Το δημοψήφισμα που διεξάγεται στην ΠΓΔΜ την Κυριακή, αφορά μια περιοχή στην οποία διακυβεύονται ευρύτερα γεωοικονομικά ζητήματα που άπτονται της παγκόσμιας τάξης. Από μιαν άποψη, τις ραγδαίες εξελίξεις στο ζήτημα της επίλυσης του ονοματολογικού ζητήματος μεταξύ Ελλάδας και Σκοπίων όρισε η Σύνοδος του ΝΑΤΟ, που έλαβε χώρα τον περασμένο Ιούλιο. Επί της ουσίας η ελληνική κυβέρνηση εισήγαγε στις αρχές του χρόνου μια αναγκαστική διευθέτηση, υπό την πίεση του διεθνούς παράγοντα, με τη μορφή πρωτοβουλίας για επίλυση μιας εκκρεμότητας εθνικού χαρακτήρα που παραμένει εδώ και εικοσιπέντε χρόνια. Έτσι τον Ιουνίο, πριν την προγραμματισμένη Σύνοδο της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, υπεγράφη η συμφωνία των Πρεσπών.
Πέραν του ευνόητου συμφέροντος των Ηνωμένων Πολιτειών να εισέλθουν τα Σκόπια στο ΝΑΤΟ καθώς στην οιονεί ασταθή γεωπολιτικά περιοχή, μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, παρατηρείται μια ιδιότυπη σύγκρουση μεταξύ Δύσης και Ρωσίας, η διευθέτηση του ονοματολογικού ζητήματος εξυπηρετεί και τους γεωοικονομικούς σχεδιασμούς της Γερμανίας. Η πίεση του γερμανικού παράγοντα προς την ελληνική κυβέρνηση συνδέεται με τους ενεργειακούς και εμπορικούς δρόμους που σχεδιάζονται διερχόμενοι από τον χάρτη των Βαλκανίων και οι οποίοι, εφόσον υλοποιηθούν, θα μειώσουν τη σημαντική γερμανική εξάρτηση από τους ρωσικούς ενεργειακούς πόρους.
Επομένως η Γερμανία έχει κοινό συμφέρον με τις Ηνωμένες Πολιτείες στην περιοχή, έναντι της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Εξάλλου στην πολιτική, όπως και στην οικονομία, η ύπαρξη κοινού συμφέροντος αποτελεί κρίσιμη παράμετρο που επηρεάζει τις διακρατικές διευθετήσεις. Άλλωστε, και η χώρα μας το 2010 βρέθηκε στο επίκεντρο του διεθνούς παράγοντα, στο πλαίσιο των διευθετήσεων της νομισματικής ειρήνης με σκοπό τη σταθερότητα του διεθνούς συστήματος μετά τη μεγάλη χρηματοοικονομική κρίση της εποχής μας. Αλλά και το 2015, το ελληνικό δημοψήφισμα προκάλεσε οξείες εγχώριες πολιτικές αντιπαραθέσεις, καθώς και έντονες διεθνείς παρεμβάσεις στο προσκήνιο· κυρίως από τον ευρωπαϊκό παράγοντα, πριν τη διεξαγωγή του, και επίσης από τον αμερικανικό, αμέσως μετά.
Αντιστοίχως στο δημοψήφισμα της Κυριακής στην ΠΓΔΜ για τη συμφωνία των Πρεσπών, σε εγχώριο πολιτικό επίπεδο δεν έλειψε αφενός ο διχασμός μεταξύ των υποστηρικτών του «Ναι» και της αποχής –δεδομένου ότι το «Όχι» έμεινε, κομματικά, μάλλον ακέφαλο– και αφετέρου η σαφής παρέμβαση εκ μέρους αρχηγών κρατών, δυτικών κυβερνήσεων και υψηλόβαθμων αξιωματούχων προς την κατεύθυνση υποστήριξης της Συμφωνίας. Οι δημοσκοπικές ενδείξεις συγκλίνουν στην επικράτηση του «Ναι», με το διακύβευμα να αφορά στην πολιτική νομιμοποίηση του αποτελέσματος με βάση το ποσοστό συμμετοχής των πολιτών. Πρόκειται για αμφιλεγόμενο ζήτημα, καθώς δεν έχουν επικαιροποιηθεί οι εκλογικοί κατάλογοι. Ενώ τυπικά, στην αυστηρή γλώσσα των αριθμών, απαιτείται η συμμετοχή εννιακοσίων τριών χιλιάδων πολιτών προκειμένου να λάβει δεσμευτικό χαρακτήρα το δημοψήφισμα, από πολιτικής πλευράς θα μετρήσει το αν υπάρχει σαφής πλειοψηφία υπέρ της συμφωνίας των Πρεσπών, ακόμα και με ελαφρώς μικρότερη συμμετοχή από την απαιτούμενη.
Αν η συμφωνία στα Σκόπια περάσει τελικά τον κάβο του δημοψηφίσματος, θα πρέπει εν συνεχεία να εξασφαλιστεί η απαραίτητη κοινοβουλευτική πλειοψηφία των δύο τρίτων για τη συνταγματική αναθεώρηση, προκειμένου η μπάλα να περάσει στο ελληνικό γήπεδο. Εφόσον πάρει τη σκυτάλη η Αθήνα, οι πολιτικές εξελίξεις αναμένεται να τρέξουν μέσα στο πρώτο τρίμηνο του νέου έτους. Καθώς η συνοχή του κυβερνητικού συνασπισμού θα χαλαρώνει ενόψει της κύρωσης της συμφωνίας των Πρεσπών από την ελληνική Βουλή, ουδείς μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια αν θα φτάσει η συμφωνία στην παρούσα Βουλή αφενός, και αν θα περάσει με απόλυτη πλειοψηφία αφετέρου. Και βέβαια τίθεται το ερώτημα πώς μπορεί η παρούσα κυβέρνηση να επιβιώσει, χωρίς να είναι δεδομένο ότι ο συνασπισμός θα επιβιώσει, όπως ισχυρίσθηκε ο πρωθυπουργός στη συνέντευξή του στη Wall Street Journal.
Σε κάθε περίπτωση, το δημοψήφισμα της Κυριακής είναι ένας κρίσιμος ενδιάμεσος κρίκος στη γεωπολιτική αλυσίδα των Βαλκανίων. Συμβαίνει μάλιστα να ετεροκαθορίζεται ο χρόνος των βουλευτικών εκλογών στη χώρα μας από τον διεθνή παράγοντα. Φαίνεται πως, ακόμη και μετά την έξοδο από τα προγράμματα διάσωσης, η χώρα μας πιθανότατα να μην υπήρξε ποτέ τόσο ετεροπροσδιορισμένη όσο σήμερα…