Δεκαπέντε μήνες πριν το ξέσπασμα του COVID-19 που σάρωσε την υφήλιο και ανέτρεψε κάθε σταθερή στη ζωή μας, η τυχοδιωκτική φύση και το ανήσυχο πνεύμα μας, μας οδήγησαν στην πόλη που εδώ και δυο εβδομάδες βρίσκεται στην επικαιρότητα εξ αιτίας των Ολυμπιακών Αγώνων.
Η Ιαπωνία μαζί με την Ισλανδία είναι οι δυο, πολιτισμικά και γεωγραφικά, αντίθετοι προορισμοί που από την πρώτη στιγμή είχαν μπει στο… στόχαστρο μας. Κι αν μεν στην Ισλανδία τύχη αγαθή μας έφερε δυο φορές στο κατώφλι της, το ταξίδι στο Τόκιο, έξω από την ασφάλεια και την πλήξη των ταξιδιωτικών γραφείων, είναι μια πρόκληση για το σώμα και το πνεύμα. Γι αυτό έξι μήνες πριν την αναχώρηση πέσαμε με τα μούτρα στη μελέτη και την οργάνωση.
Με τη βοήθεια του MONOCLE, του πιο έγκυρου ταξιδιωτικού οδηγού, κατηγοριοποιήσαμε τα «Πρέπει» και τα «Δεν πρέπει», από τα πιο απλά έως τα πιο σύνθετα: από τη θέση των chopsticks στο πιάτο, μέχρι τη θέση στα μαύρα ταξί με τους κουστουμαρισμένους οδηγούς. Από τα ρέστα πάντα σε δίσκο μέχρι το βάθος της υπόκλισης ανάλογα με την ηλικία και την κοινωνική θέση. Από την αποφυγή και της πιο αθώας σωματικής επαφής -χειραψία- μέχρι την κατανόηση του πιο σύνθετου κώδικα συμπεριφοράς που δεν είναι πουθενά γραμμένος.
Μ’ αυτά και με κείνα, μέσα από παλινωδίες και ενδοιασμούς, ένα μουντό πρωινό του Νοέμβρη, ξεκινήσαμε για την ανακάλυψη του Τόκιο -αυτής της ΜΕΓΆΠΟΛΗΣ των 38.000.000 κατοίκων -που αποτελεί για μας τον πιο ερεθιστικό, τον πιο γοητευτικό τον πιο ιδιαίτερο προορισμό της ταξιδιωτικής μας ζωής.
Postcard Nο 1.
Χαλαρώστε! Είστε στην Ιαπωνία και δη στην πρωτεύουσα. Αφεθείτε στην άνεση και την πολυτέλεια των μαύρων ταξί των οποίων οι οδηγοί εκπαιδεύονται σκληρά για να μάθουν τους κανόνες του Elite Status χωρίς επιπλέον κόστος.
Παρατεταγμένοι στην έξοδο του Narita, έχουν ΟΛΟΙ ανοιχτά τα πορτμπαγκάζ ! Αφήστε να σας ανοίξουν την πόρτα κι ύστερα δώστε τις συντεταγμένες του ξενοδοχείου σας καθώς στο Τόκιο οι οδοί δεν έχουν ονόματα. Δεν θα σας κλέψει, δεν θα ακολουθήσει παραπλανητική διαδρομή, δεν θα μιλήσει αν δεν του απευθύνετε το λόγο.
Και μια και μιλάμε για εντιμότητα. Την αμέσως επόμενη φορά που χρησιμοποιήσαμε ταξί και μη έχοντας καλή γνώση των οδικών κανόνων-δρόμοι εμπορικοί κλείνουν τα βράδια διοχετεύοντας την κίνηση σε παράπλευρους δρόμους – ο οδηγός μας άφησε στον παράλληλο δρόμο του ξενοδοχείου που δεν αναγνωρίσαμε. Διαφωνήσαμε πως μας έφερε σε λάθος μέρος με αποτέλεσμα να κατέβει και να μας οδηγήσει στην είσοδο αρνούμενος να εισπράξει τα 35 ευρώ της διαδρομής. Αυτό δεν ξεχνιέται ποτέ.
