Ένας φόνος συνταράσσει το Λονδίνο και μόνο ένας άνθρωπος είναι ικανός να ξεμπλέξει το πολύπλοκο κουβάρι του μυστηρίου. Πώς γνωρίσαμε τον Σέρλοκ Χολμς; Ποια ήταν η πρώτη υπόθεση που έλυσε; Πώς διαμορφώθηκε η σχέση του με τον γιατρό Τζον Ουάτσον;
Η «Σπουδή στο κόκκινο» είναι η πρώτη ιστορία του Άρθουρ Κόναν Ντόιλ στην οποία εμφανίζεται ο ντετέκτιβ που έμελλε να γίνει ένας από τους πιο δημοφιλείς χαρακτήρες στην αγγλική λογοτεχνία (και ευρύτερα), αλλά και ο γιατρός Ουάτσον, ο οποίος αφηγείται τον τρόπο γνωριμίας τους και την απόφασή τους να συγκατοικήσουν στο περιώνυμο διαμέρισμα της οδού Μπέικερ.
Το κυριότερο, όμως, είναι ότι εδώ ξεδιπλώνεται η μέθοδος της επαγωγής και της ανάλυσης, που υπήρξε το σήμα κατατεθέν του Σέρλοκ Χολμς.
Στη Σπουδή στο κόκκινο καλείται να διαλευκάνει το μυστήριο γύρω από ένα πτώμα που βρέθηκε σε ένα εγκαταλελειμμένο σπίτι του Λονδίνου, με τη λέξη RACHE γραμμένη με αίμα στον τοίχο. Ό,τι, όμως, φαντάζει περίπλοκο στους άλλους, για τον Σέρλοκ Χολμς είναι απλώς μια άσκηση παρατήρησης, που οδηγεί στη λύση του γρίφου.
«Μια σπουδή στο κόκκινο, ε; Γιατί να μη χρησιμοποιήσουμε λίγη ορολογία από την τέχνη. Υπάρχει η κόκκινη κλωστή του φόνου που διατρέχει το άχρωμο κουβάρι της ζωής, και το δικό μας καθήκον είναι να την ξετυλίξουμε, να την απομονώσουμε και να φανερώσουμε το κάθε εκατοστό της». Με αυτά τα λόγια ο Σέρλοκ περιγράφει στον φίλο και χρονικογράφο του, γιατρό Ουάτσον, τη φύση της δουλειάς του.
Ο Ντόιλ γράφει τη «Σπουδή στο κόκκινο» μέσα σε τρεις εβδομάδες, αλλά δυσκολεύεται να βρει εκδότη. Εντέλει το βιβλίο γίνεται δεκτό από τη Ward Lock and Co., τον Νοέμβριο του 1886, και την επόμενη χρονιά η πρώτη υπόθεση του διάσημου ντετέκτιβ δημοσιεύεται στο περιοδικό Beeton’s Christmas Annual. Το 1891 αρχίζει να δημοσιεύει στο The Strand μικρές ιστορίες που θα πάρουν τον τίτλο Adventures of Sherlock Holmes και θα γνωρίσουν ανέλπιστη επιτυχία.
Ενδεικτική της αγάπης του κόσμου για τον Σέρλοκ Χολμς ήταν η αντίδραση όταν ο συγγραφέας επιχείρησε να τον σκοτώσει το 1893 (στο «The Final Problem») -καθόλου θετική.
Η HuffPost προδημοσιεύει απόσπασμα του μυθιστορήματος «Σπουδή στο κόκκινο» του Άρθουρ Κόναν Ντόιλ που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα σε μετάφραση Ζωής Κόκκα, στις 4 Οκτωβρίου.
Το βιβλίο εντάσσεται στη νέα σειρά Crime moments που εξερευνά γραφές που επηρέασαν διαχρονικά την αστυνομική λογοτεχνία προσκαλώντας τους αναγνώστες σε μια περιπλάνηση από τις απαρχές του σύγχρονου αστυνομικού μυθιστορήματος μέχρι σήμερα.
Ακολουθεί το απόσπασμα:
«Ο Σέρλοκ Χολμς χασκογέλασε και φάνηκε ότι ήταν έτοιμος να κάνει κάποια παρατήρηση, όταν ο Λεστρέιντ, που βρισκόταν στο μπροστινό δωμάτιο όσο εμείς κάναμε αυτή την κουβέντα στο χολ, εμφανίστηκε ξανά στη σκηνή, τρίβοντας τα χέρια του με ύφος πομπώδες και αυτάρεσκο.
«Κύριε Γκρέγκσον», είπε, «μόλις έκανα μια ανακάλυψη τεράστιας σημασίας, η οποία θα είχε παραβλεφθεί αν δεν εξέταζα προσεκτικά τους τοίχους».
Τα μάτια του μικρόσωμου άντρα έλαμπαν καθώς μιλούσε και εμφανώς κατέπνιγε την έξαψή του στη σκέψη ότι είχε κερδίσει έναν πόντο έναντι του συναδέλφου του.
