Προσοχή, spoilers!
Ώρες μετά το χειρότερο πυρηνικό ατύχημα του κόσμου, ο μηχανικός Αλέκσι Μπρους μπήκε στο κέντρο ελέγχου του αντιδραστήρα 4 του Τσέρνομπιλ.
Ήταν μέλος του προσωπικού που πυρηνικού εργοστασίου από το 1982 και ένας από τους ανθρώπους που είδαν τι είχε συμβεί την επόμενη μέρα της έκρηξης στις 26 Απριλίου του 1986.
Η ιστορία παρουσιάζεται από τη σειρά Chernobyl της ΗΒΟ και ήδη έχει γίνει η σειρά με την πιο υψηλή βαθμολογία του IMDB. Ρώσοι και Ουκρανοί την παρακολούθησαν μέσω ίντερνετ και έχει λάβει υψηλές κριτικές στο ρωσικό site κινηματογράφου Kinopoisk.
Ο Μπρους έχει δουλέψει με όλους τους βασικούς πρωταγωνιστές της ιστορίας και μιλά στο BBC για τις αλήθειες και τις υπερβολές της σειράς.
Πόσα ήταν πραγματικά γεγονότα και πόσα μυθοπλασία;
«Εξεπλάγην που μας έφεραν εδώ» λέει ο Μπρους για το γεγονός ότι τους πήγαν στη δουλειά το πρωί μετά την καταστροφή. «Ο αντιδραστήρας έμοιαζε κατεστραμμένος, δεν φαινόταν ότι μπορούσαμε να κάνουμε κάτι εκεί», λέει.
Κάποια από τα γεγονότα που έζησε εκείνο το πρωί, αποδίδονται με ακρίβεια από τη σειρά, λέει, ωστόσο άλλα εντάσσονται στο πλαίσιο της μυθοπλασίας.
«Η καταστροφή του Τσερνομπίλ απεικονίζεται με πολύ δυνατό τρόπο, ως παγκόσμια καταστροφή που επηρέασε τεράστιο αριθμό ανθρώπων. Επίσης, τα συναισθήματα και η ψυχολογία εκείνων των ημερών παρουσιάζονται με ακρίβεια, τόσο στο προσωπικό όσο και στις αρχές. Ωστόσο, κάποιες λεπτομέρειες από τεχνολογικής πλευράς παρουσιάζουν κάποιες αποκλίσεις ... οι οποίες μπορεί να μην είναι ακριβώς ψέματα, απλώς μυθοπλασία», προσθέτει.
Πως ήταν οι κύριοι πρωταγωνιστές;
Οι ρόλοι των τριών βασικών προσωπικοτήτων έχουν κεντρική σημασία στη σειρά: ο διευθυντής Βίκτορ Μπριουχάνοφ, ο επικεφαλής μηχανικός, Νικολάι Φόμιν, και ο Ανατόλι Ντιάτλοφ, βοηθός επικεφαλής μηχανικός.
Για τον Μπρους, ο τρόπος που παρουσιάζονται αυτοί οι τρεις άνθρωποι, δεν είναι απλά μυθοπλασία, αλλά «ένα κραυγαλέο ψέμα».
«Οι χαρακτήρες τους είναι δείχνονται σαν να ήταν οι κακοί, αλλά δεν ισχύει», λέει.
«Ενδεχομένως, ο Ανατόλι Ντιάτλοφ να έγινε ο κύριος αντι-ήρωας στη σειρά, επειδή αυτός ήταν ο τρόπος με τον οποίο είχε γίνει αντιληπτός στην αρχή από τους εργάτες, τους κατώτερούς του τη διοίκηση. Αυτή η αντίληψη αργότερα άλλαξε», λέει.
Και οι τρεις άντρες καταδικάστηκαν με 10 χρόνια σε καταναγκαστικά έργα.
Ειδικότερα για τον Ανατόλι, που παρουσιάζεται ως bully, ο Μπρους λέει ότι οι χειριστές τον φοβόντουσαν και όταν ήταν παρόν κάπου δημιουργούσε ένταση, αλλά παρόλο που ήταν αυστηρός, ήταν επαγγελματίας υψηλού επιπέδου.
Πόσο ακριβής ήταν η απεικόνιση του επιπέδου της ακτινοβολίας;
Ο Μπρους λέει επίσης ότι ο τρόπος που αποτυπώνει η σειρά την ακτινοβολία και τις συνέπειές της, είναι ακριβής.
Λίγες ώρες μετά την έκρηξη, μίλησε με τον Αλεξάντρ Ακίμοφ, τον επόπτη της νυχτερινής βάρδιας στο Τσέρνομπιλ, καθώς και με τον Λεονίντ Τοπτούνοφ, ανώτερο μηχανικό, που οι χαρακτήρες και των δύο παρουσιάζονται στη σειρά. «Δεν έδειχναν καλά, για να το θέσω ήπια. Ήταν ξεκάθαρο ότι ήταν άρρωστοι. Ήταν πολύ χλωμοί. Ο Τοπτούνοφ ήταν στην κυριολεξία άσπρος», λέει.
Μέσα σε δύο εβδομάδες πέθαναν και οι δύο στο νοσοκομείο της Μόσχας.
«Είδα και άλλους συναδέλφους που δούλευαν εκείνη τη νύχτα. Το δέρμα τους είχε ένα έντονο κόκκινο χρώμα. Πέθαναν αργότερα στο νοσοκομείο της Μόσχας».
Μιλώντας για τον εαυτό του λέει ότι όταν τελείωσε τη βάρδια, το δέρμα του ήταν σοκολατί, λες και είχε μαυρίσει από τον ήλιο. Τα σημεία που δεν κάλυπταν τα ρούχα, ήταν κόκκινα.