Postcard No 2.
Εξοικειωθείτε με τις… τουαλέτες! Η εμμονή των Ιαπώνων στην καθαριότητα αγγίζει τα όρια της υστερίας. Μια επίσκεψη στις τουαλέτες του αεροδρομίου Narita (70,000,000 επισκέπτες ετησίως) θα σας κάνει να χλομιάσετε. Ζητήσαμε βοήθεια προκειμένου να μάθουμε το ηλεκτρονικό πάνελ που χειρίζεται το… καζανάκι.
Postcard No 3.
Χαθείτε στη μετάφραση. Αφήστε τα πάντα πίσω σας, ξεχάστε προγραμματισμούς, προεπιλογές και βγείτε στο δρόμο. Το Τόκιο το βράδυ είναι ένας πάμφωτος Γαλαξίας που δεν έχει σχέση με την ημέρα. Εκατομμύρια φώτα κατεβαίνουν σαν καταρράκτες λούζοντας με τη λάμψη τους κάθε χιλιοστό της νύχτας. Στο Τόκιο, τη νύχτα, κοιτάς ψηλά. Κοιτάς και ονειρεύεσαι.
Postcard No 4.
Mη φοβηθείτε. Ακόμη κι αν είστε ολομόναχοι. Αυτό, δυνητικά, σημαίνει πως δεν κινδυνεύετε. Δεν υπάρχουν αχαρτογράφητες- απαγορευμένες- περιοχές για τον τουρίστα. Ακόμη και στη Red lights District στο Ropongi ή στo Kabukicho είστε ασφαλής. Εκτός και αν πάτε γυρεύοντας…
Postcard No 5.
Αν αγαπάτε τις Τέχνες βρίσκεστε στο σωστό μέρος. Με 800 Μουσεία και 180.000 εστιατόρια, με τα Θέατρα NΟΗ και KABUKI στη κορυφή της παγκόσμιας δραματουργίας, δεν έχετε καμία δικαιολογία να πλήξετε ή να φύγετε νηστικός.
Δεν υπάρχουν λόγια για να περιγράψουμε μια παράσταση του Θεάτρου NOH. Σε μια κατάμεστη αίθουσα με τα φώτα αναμμένα κι ένα ρολόι σε περίοπτη θέση, παρακολουθήσαμε επί πέντε σχεδόν ώρες σε μια άγνωστη γλώσσα δυο παραμύθια από τα βάθη της Γιαπωνέζικης παράδοσης.
Οι ηθοποιοί, μόνο άντρες ακόμη και στους γυναικείους ρόλους, με μάσκες και με τελετουργία στην κίνηση και το Λόγο, ζωντάνεψαν κάθε στοιχείο της Φύσης εμφυσώντας Ζωή και στα πιο ασήμαντα πράγματα στα μάτια του ανίδεου Δυτικού.
Με μια βεντάλια ”μίλησαν” για τη βροχή, και την Ανατολή. Ύστερα η βεντάλια έγινε δίσκος και λουλούδι και μαχαίρι κοφτερό, και σπαθί και δέντρο… Έτσι κάναμε και εμείς το ταξίδι του φτωχού Yasuhiro που για να πείσει την πλούσια αγαπημένη κόρη του αφεντικού του, φυτεύει κάθε βράδυ ένα δέντρο έξω από την πόρτα της. Κι όταν τα δέντρα γίνουν χίλια και ένα ολόκληρο δάσος θάλλει στα μάτια της, εκείνη θα πέσει στην αγκαλιά του.
Έπρεπε να δούμε και μια παράσταση του Θεάτρου Kabuki για να καταλάβουμε τις ουσιαστικές διαφορές τους: τι σημαίνει όταν λένε πως το NOH είναι το επίσημο θέατρο (κάτι ανάλογο με το δικό μας Εθνικό, όχι αυτό της σήψης και της παρακμής…) ενώ το Kabuki είναι ‘για τον απλό ’θεατή΄.