«Ελάτε», είπε, επιστρέφοντας με φούρια στο δωμάτιο, η ατμόσφαιρα του οποίου έμοιαζε πιο καθαρή μετά την απομάκρυνση του φριχτού ενοίκου του. «Τώρα, σταθείτε εκεί!» Άναψε ένα σπίρτο στην μπότα του και το κράτησε κοντά στον τοίχο.
«Κοιτάξτε αυτό!» αναφώνησε θριαμβευτικά.
Είχα προσέξει πως η ταπετσαρία είχε ξεκολλήσει κατά τόπους. Σε αυτή τη συγκεκριμένη γωνιά του δωματίου, ένα μεγάλο τμήμα είχε ξεφλουδίσει, αφήνοντας ακάλυπτο ένα κίτρινο τετράγωνο από χοντρό σοβά. Σε αυτόν τον κενό χώρο ήταν γραμμένη βιαστικά, με κόκκινα, στο χρώμα του αίματος γράμματα, μία μόνο λέξη:
RACHE
«Τι έχετε να πείτε γι’ αυτό;» κραύγασε ο ντετέκτιβ, με τον αέρα θεατρίνου που έδινε παράσταση. «Αυτό παραβλέφθηκε γιατί βρισκόταν στην πιο σκοτεινή γωνιά του δωματίου και κανένας δεν σκέφτηκε να κοιτάξει εδώ. Ο/Η δολοφόνος το έγραψε με το ίδιο του ή το ίδιο της το αίμα. Δείτε την κηλίδα που έχει τρέξει στον τοίχο! Αποκλείει την ιδέα της αυτοκτονίας σε κάθε περίπτωση. Γιατί επιλέχθηκε η συγκεκριμένη γωνιά για να γραφτεί αυτό; Θα σας πω εγώ. Κοιτάξτε το κερί πάνω στο τζάκι. Ήταν αναμμένο εκείνη την ώρα, κι έτσι αυτή η γωνιά θα ήταν η πιο φωτεινή του δωματίου και όχι το πιο σκοτεινό σημείο του».
«Και τι σημαίνει αυτό τώρα που το ανακάλυψες;» ρώτησε ο Γκρέγκσον με φωνή που πρόδιδε αποδοκιμασία.
«Τι σημαίνει; Προφανώς σημαίνει πως εκείνος ή εκείνη που το έκανε είχε σκοπό να γράψει το όνομα Ρέιτσελ, αλλά εμποδίστηκε πριν προλάβει να το ολοκληρώσει. Να θυμάστε τα λόγια μου:
όταν διαλευκανθεί αυτή η υπόθεση, θα δείτε πως μια γυναίκα με το όνομα Ρέιτσελ έχει κάποια σχέση με όλα αυτά. Γελάστε όσο θέλετε, κύριε Σέρλοκ Χολμς. Μπορεί να είστε πολύ έξυπνος και ευφυής, αλλά τελικά το γέρικο λαγωνικό είναι το καλύτερο».
«Σου ζητώ ειλικρινά συγγνώμη!» είπε ο συγκάτοικός μου, που είχε πικάρει τον μικρόσωμο άντρα ξεσπώντας σε γέλια. «Φυσικά και σου αξίζουν τα εύσημα που ήσουν ο πρώτος απ’ όλους μας που το βρήκε και, όπως λες, όλες οι ενδείξεις κατατείνουν στο ότι έχει γραφτεί από τον άλλο συμμετέχοντα στο μυστήριο της χθεσινής βραδιάς. Δεν είχα τον χρόνο να εξετάσω το δωμάτιο, αλλά με την άδειά σου θα το κάνω τώρα».
Καθώς μιλούσε, έβγαλε μια μεζούρα κι έναν μεγάλο, στρογγυλό μεγεθυντικό φακό από την τσέπη του. Με τα δύο αυτά όργανα περιφέρθηκε αθόρυβα μέσα στο δωμάτιο, σταματώντας κάποιες στιγμές, άλλοτε γονατίζοντας και άλλοτε ξαπλώνοντας με την κοιλιά στο πάτωμα. Ήταν τόσο απορροφημένος σε αυτό που έκανε, ώστε έδειχνε να έχει ξεχάσει την παρουσία μας, καθώς μουρμούριζε μέσα απ’ τα δόντια του όλη την ώρα, βγάζοντας διάφορα επιφωνήματα, μουγκρητά, σφυρίγματα και μικρές κραυγές που υποδήλωναν επιδοκιμασία και ελπίδα. Όπως τον παρακολουθούσα, μου θύμιζε έντονα καθαρόαιμο, εκπαιδευμένο λαγωνικό που τρέχει από δω κι από κει μέσα στις λόχμες, κλαψουρίζοντας από την ανυπομονησία του, μέχρι να καταφέρει να εντοπίσει τη χαμένη μυρωδιά. Για είκοσι ή και παραπάνω λεπτά συνέχισε τις έρευνές του, μετρώντας με τη μεγαλύτερη φροντίδα την απόσταση ανάμεσα σε σημάδια που μου ήταν εντελώς αόρατα, και ακουμπώντας πότε πότε τη μεζούρα του στους τοίχους με έναν εξίσου ακατανόητο τρόπο. Σε ένα σημείο συνέλεξε πολύ προσεκτικά έναν μικρό σωρό γκρίζας σκόνης από το πάτωμα και την έβαλε σε έναν φάκελο. Τελικά εξέτασε με τον φακό του τη λέξη πάνω στον τοίχο, διατρέχοντας κάθε γράμμα της με την πιο σχολαστική ακρίβεια. Αφού τελείωσε, φάνηκε ικανοποιημένος, ξαναβάζοντας στην τσέπη του τη μεζούρα και τον φακό.
