Κατά καιρούς, όλοι μας βιώνουμε άγχη σε διάφορους τομείς της ζωής μας. Πότε όμως το άγχος μπορεί να θεωρηθεί ζήτημα που πρέπει να μας απασχολήσει; Ποιες είναι οι επιπτώσεις του μακροχρόνιου στρες στην υγεία μας και ποιοι είναι οι πιο αποτελεσματικοί μηχανισμοί αντιμετώπισης και πρόληψης του στρες;
Η δρ. Λιν Γουέν γιατρός καθηγήτρια πολιτικής και διαχείρισης υγείας στο Ινστιτούτο Τζορτζ Ουάσιγκτον, μας εξηγεί όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε γύρω από το φαινόμενο του στρες, που παρουσιάζεται όλο και συχνότερα ως εμπόδιο στη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ο όρος άγχος αναφέρεται σε μια κατάσταση ανησυχίας ή έντασης που προκαλείται εξαιτίας μιας δύσκολης συνθήκης. Πολλοί άνθρωποι βιώνουμε το άγχος ως ψυχική ή συναισθηματική καταπόνηση, ενώ σε άλλους παρατηρούνται ακόμα και σωματικές εκδηλώσεις του άγχους, το οποίο δεν είναι τίποτα άλλο, πέρα από μια φυσική αντίδραση: Μια ανθρώπινη απόκριση που μας κινητοποιεί, προκειμένου να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις και τις αντιληπτές απειλές του εξωτερικού περιβάλλοντος.
Οι κυρίαρχες μορφές άγχους
Υπάρχει ένα είδος άγχους που μπορεί να λειτουργήσει ευεργετικά, παρακινώντας μας στην εκπλήρωση των υποχρεώσεών μας, εντός μιας ορισμένης προθεσμίας.
Η ίδια ανθρώπινη αντίδραση που μας παρακινεί να δουλέψουμε σκληρά για την ολοκλήρωση ενός έργου μπορεί όμως να προκαλέσει και αρνητικά συναισθήματα και καταστάσεις, όπως το να μην μπορούμε να χαλαρώσουμε ή το να γινόμαστε ευερέθιστοι και ανήσυχοι. Ορισμένοι ανάμεσά μας μάλιστα, παρουσιάζουμε και σωματικά συμπτώματα του άγχους, όπως πονοκεφάλους, στομαχικές διαταραχές και προβλήματα ύπνου.
Εκτός από το να αισθανόμαστε ευερέθιστοι και ανήσυχοι, το άγχος συχνά μας κάνει να αισθανόμαστε νευρικοί, αβέβαιοι και θυμωμένοι, με αποτέλεσμα να χάνουμε το κίνητρό μας, να αδυνατούμε να συγκεντρωθούμε και να καταλήγουμε από συντετριμμένοι έως καταθλιπτικοί.
Σε αυτό το σημείο είναι σημαντικό να σημειωθεί πως η κατάθλιψη και το άγχος είναι δύο ιατρικές περιπτώσεις που ξεχωρίζουν από το στρες. Ένας τρόπος να αντιληφθούμε τη διαφορά του άγχους και της κατάθλιψης από το στρες είναι να κατανοήσουμε πως το τελευταίο έρχεται συνήθως ως απάντηση σε ένα εξωτερικό ερέθισμα. Ένα συμβάν το οποίο θα μπορούσε να είναι θετικό και να μας παρακινήσει στην ολοκλήρωση ενός πρότζεκτ ή αρνητικό ΄όπως μια σύγκρουση με τον/τη σύντροφό μας, η ανησυχία για τα οικονομικά ή το εργασιακό καθεστώς.
Πάντως, σε αντίθεση με την κατάθλιψη και το άγχος, εφόσον λυθεί το εξωτερικό πρόβλημα, το στρες σταδιακά μας απαλλάσσει από την παρουσία του. Το άγχος και η κατάθλιψη, από την άλλη πλευρά, είναι επίμονα και στέκονται διαρκώς εμπόδιο στην προσπάθειά μας να απολαύσουμε τη ζωή.