Στο Kabuki οι ηθοποιοί δεν φοράνε μάσκες, μεταμορφώνονται κάτω από βαρύ μακιγιάζ, οι περούκες τους είναι λιγότερο ογκώδεις και μακριές και οι ηθοποιοί είναι αναγνωρίσιμοι, συμμετέχουν και απολαμβάνουν τις επευφημίες του κοινού, σε αντίθεση με την αυστηρότητα και την εμμονική προσήλωση στην τελειότητα του NOH.
Στο Kabuki για λόγους τουριστικούς ’σαλαμοποίησαν την πεντάωρη παράσταση σε πέντε ωριαίες για να σου δώσουν την ελευθερία της επιλογής χωρίς να τα…παίξεις. Έτσι παίρνεις εισαγωγή, φεύγεις σε μια ώρα και επιστρέφεις φρέσκος μετά τρεις ώρες για το φινάλε!
Κι αν το θέατρο δεν είναι το φόρτε σας, αλλά γέρνετε περισσότερο προς τις Visual Arts, ελάτε να σας πάμε από το χέρι στον Πύργο Mori, για να περιηγηθείτε στα πεπραγμένα μιας Μούσας του Υπαρξισμού (λέγε με Yoko Ono) όπου σε μια ολόφωτη αίθουσα στους 53 ορόφους εκθέτει την ”ΟΔΥΣΣΕΙΑ” της.
Μια ξύλινη ψαρόβαρκα σε φυσικό μέγεθος μπαταρισμένη στα αβαθή της ..Λέσβου; Αφηγείται με τον τρόπο της το δράμα της προσφυγιάς. Κι εμείς, αφήσαμε τα παπούτσια μας στην είσοδο, βάλαμε καλύπτρες στα πόδια και εφοδιασμένοι με λευκά, μπλέ και γαλάζια κραγιόνια γράψαμε στους τοίχους το δικό μας σύνθημα, όπως έκαναν οι χιλιάδες άλλοι που προηγήθηκαν. Γιατί μόνο το ταβάνι ήταν λευκό…
Δύο ορόφους πιο ψηλά ο Κινέζος ακτιβιστής και εικαστικός AI WEI WEI αποτυπώνει σε υπολογιστή τη δική του εκδοχή για το ίδιο θέμα σε ένα τεράστιο (8m X 10 m) φρέσκο.
Δεν σας αρέσει η Μοντέρνα Τέχνη; Βρίσκετε παραπλανητική και ως ένα βαθμό αδικαιολόγητη τη βαρύτητα της στο καλλιτεχνικό τοπίο; Ελάτε να περιηγηθείτε στη μεγαλειώδη έκθεση του Ρούμπενς (Από την Αναγέννηση στο Μπαρόκ) μέσα από δεκάδες έργα του από κάθε Μουσείο και ιδιωτική συλλογή του κόσμου. Ή απέναντι, να απολαύσετε μια από τις τέσσερις εκδοχές της «Κραυγής’ του Edward Munch που επανειλημμένα έχουμε θαυμάσει στο Εθνικό Μουσείο του Όσλο. Ή κάπου αλλού για μια αναδρομική στο έργο Γάλλων μεταιμπρεσιονιστών ή ή ή…
Postcard Nο 6
Sushi γιατί χαθήκατε! Sushi maki, nigiri, sashimi , sushi στην πιο αυθεντική μορφή, όχι σε κεντρικά εστιατόρια αλλά στους πίσω δρόμους σε μικρά –μέγεθος ντουλάπας- φαγάδικα. Εδώ χτυπάει η καρδιά της Γιαπωνέζικης γαστρονομίας κι εδώ θα ανακαλύψετε έναν ωκεανό λεπτών γεύσεων που δεν έχουν καμία σχέση με τα γνωστά Αθηναϊκά στέκια πέριξ του Συντάγματος.