«Λένε πως ευφυΐα είναι η απεριόριστη ικανότητα να προσπαθείς», παρατήρησε με ένα χαμόγελο.
«Είναι ένας κακός ορισμός, αλλά ισχύει για το επάγγελμα του ντετέκτιβ».
Ο Γκρέγκσον και ο Λεστρέιντ παρακολουθούσαν τις κινήσεις του ερασιτέχνη συναδέλφου τους με πολλή περιέργεια και κάποια περιφρόνηση. Δεν είχαν εκτιμήσει προφανώς το γεγονός, το οποίο εγώ είχα αρχίσει να αντιλαμβάνομαι, πως και οι πιο μικρές πράξεις του Σέρλοκ Χολμς είχαν όλες κάποιο συγκεκριμένο και πρακτικό σκοπό.
«Τι πιστεύετε, λοιπόν, κύριε;» ρώτησαν και οι δυο.
«Θα σας στερούσα τα εύσημα γι’ αυτή την υπόθεση αν υποτεθεί ότι σας προσφέρω τη βοήθειά μου», παρατήρησε ο φίλος μου. «Τα καταφέρνετε
τόσο καλά, που θα ήταν κρίμα να ανακατευτεί κάποιος άλλος». Υπήρχε μια υπόνοια σαρκασμού στη φωνή του. «Αν με ενημερώσετε για την εξέλιξη των ερευνών σας», συνέχισε, «θα χαρώ να σας βοηθήσω όπως μπορώ. Μέχρι τότε, θα ήθελα να μιλήσω με τον αστυνομικό που βρήκε το πτώμα. Μπορείτε να μου δώσετε το όνομα και τη διεύθυνσή του;»
Ο Λεστρέιντ έριξε μια ματιά στο σημειωματάριό του. «Τζον Ρανς» είπε. «Είναι εκτός υπηρεσίας τώρα. Θα τον βρείτε στον αριθμό 46 της Όντλεϊ Κορτ, στο Κένινγκτον Παρκ Γκέιτ».
Ο Χολμς σημείωσε τη διεύθυνση.
«Ελάτε, γιατρέ», μου είπε, «καλύτερα να πάμε να τον δούμε. Θα σας πω ένα πράγμα που μπορεί να σας βοηθήσει σε αυτή την υπόθεση», πρόσθεσε, γυρνώντας προς τους δύο ντετέκτιβ. «Έχει διαπραχθεί φόνος και ο δολοφόνος ήταν άντρας. Ψηλότερος από 1,80, ακμαίος για την ηλικία του, με μικρά πέλματα σε σχέση με το ύψος του. Φορούσε τραχιές μπότες με τετράγωνη μύτη και κάπνιζε ένα πούρο Τριτσινόπολι. Έφτασε εδώ με το θύμα του μέσα σε μια τετράτροχη άμαξα, που την έσερνε ένα άλογο με τρία παλιά πέταλα κι ένα καινούριο. Κατά πάσα πιθανότητα, ο δολοφόνος είχε ροδοκόκκινο πρόσωπο και τα νύχια του δεξιού του χεριού ήταν αρκετά μακριά. Αυτές είναι μόνο μερικές ενδείξεις, αλλά ίσως σας φανούν χρήσιμες».
Ο Λεστρέιντ και ο Γκρέγκσον κοιτάχτηκαν στιγμιαία με ένα χαμόγελο δυσπιστίας. «Αν όντως δολοφονήθηκε αυτός ο άνθρωπος, τότε πώς έγινε ο φόνος;» ρώτησε ο πρώτος.
«Με δηλητήριο», απάντησε κοφτά ο Σέρλοκ Χολμς και απομακρύνθηκε. «Και ένα ακόμα πράγμα, Λεστρέιντ», πρόσθεσε, έχοντας φτάσει ήδη στην πόρτα. «Η λέξη Rache σημαίνει “εκδίκηση” στα γερμανικά. Επομένως μη χάνεις τον χρόνο σου ψάχνοντας για κάποια Ρέιτσελ».
Και με αυτό το πάρθιο βέλος αποχώρησε, αφήνοντας πίσω του τους δύο αντίζηλους με ανοιχτό το στόμα».