Υπάρχουν πολλά πράγματα που γνωρίζουμε για τα αντισώματα Covid - αλλά εξίσου πολλά πράγματα για τα οποία είμαστε ακόμα στο σκοτάδι.
Τα αντισώματα είναι ένας τύπος πρωτεΐνης αίματος που παράγεται όταν το σώμα μας καταπολεμά μια συγκεκριμένη ασθένεια - οπότε όταν κολλήσουμε Covid-19, για παράδειγμα, και το σώμα μας καταφέρνει να το ξεπεράσει, θα παράγουμε αντισώματα που «γνωρίζουν» πώς να καταπολεμήσουν καλύτερα τον ιό την επόμενη φορά (που θα κολλήσουμε), κι έτσι δεν θα αρρωστήσουμε τόσο πολύ.
Γνωρίζουμε ότι σε άτομα που έχουν μολυνθεί από τον ιό, τα αντισώματα διαρκούν τουλάχιστον (ως) έξι μήνες στο σύστημά τους. Μπορεί να διαρκέσουν περισσότερο, αλλά επειδή ο SARS-CoV-2 «χτύπησε» για σχετικά μικρό διάστημα, δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι οι άνθρωποι έχουν προστασία μεγαλύτερο (διάστημα) από αυτό.
Για πόσο διάστημα τα εμβόλια παρέχουν ανοσία;
Τα εμβόλια παρέχουν προστασία για τουλάχιστον τρεις μήνες - αλλά αυτό θα μπορούσε να διαρκέσει περισσότερο. Τα εμβόλια πιστεύεται γενικά ότι προκαλούν ισχυρότερη και μακροχρόνια ανοσία από τη φυσική ανοσία. Με βάση έρευνα από άλλα εμβόλια, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι το τρύπημα θα παρέχει ανοσία για περισσότερο από ένα χρόνο.
Μελέτη σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο με συμμετοχή περισσότερων από 400.000 ανθρώπων κατέδειξε ότι οι μολύνσεις με Covid-19 μειώθηκαν σημαντικά - κατά 65% - μετά από μια πρώτη δόση των εμβολίων AstraZeneca ή Pfizer. Η ίδια μελέτη διαπίστωσε ότι δύο δόσεις του εμβολίου Pfizer προσέφεραν παρόμοια επίπεδα προστασίας έναντι του ιού με εκείνη (όσων) είχαν αποκτήσει προηγουμένως τον ιό. Δεν υπήρχαν αρκετά δεδομένα για να καθοριστεί αν το ίδιο ισχύει και για το AstraZeneca.
Ο εμβολιασμός αποδείχτηκε εξίσου αποτελεσματικός σε άτομα ηλικίας 75 ετών και άνω ή με υποκείμενα νοσήματα, όπως και σε άτομα κάτω των 75 ετών χωρίς υποκείμενα νοσήματα. Σε λιγότερο από 5% των ανθρώπων, υπήρχαν χαμηλές αντιδράσεις και στα δύο εμβόλια.
Μπορούμε να μάθουμε το ατομικό μας επίπεδο ανοσίας μετά το τρύπημα;
Υπάρχει μεγάλη διακύμανση στις αποκρίσεις του σώματός μας στα εμβόλια - και μάλιστα στο εμβόλιο για την Covid 19 - έτσι οι άνθρωποι ενδιαφέρονται αν οι εξετάσεις μπορούν να μας αναφέρουν το επίπεδο ανοσίας μας μετά την πραγματοποίησή τους. Δυστυχώς, η απλή απάντηση είναι: όχι. Δεν έχουμε ακόμη ευρέως διαθέσιμες δοκιμές που μπορούν να μας πουν συγκεκριμένα πράγματα σχετικά με το επίπεδο ανοσίας μας.
Τα τεστ ανίχνευσης αντισωμάτων μπορούν να δώσουν μια σχετικά απλή απάντηση «ναι» ή «όχι» στο εάν έχουμε αντισώματα Covid και, συνεπώς, κάποια ανοσία στον ιό...
Όσο υψηλότερη είναι η συγκέντρωση αντισωμάτων στο αίμα, τόσο καλύτερη είναι η προστασία, λέει ο καθηγητής Τσάρλς Μπάνχαμ πρόεδρος της ανοσολογίας στο Imperial College London.
Αλλά αξίζει να σημειωθεί ότι η προστασία σπάνια ολοκληρώνεται. Αυτό σημαίνει ότι ένα άτομο με αντισώματα θα μπορούσε ακόμη να μολυνθεί ξανά με τον ίδιο ιό - όπως εξηγεί ο καθηγητής Πολ Χάντερ, από το Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Αγγλίας:
Η παρουσία αντισωμάτων έναντι του SARS-CoV-2 που εμφανίζονται σε εξετάσεις - είτε μετά το εμβόλιο είτε μετά από ασθένεια - δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να μολυνθούμε ξανά. Η ασθένεια, ωστόσο, συνήθως είναι ηπιότερη. Αυτό συμβαίνει επειδή ο ιός πολλαπλασιάζεται λιγότερο, και έτσι προκαλεί ηπιότερη ασθένεια και μικρότερο κίνδυνο μετάδοσης σε άλλους ανθρώπους, σύμφωνα με τα λεγόμενα του καθηγητή Μπάνχαμ.
