν επιθέσεις με πυραύλους και drones από τον Νοέμβριο και έχουν καταφέρει να βυθίσουν δύο ασυνόδευτα εμπορικά πλοία, αν και έχουν προκαλέσει ζημιές σε άλλα), αλλά θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να πλήξει επιτυχώς πολεμικά πλοία εξοπλισμένα με αμυντικά συστήματα και εκπαιδευμένα πληρώματα σε επιφυλακή (ό,τι και αν έχουν ισχυριστεί κατά καιρούς διάφοροι). Παρόλα αυτά, οι Χούθι εξακολουθούν να αποτελούν σοβαρό πρόβλημα για την ελεύθερη ναυσιπλοΐα, καθώς, παρά τα πλήγματα εναντίον τους, συνεχίζουν να εξαπολύουν επιθέσεις, προκαλώντας διαταραχή στις εφοδιαστικές αλυσίδες.
Πέρα από την πολλαπλών στρωμάτων αντιαεροπορική/ αντιπυραυλική και ανθυποβρυχιακή προστασία που παρέχουν τα συνοδευτικά σκάφη ενός αεροπλανοφόρου (το οποίο ποτέ δεν επιχειρεί μόνο του), όλα τα σύγχρονα πολεμικά πλοία σχεδιάζονται έχοντας κατά νου το «damage control», με πολλαπλά τοιχώματα, έτσι ώστε να μην μπορούν να βυθιστούν από ένα ρήγμα.
Πόσοι πύραυλοι χρειάζονται: Τι λένε οι «κανόνες»
Όπως αναφέρεται σε σχετικό δημοσίευμα του Forbes, σχολιαστής του γερμανικού Defense Archives υπογραμμίζει πως ο καλύτερος τρόπος για εξαγωγή συμπερασμάτων θα ήταν να δει κανείς πόσοι πύραυλοι εκτιμούσαν ότι θα χρειάζονταν αυτοί που σε περίπτωση πολέμου θα αναλάμβαναν να κυνηγήσουν αμερικανικά αεροπλανοφόρα- δηλαδή οι ένοπλες δυνάμεις της Σοβιετικής Ένωσης. Υποδεικνύοντας έγγραφο του Ψυχρού Πολέμου σχετικά με τους φόρτους πυραύλων των σοβιετικών μοιρών της ναυτικής αεροπορίας, αναφέρει πως υπολογιζόταν ότι χρειάζονταν μέχρι 12 πλήγματα από αντιπλοϊκούς πυραύλους με συμβατικές (όχι πυρηνικές) κεφαλές για να βυθιστεί ένα αεροπλανοφόρο.
Μια άλλη ρωσική πηγή στο Topwar.Ru από το 2019 ανεβάζει τον αριθμό στους τουλάχιστον 20: Θεωρείται πως 1-3 θα έκαναν επιφανειακή ζημιά που θα μπορούσε να επισκευαστεί εύκολα, 6-8 θα προκαλούσαν σοβαρή ζημιά και τουλάχιστον 20 απαιτούνταν για την καταστροφή του. Σημειώνεται πως αυτά ισχύουν για αντιπλοϊκούς πυραύλους τύπου cruise- εάν μιλάμε για ASBM (βαλλιστικούς πυραύλους κατά πλοίων), οι οποίοι πέφτουν κάθετα στον στόχο με μεγάλη ταχύτητα, ο αριθμός αυτός θα είναι με βεβαιότητα μικρότερος- ωστόσο εδώ πρέπει να ειπωθεί ότι οι ASBM θεωρείται δυσκολότερο να χτυπήσουν στόχο που κινείται και ελίσσεται, καθώς, όπως προαναφέρθηκε, πέφτουν κάθετα και με μεγάλη ταχύτητα.
Επίσης, τονίζεται πως αυτά θεωρείται πως είναι τα πλήγματα που πρέπει να περάσουν ώστε να βυθιστεί ένα τέτοιο πλοίο- εννοώντας ότι οι πύραυλοι αυτοί θα πρέπει να περάσουν από τα πολλαπλά στρώματα αντιπυραυλικής άμυνας που παρέχουν τα πλοία της συνοδείας και τα μαχητικά του αεροπλανοφόρου, οπότε ο συνολικός αριθμός των πυραύλων που πρέπει να εξαπολύσει κάποιος κατά ενός αεροπλανοφόρου για να κορεστούν/ διαπεραστούν οι άμυνές του είναι κατά πολύ μεγαλύτερος. Όσον αφορά στο ενδεχόμενο πυρηνικής κεφαλής, εκεί τα πράγματα προφανώς αλλάζουν, αλλά και πάλι ο πύραυλος αυτός θα έπρεπε να καταφέρει να περάσει από την άμυνα- και επίσης, αν και προφανώς ένα απευθείας πλήγμα με πυρηνικό όπλο προφανώς θα ήταν ολέθριο, τα αεροπλανοφόρα είναι πλοία που σχεδιάζονται έτσι ώστε να μπορούν να συνεχίζουν να επιβιώνουν και επιχειρούν σε περίπτωση πυρηνικής έκρηξης κατηγορίας μεγατόνων σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων.
Ένας άτυπος «κανόνας» στον οποίο είχε οδηγηθεί ένας blogger σχετικών θεμάτων με βάση κυρίως δεδομένα του Β′ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν πως, σε γενικές γραμμές, για να πιστεύει κάποιος πως μπορεί να βυθίσει ένα πλοίο χρειάζονταν περίπου μία λίβρα (κάτι λιγότερο από μισό κιλό) βομβών ή βλημάτων για κάθε τόνο του σκάφους- ενώ υπάρχει και ένας άλλος παρεμφερής άτυπος κανόνας που λέει πως η τετραγωνική ρίζα του εκτοπίσματος ενός πλοίου σε χιλιάδες τόνους δίνει τον αριθμό κεφαλών χιλίων λιβρών που χρειάζονται για τη βύθισή του. Με βάση αυτούς τους άτυπους κανόνες θα χρειάζονταν πραγματικά πολλά πλήγματα για να βυθίσουν ένα αεροπλανοφόρο σαν το Eisenhower.
