Με αφορμή την κυκλοφορία του νέου του βιβλίου «Γκαγκάριν-Ο κόσμος από χαμηλά», επισκεφθήκαμε τον Πέτρο Τατσόπουλο, ένα ηλιόλουστο πρωινό και μιλήσαμε για την επικαιρότητα, τον λαϊκισμό, την Κεντροαριστερά, τον Αρτέμη Σώρρα και φυσικά για το τελευταίο του συγγραφικό πόνημα.
-Στηρίζετε ακόμη την προσπάθεια των «Παραιτηθείτε»;
-Στηρίζω κάθε νόμιμη προσπάθεια πολιτών που θα επισπεύσει την απομάκρυνση από την εξουσία αυτής της άθλιας αριστερο-ακροδεξιάς κυβέρνησης και δεν θα φέρει στην εξουσία, εξυπακούεται, μια ακόμη πιο άθλια. Η ιλαροτραγωδία του λαϊκισμού, τόσο του δεξιού όσο και του αριστερού, παρατράβηξε -και την ακριβοπληρώσαμε. Πρέπει να τελειώνουμε μια και καλή με τις λαϊκιστικές κυβερνήσεις ανεξαρτήτως ιδεολογικού προσήμου. Αυτό βεβαίως δεν σημαίνει ότι θα το καταφέρουμε κρατώντας την αναπνοή μας ή χτυπώντας τα πόδια μας στο πάτωμα. Θα είναι μια διαδικασία χρονοβόρα και επίπονη. Είμαστε ένας λαός γαλουχημένος με τον λαϊκισμό, εθισμένος στον λαϊκισμό. Δεν θα είναι εύκολο να αποτοξινωθούμε.
-Πώς βλέπετε τις νέες πρωτοβουλίες για την ενοποίηση της Κεντροαριστεράς;
Με λύπη μου το λέω -γιατί προέρχομαι από αυτόν τον χώρο- ότι η ενοποίηση της Κεντροαριστεράς, συν τω χρόνω, κατέληξε σε ένα χοντροκομμένο καλαμπούρι. Δεν κατανοώ πώς προωθείς την ενοποίηση μέσα από όλο και περισσότερες, όλο και καινούργιες διασπάσεις. Το πιο θλιβερό στην όλη ιστορία; Όσο συρρικνώνεται η δύναμη της Κεντροαριστεράς στις δημοσκοπήσεις (αυτές τις μέρες καταγράφεται πέμπτη, πίσω από το ΚΚΕ και τη Χρυσή Αυγή) τόσο και πολλαπλασιάζει τις διασπάσεις της.
Δεν κατανοώ επίσης την πολιτική των ίσων αποστάσεων -τον «διμέτωπο», αν προτιμάτε- απέναντι στη Νέα Δημοκρατία και στον ΣΥΡΙΖΑ. Εντάξει, καταλαβαίνω ότι προεκλογικά νιώθει επιτακτική την ανάγκη να αυτοπροσδιοριστεί ως κάτι «διαφορετικό» από τα δύο μεγάλα κόμματα -αλλά τι μπορεί αυτό να σημαίνει στην πράξη; Κοιτάξτε, δεν υπάρχει λόγος να κοροϊδευόμαστε. Με τον ισχύοντα εκλογικό νόμο, δεν είναι εφικτός ο σχηματισμός κυβέρνησης χωρίς το πρώτο κόμμα, όποιο και αν είναι το πρώτο κόμμα. Αυτό έγινε το 2012 με τη Νέα Δημοκρατία, αυτό έγινε και το 2015 με τον ΣΥΡΙΖΑ. Το να δηλώνεις εκ των προτέρων ότι δεν θα συνεργαστείς με το πρώτο κόμμα -τη Νέα Δημοκρατία, εν προκειμένω, σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπικές ενδείξεις- σημαίνει ότι θέλεις να πας σε νέες εκλογές, με αναλογικότερο εκλογικό σύστημα, για να αυξήσεις τα ποσοστά σου, με την ελπίδα ότι θα σε ψηφίσουν και δεν θα σε τιμωρήσουν.