Οι επιπτώσεις του μακροχρόνιου στρες στην υγεία μας
Μελέτες αποδεικνύουν ότι το μακροχρόνιο στρες ενδέχεται να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων και εγκεφαλικού, ενώ συνδέεται με κατάπτωση του ανοσοποιητικού συστήματος και μειωμένη γνωστική λειτουργία.
Επιπλέον, όταν βιώνουμε ολόκληρες περιόδους έντονου στρες είναι πιθανό να ενδώσουμε σε ανθυγιεινούς πειρασμούς, όπως το κάπνισμα, η αλόγιστη κατανάλωση αλκοόλ και η χρήση ουσιών.
Τεχνικές αντιμετώπισης του άγχους
Αρχικά, έχει σημασία να γνωρίζουμε πώς αντιδρά το σώμα μας σε συνθήκες άγχους και στρες. Στη συνέχεια, είναι χρήσιμο να προβλέπουμε ποιες καταστάσεις ενδέχεται να μας αγχώσουν, προκειμένου αν δεν μπορούμε να τις αποφύγουμε, να τις διαχειριστούμε με το μικρότερο δυνατό κόστος.
Στη συνέχεια, η αναγνώριση των συμπτωμάτων του στρες, μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμη. Για παράδειγμα, εάν γνωρίζουμε ότι η αντίδρασή μας στο στρες περιλαμβάνει την επιτάχυνση του καρδιακού μας ρυθμού, τότε, οποιαδήποτε στιγμή παρατηρήσουμε το εν λόγω σύμπτωμα, μπορούμε αμέσως να αναζητήσουμε τη λύση στο πρόβλημά μας.
Το επόμενο στάδιο, είναι να ανακαλύψουμε τεχνικές ανακούφισης από το άγχος που να λειτουργούν στη δική μας μοναδική περίπτωση. Ορισμένοι προστρέχουμε στον διαλογισμό, ενώ άλλοι το ρίχνουμε στην η άσκηση.
Κάθε άνθρωπος ωστόσο, έχει τα δικά του κουμπιά, με μερικούς από εμάς να βρίσκουμε τη γαλήνη οργανώνοντας την ντουλάπα ή καθαρίζοντας τον κήπο μας. Άλλοι περνάμε χρόνο περπατώντας στη φύση και άλλοι γράφοντας σε ένα ημερολόγιο. Οποιαδήποτε δημιουργική δραστηριότητα βοηθά το μυαλό μας να ξεχνιέται, είναι ευπρόσδεκτη.
Υπενθύμιση SOS
Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, η χρήση ναρκωτικών και το κάπνισμα δεν υπάγονται στη λίστα με τις υγιείς στρατηγικές αντιμετώπισης του άγχους ή του στρες. Το ίδιο ισχύει και για όσους ανάμεσά μας μένουν ξύπνιοι όλη νύχτα ή το ρίχνουν στο φαγητό προκειμένου να αισθανθούν καλύτερα. Στην πραγματικότητα, όλα τα παρακάνω, πέρα από το γεγονός ότι δεν πρόκειται να μας απαλλάξουν από τη στεναχώρια μας, απειλούν να μας κάνουν ακόμα χειρότερα.
Πότε είναι ώρα να ζητήσουμε βοήθεια
Εάν οι κρίσεις άγχους μας χτυπούν την πόρτα ολοένα και πιο συχνά, τόσο στην επαγγελματική, όσο και στην προσωπική μας ζωή ή εάν ανιχνεύουμε στον εαυτό μας συμπτώματα κατάθλιψης, άγχους και άλλων διαταραχών ψυχικής υγείας, ίσως ήρθε η ώρα να απευθυνθούμε σε κάποιον ειδικό.
Πηγή: CNN