Η τρομοκρατία αποτελεί παγκοσμίως ένα «άλυτο» ζήτημα. Τα τρομοκρατικά χτυπήματα αυξάνονται διαρκώς σε διεθνές επίπεδο, ενώ μεταλλάσσονται, παίρνοντας πολλές φορές διαφορετική μορφή. Πρόκειται για μια τεράστια απειλή της ανθρώπινης ζωής που επιτείνει την ανασφάλεια που επικρατεί στην παγκόσμια σφαίρα, ενώ οι πρόσφατες εξελίξεις σε Συρία και Ιράκ ανέδειξαν τις δυνατότητες της σύγχρονης τρομοκρατίας ακόμα και για ανακατάταξη συνόρων. Το ζήτημα της τρομοκρατίας τείνει να εξελίσσεται σε ένα από τα βασικά ζητήματα διεθνών σχέσεων, ενώ η καταστολή του αποτελεί «στοίχημα» και έναν από τους βασικότερους στόχους τόσο της διεθνούς κοινότητας όσο και των εκάστοτε εθνικών κυβερνήσεων.
Στην πραγματικότητα, η τρομοκρατία δεν είναι ένα καινούριο φαινόμενο. Μιλώντας συγκεκριμένα για τον ευρωπαϊκό χώρο, τα τρομοκρατικά χτυπήματα δεν έλειπαν ποτέ. Η τρομοκρατία παρουσιαζόταν ως μια φυσική απάντηση στα πολιτικά παράπονα, την πολιτική απαξίωση και τις κοινωνικές ανισότητες. Ωστόσο, μετά το 2011 φαίνεται να παρατηρείται τεράστια αύξηση, της τάξης του 200%, σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν, ενώ ταυτόχρονα παρατηρείται και αλλαγή της μορφής που παίρνει η τρομοκρατία, η οποία εξελίσσεται από πολιτική, σε μια νέα μορφή.
Αυτή η πρόσφατη μορφή τρομοκρατίας, η θρησκευτική, η οποία προκαλείται από το ισλαμικό κράτος (ISIS), φέρεται ως υπεύθυνη για την αύξηση των ποσοστών αυτής της τάξης μεγέθους. Η θρησκευτική τρομοκρατία εστιάζει στις βίαιες πράξεις ενάντια στις δυτικές κοινωνίες, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι η πλειονότητα των μουσουλμάνων ασπάζεται τέτοιου είδους βιαιοπραγίες. Δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε αν πρόκειται για μια συλλογική προσπάθεια από πλευράς ισλαμιστών ή για μεμονωμένα περιστατικά οπαδών τους, των οποίων τα αποτελέσματα καρπώνεται ο ISIS. Ενδεχομένως, αυτό να μην έχει και τόση σημασία, όταν μιλάμε για «τυφλά» χτυπήματα που έχουν σημάνει το θάνατο εκατοντάδων ανθρώπων, ανάμεσα στους οποίους και δεκάδες παιδιά.
Από κοινωνιολογικής άποψης, παρουσιάζει ενδιαφέρον το πώς αντιμετωπίζει η ελληνική κοινωνία τα τρομοκρατικά χτυπήματα εν έτει 2017 και πόση «εξοικείωση» έχει αποκτήσει με το γεγονός της θρησκευτικής τρομοκρατίας και τα αποτελέσματά της. Για το λόγο αυτό λήφθηκαν υπόψιν τρία πρόσφατα τρομοκρατικά χτυπήματα που πραγματοποιήθηκαν στον ευρωπαϊκό χώρο τα τρία τελευταία χρόνια και συγκλόνισαν την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη. Πρόκειται για το τρομοκρατικό χτύπημα στο Παρίσι το 2015, στη Νίκαια της Γαλλίας το 2016 και στο Μάντσεστερ το 2017.
Και τα τρία, έλαβαν τεράστιες διαστάσεις, ενώ απασχόλησαν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης με πλήθος αναλύσεων και αναμεταδόσεων. Τα ελληνικά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ακολούθησαν την πανευρωπαϊκή τάση αναμεταδίδοντας σειρά ρεπορτάζ. Για να κατανοήσουμε το μέγεθος της απήχησης, επιλέχθηκε να μελετηθούν τέσσερα από τα πιο έγκυρα και διαδεδομένα έντυπα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης της Ελλάδας (Η Καθημερινή, Τα Νέα,Το Έθνος, Το Βήμα) και μελετήθηκε η συχνότητα εμφάνισης τίτλων στα πρωτοσέλιδά τους που σχετίζονταν με τα παραπάνω τρομοκρατικά χτυπήματα στο σύνολο των ημερών που απασχόλησαν την ελληνική κοινή γνώμη.
