Πράσινο φως για δημοσιονομική ευελιξία από τις Βρυξέλλες: Μέτρα στήριξης εν μέσω πανδημίας

Το «μπαζούκας» των 400δισ ευρώ που έχει στο ταμείο του ο ESM.
Open Image Modal
CARLOS COSTA via Getty Images

Η Ελλάδα εξασφάλισε τη δημοσιονομική ευελιξία που θα εφαρμοστεί για όλα τα μέλη και η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε να κάνει ότι χρειαστεί για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της πανδημίας. Ο πρόεδρος του Eurogroup Μάριο Σεντένο, προανήγγειλε πακέτο δημοσιονομικών μέτρων 1% του ΑΕΠ της Ε.Ε και δεσμεύτηκε για παροχή ρευστότητας ίση με το 10% του ΑΕΠ. Παρόλα αυτά οι επικεφαλής των Ευρωπαϊκών οργάνων απέφυγαν να συγκεκριμενοποιήσουν τα μέτρα τα οποία σχεδιάζουν.

Ο πρόεδρος του Eurogroup αρκέστηκε να πει ότι η Ευρωζώνη δουλεύει πάνω στα αναγκαία μέτρα για την ανάκαμψη της οικονομίας, χωρίς να προχωρήσει σε αποκάλυψη αυτών των μέτρων. Η μόνη συγκεκριμένη απάντηση είναι ότι θα δοθεί η απαραίτητη ευελιξία σε σχέση με το Σύμφωνο Σταθερότητας, προκειμένου τα κράτη-μέλη να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για τη στήριξη των οικονομιών τους.

Μέτρα στήριξης

Σε αυτή την κατηγορία κρατών ανήκει και η Ελλάδα, η οποία θα μπορεί να προχωρήσει σε μέτρα στήριξης της οικονομίας με σχετική χαλάρωση των δεσμεύσεων που προβλέπει το Σύμφωνο Σταθερότητας.  Σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα,  τα μέτρα στήριξης τα οποία θα ανακοινωθούν τις επόμενες ημέρες αφορούν :

- δαπάνες για τη στήριξη των συστημάτων υγείας,

-ενίσχυση των δομών κοινωνικής προστασίας,

-λήψη δημοσιονομικών – κυρίως φορολογικών – μέτρων για την ενίσχυση επιχειρήσεων σε περιοχές και κλάδους που πλήττονται, με ιδιαίτερη έμφαση στις μεταφορές και τον τουρισμό,

-αναστολή φορολογικών υποχρεώσεων,

-λήψη μέτρων για τη στήριξη της απασχόλησης,

- επέκταση των παροχών ασθενείας και των επιδομάτων ανεργίας.

Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου αμέσως μετά την τηλεδιάσκεψη του Eurogroup, oι επικεφαλής των Θεσμών απέφυγαν να απαντήσουν σχετικά με το στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος. Στο σχετικό ερώτημα της δημοσιογράφου Μαρίας Ψαρά, αναφορικά με το στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος, ο επικεφαλής του Eurogroup Μάριο Σεντένο αρκέστηκε να απαντήσει ότι  «Βάλαμε κάτω τα πρώτα μέτρα για να αντιμετωπίσουμε τις επιπτώσεις του κορονοϊού. Έχουμε μέχρι στιγμής δεσμευτεί να παράσχουμε διευκολύνσεις ρευστότητας ύψους τουλάχιστον 10% του ΑΕΠ, οι οποίες συνίστανται σε συστήματα δημόσιας εγγύησης και αναβαλλόμενες φορολογικές πληρωμές. Αυτοί οι αριθμοί θα μπορούσαν να είναι πολύ μεγαλύτεροι», είπε ο Πρόεδρος Μάριο Σεντένο.

Ωστόσο, αμέσως μετά τη τηλεδιάσκεψη ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας δήλωσε «Η μείωση των εσόδων και η ενίσχυση των παροχών για την απασχόληση εξαιτίας της συρρίκνωσης της οικονομικής δραστηριότητας θα ληφθούν υπόψη, για όλα τα κράτη-μέλη, στους δημοσιονομικούς κανόνες, τους στόχους και τις απαιτήσεις, μειώνοντας τους. Συνεπώς, δεν υφίσταται εφέτος ο στόχος του 3,5% του ΑΕΠ για την Ελλάδα».