Πόσο ακριβή είναι τα τεστ ανίχνευσης αντισωμάτων
Εάν αποφασίσουμε να κάνουμε ένα τεστ ανίχνευσης αντισωμάτων, υπάρχουν πολλά πράγματα που πρέπει να θυμόμαστε. Ο δρ. Τζόσουα Μουν, ερευνητής στη Μονάδα Έρευνας Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Σάσεξ (Business School), αναφέρει ότι η ποικίλει η ποιότητα των τεστ που δεν είναι εργαστηριακά. Υπάρχει επίσης μια μεγάλη διακύμανση (αξιοπιστίας) ως προς το πόσο ακριβείς είναι οι εξετάσεις όταν βασίζονται στο αίμα που λαμβάνεται από ένα δάχτυλο, ή στο τεστ που διενεργείται βάσει της κατάρτισης ενός επαγγελματία.
Ένα άλλο ζήτημα είναι τα άγνωστα στοιχεία σχετικά με το τον βαθμό της προστασίας που μας παρέχουν τα αντισώματα, επειδή η ανοσία δεν περιλαμβάνει μόνο αντισώματα, αλλά και Τ κύτταρα Β κύτταρα - περισσότερα σε αυτό αργότερα.
Γιατί οι έρευνες δεν μπορούν να μας δείξουν τον βαθμό της ανοσίας που έχουμε
Ο λόγος για τον οποίο δεν υπάρχουν εξετάσεις για να μας πουν το ακριβές επίπεδο ανοσίας που έχουμε από ένα εμβόλιο ή από μια ασθένεια είναι επειδή το ανοσοποιητικό σύστημα είναι τόσο περίπλοκο.
Ο δρ Αλεξάντερ Εντουαρντς, αναπληρωτής καθηγητής βιοϊατρικής τεχνολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ρίντινιγκ, αναφέρει ότι οι ανοσολογικές αποκρίσεις ποικίλλουν μαζικά από άνθρωπο σε άνθρωπο, γεγονός που καθιστά τα πράγματα περίπλοκα όταν πρόκειται για τον προσδιορισμό των επιπέδων προστασίας (από τον ιό).
Η διακύμανση στο ανοσοποιητικό μας σύστημα είναι στην πραγματικότητα κάτι θετικό, λέει, γιατί εάν ήμασταν όλοι οι ίδιοι, «τα παθογόνα θα ήταν πολύ πιο επικίνδυνα και καλύτερα να ξεφύγουν». Ωστόσο, ως αποτέλεσμα αυτής της συνθήκης είναι «εξαιρετικά δύσκολο» να εξετάσουμε ένα άτομο και να προβλέψουμε πόσο καλά θα προστατευθεί με βάση την απόκρισή του στον εμβολιασμό, λέει. Μερικοί άνθρωποι είναι θετικοί στην Covid και, μήνες αργότερα, οι εξετάσεις αντισωμάτων εμφανίζονται ως αρνητικές. Λοιπόν, αυτό σημαίνει ότι δεν έχουν καθόλου ανοσία;
Οχι (είναι η απάντηση), επειδή τα αντισώματα είναι μόνο ένα μέρος του πολύ περίπλοκου ανοσοποιητικού μας συστήματος. «Τα Τ λεμφοκύτταρα [ή τα Τ κύτταρα] είναι απαραίτητα για μια φυσιολογική, αποτελεσματική ανοσοαπόκριση σε έναν ιό και για την καλή ανοσολογική μνήμη», εξηγεί ο καθηγητής Τσαρλσ Μπάνχαμ.
«Μερικοί άνθρωποι έχουν καλή ανοσία σε έναν ιό εμφανίζοντας πολύ χαμηλά επίπεδα αντισωμάτων, επειδή έχουν ισχυρή απόκριση Τ λεμφοκυττάρων στον ιό», συνεχίζει. «Επειδή, όμως, τα Τ λεμφοκύτταρα είναι πιο δύσκολο και ακριβό να αναλυθούν, τα αντισώματα χρησιμοποιούνται συχνότερα ως δείκτης ανοσίας». Υπάρχουν δοκιμές Τ κυττάρων, αλλά είναι σπάνιες - και επίσης πιο περίπλοκες να γίνουν από τα τεστ αντισωμάτων.
Τελικά, προσθέτει ο καθηγητής Μπάνχαμ, το μόνο πραγματικό κριτήριο ανοσίας είναι αυτό που συμβαίνει όταν ένα άτομο επανεμφανίζει με τον ιό. Εάν κολλήσουμε κορονοϊό για δεύτερη φορά και τα συμπτώματά μας είναι ήπια - ή είμαστε ασυμπτωματικοί - είναι πιθανό να έχουμε αναπτύξει κάποιο επίπεδο ανοσίας.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα τεστ ανίχνευσης αντισωμάτων στην χώρα μας εδώ.