Πιστεύει έστω κι ένας στην Κεντροαριστερά ότι, σε συνθήκες ακραίας πόλωσης, με την οικονομία στο κόκκινο και τη ψυχολογία της «χαμένης ψήφου» πιο ισχυρή από ποτέ, το εκλογικό σώμα θα ψηφίσει με μοναδικό γνώμονα αν η Κεντροαριστερά θα βγει από τις κάλπες πέμπτη ή τέταρτη; Κατά τη γνώμη μου, η συνεργασία με τη Νέα Δημοκρατία, εάν θέλουμε ν' απαλλαγούμε από τους ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, δεν είναι επιλογή. Είναι μονόδρομος.
-Πιστεύετε ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης μπορεί ν' αντιμετωπίσει τον λαϊκισμό;
-Ελπίζω ότι θα το κάνει, αν και δεν περιμένω να το κάνει προεκλογικά. Αντιλαμβάνομαι ότι προεκλογικά δεν θα κάνει τίποτε που να θέτει σε κίνδυνο την ενότητα της Νέας Δημοκρατίας. Ο Κυριάκος ήταν ο πρώτος πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας που μίλησε τόσο εναντίον του αριστερού όσο κι εναντίον του δεξιού λαϊκισμού, του λαϊκισμού μέσα στο ίδιο του το κόμμα. Που είδε τον λαϊκισμό ως μια απειλή υπεράνω παρατάξεων, θανάσιμη απειλή για την ίδια τη χώρα. Θέλω να πιστεύω ότι μετεκλογικά, ως πρωθυπουργός, με τη στήριξη, εύχομαι, των δυνάμεων του Κέντρου και της Κεντροαριστεράς (ας μην ξεχνάμε ότι το εκλογικό κόστος από την επικράτηση του λαϊκισμού το πλήρωσε κυρίως ο ενδιάμεσος χώρος), ο Κυριάκος θα αναλάβει θαρραλέα πρωτοβουλία εναντίον του λαϊκισμού. Εάν δεν την αναλάβει, γνωρίζει ότι πρώτο θύμα της νέας ανίερης συμμαχίας δεξιού και αριστερού λαϊκισμού θα είναι ο ίδιος.
-Συμμετείχατε στην πρωτοβουλία πολιτών για την μη έκδοση των οκτώ Τούρκων αξιωματικών, τόσο με άρθρα σας όσο και με την παρουσία σας κατά την εκδίκαση της υπόθεσης στον Άρειο Πάγο. Πώς αξιολογείτε την απόφαση του Άρειου Πάγου και την αντίδραση της Τουρκίας;
-Ο Άρειος Πάγος πήρε μια απόφαση που τιμάει τη χώρα ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μια χώρα που σέβεται το διεθνές δίκαιο και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Πήρε και τη μόνη δυνατή απόφαση που μπορούσε να πάρει, από τη στιγμή που ήταν εξουσιοδοτημένος να απαντήσει αποκλειστικά στο ερώτημα εάν οι Οκτώ θα τύχουν μιας δίκαιης δίκης σε περίπτωση που εκδοθούν στην Τουρκία -και η απάντηση ήταν συντριπτικά αρνητική.
Ξέρετε, αυτόν τον καιρό, η Τουρκία βρίσκεται υπό καθεστώς επιτήρησης στο Συμβούλιο της Ευρώπης, ακριβώς επειδή παραβιάζει κατάφωρα τα ανθρώπινα δικαιώματα, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου. Η αντίδραση της Τουρκίας ήταν αναμενόμενη, όχι τόσο για την απόφαση του Άρειου Πάγου καθεαυτή, όσο επειδή είχε προηγηθεί η απίστευτη «υπόσχεση» του Τσίπρα στον Ερντογάν ότι θα τους παραδώσει (κάτι που ουδέποτε διέψευσε ο πρωθυπουργός μας). Ελπίζω η απαράδεκτη ελαφρότητα με την οποία εκφράζεται ο Τσίπρας για λεπτά ζητήματα διεθνών σχέσεων που συνήθως αγνοεί, να μην αποδειχτεί κάποτε και μοιραία για τον τόπο μας.