Προσοχή όμως: Υπάρχει ολόκληρο τελετουργικό με τα Chopsticks.
1. Δεν δείχνουμε ποτέ με τα chopsticks, θεωρείται αγένεια.
2. Ποτέ δεν τα αφήνουμε κάθετα στο πιάτο μας μετά το τέλος του γεύματος. Θεωρείται ταφικό έθιμο.
3. Ποτέ δεν δίνουμε στον άλλον να δοκιμάσει με τα δικά μας. Άλλο ταφικό έθιμο.
4. Αν όλα αυτά σας φαίνονται περίπλοκα, ζητείστε πιρούνι! Δεν χάνετε τίποτα!
Postcard No 7.
Χαθείτε στα πάρκα του Τόκιο και τους ναούς. Θαυμάστε τη λεπτότητα στο κλάδεμα των δέντρων, γίνεται μάρτυρας της κοσμοπλημμύρας στην διασταύρωση Shibuya μe τα 2,5 εκατομμύρια διερχόμενους καθημερινά, αποτίστε φόρο τιμής στον πιο πιστό και λατρεμένο σκύλο της υφηλίου τον HATSICO το χάλκινο άγαλμα του οποίου βρίσκεται απέναντι από την είσοδο του σταθμού της Shibuya, εκεί που περίμενε πιστά κάθε μέρα τον κύριο του μέχρι να πεθάνει.
Αν σας πιάσει απροετοίμαστους η ξαφνική γιαπωνέζικη μπόρα, μη θορυβηθείτε. Όλο και κάποιος ευγενικός Ιάπωνας θα πεταχτεί από κάποιο παρακείμενο μαγαζί να σας δώσει την ομπρέλα του.
Αφεθείτε στο χάος των Anime και των Lovers στην Akihabara – η αίσθηση το βράδυ είναι απερίγραπτη- και ψωνείστε, ψωνείστε, ψωνείστε.
Postcard No 8.
Να θυμάστε πως ένας μικρός παρατεταμένος ήχος σειρήνας σαν jingle bells που ηχεί κάθε σούρουπο είναι μια καθημερινή πρόβα συναγερμού για πιθανή θεομηνία αλλά ταυτόχρονα και μια υπενθύμιση στους μικρούς Γιαπωνέζους που παίζουν στα πάρκα πως είναι η ώρα να επιστρέψουν σπίτι τους!
Postcard No8
Τελευταίο βράδυ πριν την αναχώρηση, πάρτε ένα ταξί- πάντα μαύρο!- και ζητείστε από τον οδηγό να διασχίσει την Rainbow bridge πάνω από τον ποταμό Sumida . Η θέα του φωτισμένου Τόκιο θα σας συντροφεύει σε όλη σας τη ζωή.
Επίλογος
Αφήσαμε χιλιάδες πίσω μας. Όσα είδαμε κι όσα δεν θα δούμε ποτέ.
Αναρωτιόμαστε μόνο, αυτές τις μέρες των Ολυμπιακών με το Τόκιο στα όρια παράκρουσης με μόλις το οκτώ τοις εκατό εμβολιασμένων επί του γενικού πληθυσμού και την καθολική αντίδραση του κόσμου στους Αγώνες, τι έχασαν οι δυνητικά απειράριθμοι επισκέπτες κάθε πρωτεύουσας που φιλοξενεί τους Ολυμπιακούς.
Πόση από τη μαγεία, τη γοητεία, τη φιλοξενία, το φιλότιμο, το σεβασμό, την ευγένεια, την εντιμότητα και τόσες άλλες δυσεύρετες αρετές στις Δυτικές κοινωνίες μας, θα μπορούσαν να δοκιμάσουν, απλά παραγγέλνοντας ένα maki sushi με σολωμό και μια κρύα μπύρα Saporo.
Sayonara θα πει Αντίο !