Οι εμπειρίες από την πραγματικότητα
Ωστόσο αυτά είναι θεωρίες- και οι εμπειρίες από τις πραγματικές συγκρούσεις όπου έχουν πληγεί αεροπλανοφόρα και σύγχρονα πολεμικά πλοία εν γένει, από τον Β′ Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι σήμερα, δείχνουν πως λίγα βυθίζονται απευθείας μετά την επίθεση. Αυτό που συνέβαινε συχνότερα ήταν να υποκύπτουν στο τέλος στις πυρκαγιές που ακολουθούσαν τα αρχικά πλήγματα, και για να αρχίσει μια φωτιά δεν χρειάζεται μεγάλη ποσότητα εκρηκτικών.
Η κεφαλή του αργεντίνικου Exocet που χτύπησε το βρετανικό αντιτορπιλικό HMS Sheffield το 1982 στον πόλεμο των Φόκλαντς δεν εξερράγη, ωστόσο υπήρξε ανάφλεξη του καυσίμου του και ακολούθησε πυρκαγιά- θεωρείται ότι η φωτιά οδήγησε σε πυροδότηση πυραύλων που είχε πάνω του σκάφος. Εν τέλει το Sheffield υπέστη σοβαρές ζημιές και βυθίστηκε έξι ημέρες μετά. Βάσει των προηγούμενων «κανόνων», θα χρειάζονταν περίπου 4 Exocet για να βυθιστεί το βρετανικό πολεμικό. Επίσης, οι Ουκρανοί βύθισαν το ρωσικό καταδρομικό Moskva με δύο πυραύλους Neptune, ενώ «κανονικά» θα χρειάζονταν περίπου 6. Και πάλι αυτό που φαίνεται να έγινε ήταν να πιάσει φωτιά η οποία κατέστη ανεξέλεγκτη – και ενδεχομένως να εξερράγησαν πυρομαχικά στο πλοίο, το οποίο και πάλι δεν βυθίστηκε άμεσα, μα αργότερα. Οπότε αυτό που προκύπτει είναι ότι δεν φαίνεται να έχει τόσο μεγάλη σημασία το μέγεθος της κεφαλής του πυραύλου όσον αφορά στην «τελική» ζημιά που θα προκληθεί, μα ο κίνδυνος από την εξάπλωση της φωτιάς και της πυροδότησης πυρομαχικών που φέρει το ίδιο το πλοίο.
Ένα αεροπλανοφόρο σαν το Eisenhower – όπως και όλα τα πολεμικά πλοία- είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε να αποτρέπεται η εξάπλωση μιας φωτιάς, και τα πυρομαχικά και καύσιμα είναι καλά προστατευμένα, ενώ υπάρχει σημαντική μέριμνα πυρόσβεσης, ωστόσο μια πολεμική σύγκρουση είναι μια πολεμική σύγκρουση, και υπάρχουν πάρα πολλά πράγματα που μπορούν να πάνε στραβά- περιλαμβανομένου και του ανθρώπινου λάθους. Επίσης δεν χρειάζεται να βυθιστεί ένα σκάφος για να τεθεί εκτός μάχης και να επηρεαστεί δραστικά η κατάσταση σε ένα θέατρο πολεμικών επιχειρήσεων- αρκεί να του προκληθούν ζημιές που θα το εμποδίζουν να επιχειρεί κανονικά. Σε αυτό το πλαίσιο, δεν μπορεί να υπάρχει κανένας εφησυχασμός- ενώ επίσης είναι κοινή λογική να υποθέσει κανείς πως πχ εξετάζονται σενάρια για ευρεία χρήση μικρών drones για επιθέσεις κορεσμού εναντίον αεροπλανοφόρων με σκοπό, αν όχι την πρόκληση ζημιών ή τη βύθιση, τότε την παρεμπόδιση των επιχειρήσεων των αεροσκαφών τους.
Ακόμη, κάτι που πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν είναι πως ένα αεροπλανοφόρο – όπως και οποιοδήποτε άλλο πολεμικό πλοίο – πάντα απειλείται και από υποβρύχια (και ως εκ τούτου ο ανθυποβρυχιακός πόλεμος αποτελεί πολύ σημαντικό κεφάλαιο των επιχειρήσεων μιας ομάδας μάχης αεροπλανοφόρων), καθώς και ότι «αεροπλανοφόρα» δεν είναι μόνο τα αμερικανικά supercarriers σαν το Eisenhower: Στην ευρύτερη κατηγορία εντάσσονται πολλά «flattops» διαφόρων μεγεθών και διαφόρων πολεμικών ναυτικών, με κατάστρωμα για να επιχειρούν αεροσκάφη, όπως σκάφη αμφίβιας επίθεσης/ ελικοπτεροφόρα σαν τα αμερικανικά κλάσης America, το τουρκικό Anadolu ή το ισπανικό Juan Carlos, ή «καθαρόαιμα» μεν, μικρότερα αεροπλανοφόρα πχ σαν το γαλλικό De Gaulle- οπότε και το τι ισχύς πυρός για την εξουδετέρωση ενός «αεροπλανοφόρου» εξαρτάται από ποιο είναι συγκεκριμένα το σκάφος.