Αυτό που παρατηρήθηκε (Εικόνα 2) είναι πως σε διάστημα δύο χρόνων, από το 2015 ως και το 2017, στον ελληνικό Τύπο υπήρξε μείωση του αριθμού των δημοσιευμάτων σχετικά με τα τρομοκρατικά χτυπήματα. Το γεγονός αυτό δεν μπορεί να αιτιολογηθεί από το μέγεθος των χτυπημάτων, ούτε και από τον αριθμό των θυμάτων που προκάλεσαν. Το συμπέρασμα που μπορεί να εξαχθεί αφορά στη στάση μας απέναντι σε επαναλαμβανόμενα γεγονότα. Φυσικά τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων δεν αποτελούν έναν αλάνθαστο δείκτη της κοινωνικής ευσυνειδησίας (απήχηση ενός γεγονότος), ωστόσο τα πρωτοσέλιδα πέρα από τους αντικειμενικούς παράγοντες που καθορίζουν τους τίτλους, διαμορφώνονται με βάση της προτιμήσεις και τα ζητήματα που απασχολούν το αναγνωστικό κοινό.
Τα θρησκευτικά τρομοκρατικά χτυπήματα τείνουν να αποτελέσουν μια αρρωστημένη καθημερινότητα για την ευρωπαϊκή κοινωνία. Η παθητική στάση της κοινωνίας απέναντι σε αυτό το γεγονός, αλλά και πολλές φορές η αποδοχή ότι δεν πρόκειται κάτι να αλλάξει, προφανώς και δεν μας καθιστούν αδιάφορους στην κοινωνική πραγματικότητα, ωστόσο υποβιβάζουν το νόημα της «αντίστασης» σε αυτή. Αρχίζουμε μήπως να αντιμετωπίζουμε με ανοχή τέτοιου είδους φρικτά γεγονότα; 40 χρόνια πριν, ο μεγάλος Έλληνας συνθέτης, Μάνος Χατζιδάκις, «ξεστόμισε» λόγια που σήμερα παρουσιάζονται ως άκρως διαχρονικά.
«Όποιος δεν φοβάται το πρόσωπο του τέρατος, πάει να πει ότι του μοιάζει. Η πιθανή προέκταση του αξιώματος είναι να συνηθίσουμε τη φρίκη, να μας τρομάζει η ομορφιά. Η υποταγή ή ο εθισμός σε μια τέτοια συνύπαρξη, η συνδιαλλαγή, δεν προκαλεί τον κίνδυνο της αφομοίωσης ή της λήθης, του πώς πρέπει, του πώς οφείλουμε να σκεφτόμαστε, να πράττουμε και να μιλάμε; Αναμφισβήτητα αρχίσαμε να το ανεχόμαστε. Και η ανοχή, πολλαπλασιάζει τα ζώα στη δημόσια ζωή, τα ισχυροποιεί και τα βοηθά να συνθέσουν με ακρίβεια τη μορφή του τέρατος που προΐσταται, ελέγχει και μας κυβερνά. Η μορφή του τέρατος είναι αποκρουστική. Όταν όμως το πρόσωπο του τέρατος πάψει να μας τρομάζει, τότε πρέπει να φοβόμαστε... γιατί αυτό σημαίνει ότι έχουμε αρχίσει να του μοιάζουμε.».
Το δυστύχημα στη σημερινή κοινωνική πραγματικότητα έχει να κάνει με το γεγονός ότι οι κρίσεις, οικονομικές, ηθικές και κοινωνικές, μας καθιστούν ως λαό αλλά και ως κοινωνικό σύνολο πιο ευάλωτους από ποτέ στην ανοχή. Κι η ανοχή πολλαπλασιάζει τα ζώα στη δημόσια ζωή, ενισχύοντας το «τέρας» και παραχωρώντας του τον πλήρη έλεγχο του δημόσιου βίου. Εγκλωβιζόμαστε μέσα στο τέρας της τρομοκρατίας εν προκειμένω, μη μπορώντας να αντιδράσουμε, να σκεφτούμε, να το αναλύσουμε, να το αντιμετωπίσουμε. Το γεγονός ότι δεν έχει συμβεί κάποιο αντίστοιχο τρομοκρατικό χτύπημα στην Ελλάδα, ενδεχομένως εφησυχάζει τον ελληνικό λαό, προσφέροντας μέρα με τη μέρα εύφορο έδαφος στο τέρας της τρομοκρατίας και φέρνοντας τον κίνδυνο ακόμα πιο κοντά.