Πιστεύει έστω κι ένας στην Κεντροαριστερά ότι, σε συνθήκες ακραίας πόλωσης, με την οικονομία στο κόκκινο και τη ψυχολογία της «χαμένης ψήφου» πιο ισχυρή από ποτέ, το εκλογικό σώμα θα ψηφίσει με μοναδικό γνώμονα αν η Κεντροαριστερά θα βγει από τις κάλπες πέμπτη ή τέταρτη;
-Πρόσφατα μετείχατε ως ομιλητής σε μια εκδήλωση του Ε-Κύκλου με θέμα «Fake news και Post-Truth Πολιτική». Θεωρείτε ότι και η περίπτωση του Αρτέμη Σώρρα εντάσσεται στα fake news της εποχής μας;
Βιώνουμε τη δυστοπία του Άλντους Χάξλεϊ, με ολίγη από τη δυστοπία του Τζορτζ Όργουελ, κυρίως τη δεύτερη σε ό,τι αφορά το newspeak των κρατούντων, τον ξετσίπωτο κυνισμό τους να λένε κάτι και να εννοούν το ανάποδο. Ήδη διαθέτουμε ίσο ή και μεγαλύτερο χρόνο για να ξεσκαρτάρουμε τις fake από τις αληθινές ειδήσεις -και κάθε μέρα που περνάει, αυτό γίνεται όλο και δυσκολότερο. Τα fake news, όχι απλώς ευθύνονται για αναρίθμητες «δολοφονίες χαρακτήρων» παγκοσμίως, αλλά ξανασχεδιάζουν και τους γεωπολιτικούς χάρτες, κυριολεκτικά ανεβάζουν και κατεβάζουν κυβερνήσεις.
Από την άλλη, η θέση του Αρτέμη Σώρρα, σε μια χώρα που σέβεται τον εαυτό της, θα έπρεπε να είναι στο Δρομοκαϊτειο ή, το πολύ-πολύ, στα αλήστου μνήμης «Παρατράγουδα» της Αννίτας Πάνια. Το γεγονός ότι ένα άτομο σαν τον Σώρρα διεκδικεί θέση στην κεντρική πολιτική σκηνή, φανερώνει περισσότερα για την παρακμή της χώρας παρά για τον ίδιο τον Σώρρα.
-Νέο βιβλίο, το 19ο στη σειρά, το «Γκαγκάριν». Ο κοσμοναύτης ή το cult μαγαζί του Νίκου Τριανταφυλλίδη;
-Αμφότερα. Μια απόπειρα να αφηγηθώ την ιστορία της μεταπολεμικής Ελλάδας από κάτω προς τα πάνω και να αναδείξω αυτό το χαρμάνι που προκύπτει όταν ανακατεύεις στο σέικερ τόσο διαφορετικές «Ελλάδες»... «Ελλάδες» που σιχαίνονται η μία την άλλη, που αποφεύγουν η μία την άλλη, που δεν αναγνωρίζουν η μία την άλλη, που -κατά τις πιο σκοτεινές ώρες, όπως στα Δεκεμβριανά- προσπαθούν να εξοντώσουν η μία την άλλη. «Ελλάδες» όμως που μας συνδιαμορφώνουν και καθορίζουν το ποιοι είμαστε εμείς σήμερα. Όχι ποιοι νομίζουμε ότι είμαστε. Ποιοι είμαστε πραγματικά. Το είδωλό μας στον καθρέφτη.
Το «Γκαγκάριν-Ο κόσμος από χαμηλά» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Οξύ»