Επιπλέον, ο κ. Σταϊκούρας, τόνισε ότι η Ελλάδα διαθέτει τους αναγκαίους βαθμούς ευελιξίας προκειμένου να λάβει άμεσα πρωτοβουλίες των κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεων από την εξάπλωση του κορονοϊού. Ο ίδιος σημείωσε πως από το δημοσιονομικό αποτέλεσμα θα εξαιρεθούν και δαπάνες για τη διαχείριση του μεταναστευτικού ζητήματος.

Δέσμευση στις μεταρρυθμίσεις

Αναφορικά με το αποτέλεσμα της 5ης αξιολόγησης ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) Κλάους Ρέγκλινγκ σημείωσε ότι «η εικόνα συνολικά ήταν πολύ θετική, αν και υπήρχαν κάποιες αδυναμίες», προσθέτοντας ότι διαπίστωσε στις συναντήσεις που είχε πρόσφατα στην Αθήνα κατά την επίσκεψη του ότι η Ελλάδα πλήττεται από δύο κρίσεις ταυτόχρονα: «την κρίση του κορονοϊού και την κρίση του μεταναστευτικού-προσφυγικού στα σύνορα της Ελλάδας που είναι και τα σύνορα της Ευρώπης».

«Εντυπωσιάστηκα από την αποφασιστικότητα της Ελληνικής κυβέρνησης να συνεχίσει το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα”, πρόσθεσε, επισημαίνοντας ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός εξέφρασε την πεποίθηση του ότι οι μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να προχωρήσουν.

Σε αναμονή

Σε κεντρικό επίπεδο αν και οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης ανακοίνωσαν το πρώτο χρηματικό πακέτο στήριξης, κράτησαν «καθυστερήσεις» πριν ανακοινώσουν συγκεκριμένα μέτρα για την αντιμετώπιση και αυτής της κρίσης. Προς το παρόν διαπίστωσαν την κρισιμότητα της κατάστασης, επιβεβαίωσαν ότι θα κάνουν ότι χρειαστεί για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα, ανακοίνωσαν ότι θα υπάρχει συνεργασία μεταξύ των κρατών, αλλά απέφυγαν να ανακοινώσουν τη «βεντάλια» των μέτρων που σχεδιάζουν.

Οι υπουργοί Οικονομικών προτίμησαν, προς ώρας, να κρατήσουν στην άκρη του «μπαζούκας» των 400δισ ευρώ που έχει στο ταμείο του ο ESM. O κ. Ρέγκλινγκ υπενθύμισε ότι ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) έχει 410 δισ. ευρώ σε δανειακή ικανότητα και διαθέτει πολλά και διαφορετικά εργαλεία για να βοηθήσει τα κράτη-μέλη. «Τις επόμενες ημέρες θα σκεφτούμε πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα εν λόγω εργαλεία», όπως είπε χαρακτηριστικά.

Το 1% του ΑΕΠ για αρχή και το περιθώριο παροχής ρευστότητας ίση με το 10% του ΑΕΠ είναι σημαντικό ποσό, αλλά κανείς δεν μπορεί να ξέρει εάν είναι αρκετό για την αντιμετώπιση των συνεπειών. Στην ανακοίνωση τους οι υπουργοί Οικονομικών αναφέρουν ότι στο βαθμό που απαιτείται από την εξέλιξη της κατάστασης στην κάθε χώρα, θα εφαρμοστούν προσωρινά μέτρα όπως:

* Άμεσες δημοσιονομικές δαπάνες με στόχο τον περιορισμό και την καταπολέμηση της ασθένειας. Θα διατεθούν κατάλληλοι πόροι στους τομείς υγείας και τα συστήματα πολιτικής προστασίας.

* Στήριξη ρευστότητας σε επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν μεγάλες διαταραχές και ελλείψεις ρευστότητας, ειδικά τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και επιχειρήσεις σε τομείς και περιοχές που έχουν δεχθεί μεγάλο πλήγμα, συμπεριλαμβανομένου των μεταφορών και του τουρισμού – αυτό μπορεί να περιλαμβάνει φορολογικά μέτρα, δημόσιες εγγυήσεις για να βοηθηθούν οι επιχειρήσεις να δανειστούν, εγγυήσεις για τις εξαγωγές και άρση ποινών για τις καθυστερήσεις σε δημόσιες συμβάσεις.

* Στήριξη στους εργαζομένους που πλήττονται για να αποφευχθούν απώλειες στην απασχόληση και στα εισοδήματα, συμπεριλαμβανομένης και της βραχυπρόθεσμης στήριξης της απασχόλησης, της παράτασης των επιδομάτων ασθένειας και ανεργίας και αναστολή της πληρωμής φόρου εισοδήματος.