Τις εβδομάδες μετά την έκρηξη, 29 εργαζόμενοι πέθαναν από την έκθεση στη ραδιενέργεια, σύμφωνα με τις σοβιετικές αρχές. Δύο ακόμη πέθαναν από τραυματισμό. Η σορός ενός εκ των δύο, του Βαλέρι Χοντέμτσουκ, του βασικού χειριστής της κυκλοφορητικής αντλίας της νυχτερινής βάρδιας, δεν ανασύρθηκε ποτέ από τα συντρίμμια του αντιδραστήρα.
Πόσο μεγάλη ήταν η φωτιά;
Ο Βασίλι Ιγκναλένκο, ένας από τους πυροσβέστες που κλήθηκαν από το Πρίπιατ για να αντιμετωπίσουν την φωτιά τις πρώτες στιγμές μετά την έκρηξη. Ούτε ο ίδιος ούτε οι άλλοι πυροσβέστες, γνώριζαν για την ραδιενέργεια τότε. Ο Βασίλι πέθανε από οξύ ακτινικό σύνδρομο στις 13 Μαϊου του 1986, λιγότερο από δύο εβδομάδες μετά την έκρηξη.
Φτάνοντας στη δουλειά εκείνο το πρωί, ο Μπρους δεν είχε φωτιά. Είδε την καταστροφή του αντιδραστήρα, ότι ήταν εκτεθειμένος, αλλά όχι καπνό και φωτιά, μόνο αναθυμιάσεις.
Από τους πυροσβέστες ζητήθηκε επίσης να βοηθήσουν στην εκκαθάριση των ραδιενεργών θραυσμάτων από τη στέγη, μετά την κατάσβεση της φωτιάς.
Με πόση ακρίβεια παρουσιάστηκαν οι εργαζόμενοι;
Μία από τις πιο δραματικές σκηνές της σειράς δείχνει τρεις εργάτες να μπαίνουν εθελοντικά σε μια υπόγεια σήραγγα, κάτω από τον κατεστραμμένο αντιδραστήρα, για να ανοίξουν μια βαλβίδα αποστράγγισης.
Υπήρχαν φόβοι ότι η «λάβα» από τον αντιδραστήρα θα μπορούσε να φτάσει στο νερό, προκαλώντας μια νέα, πιθανότατα ισχυρότερη έκρηξη.
Σε αντίθεση με τις αναφορές ότι και οι τρεις πέθαναν από την ακτινοβολία, και οι τρεις επέζησαν.
Ο Μπόρις Μπαρόνοφ, πέθανε το 2005, ενώ ο Βαλέρι Μπεζπάλοφ και ο Αλεξέι Ανάνενκο είναι ακόμα ζωντανοί και ζουν στο Κίεβο.
«Ήταν η δουλειά μας», λέει ο Αλεξέι Ανάνενκο. Ήξεραν πού ήταν οι βαλβίδες, έτσι ήταν οι σωστοί άνθρωποι για τη δουλειά.
«Αν δεν το έκανα, θα μπορούσαν να με απολύσουν. Πώς θα έβρισκα άλλη δουλειά μετά από αυτό;», λέει. Ωστόσο, αναφέρει κάποιες ανακρίβειες στον τρόπο που παρουσίασε το συμβάν η σειρά. Τα πρόσωπά τους δεν ήταν καλυμμένα για να μπορούσαν να μιλάνε ο ένας στον άλλο, κανείς δεν τους έδωσε μπόνους και δεν δέχτηκαν τα χειροκροτήματα των υπολοίπων όταν επέστρεψαν αφού είχαν ολοκληρώσει τη δουλειά με επιτυχία.
«Ήταν απλά η δουλειά μας, ποιος θα το χειροκροτούσε αυτό;».
Επίσης είχαν φέρει ανθρακωρύχους για να σκάψουν μια σήραγγα κάτω από τον αντιδραστήρα, ώστε να μην μολύνει ο πυρήνας τα υπόγεια ύδατα, απειλώντας εκατομμύρια ζωές.
Οι θερμοκρασίες κάτω από τον αντιδραστήρα ήταν υψηλές και η σειρά τους δείχνει ότι δουλεύουν γυμνοί.
«Έβγαλαν τα ρούχα τους, αλλά όχι όπως τους δείχνει η σειρά, να μην φοράνε τίποτα», λέει ο Μπρους. επισημαίνοντας επίσης ότι ο ρόλος τους τελικά δεν ήταν τόσο σημαντικός για την ιστορία. Οι ανθρακωρύχοι τελείωσαν τη δουλειά τους βάσει προγράμματος, αλλά μέχρι εκείνη την ώρα ο πυρήνας είχε κρυώσει και δεν υπήρχε πλέον κίνδυνος.
Η «γέφυρα του θανάτου»
Ελάχιστη ώρα μετά την έκρηξη, η σειρά δείχνει τους κατοίκους του Πρίπιατ να έχουν πάει στην γέφυρα για να παρακολουθήσουν τη φωτιά και τον τρόπο που έδειχνε η ραδιενέργεια την ατμόσφαιρα, χωρίς φυσικά να ξέρουν ότι πρόκειται για ραδιενέργεια. Παιδιά έπαιζαν με τη στάχτη που έδειχνε σαν χιόνι.
Αργότερα, αυτή η γέφυρα έμεινε στην ιστορία ως «γέφυρα του θανάτου», μετά από αναφορές ότι όσοι πήγαν εκεί εκείνο το βράδυ, πέθαναν από την ραδιενέργεια.
Αλλά ο Μπρους πιστεύει ότι οι περισσότεροι κάτοικοι του Πρίπιατ κοιμόντουσαν εκείνη τη στιγμή, και ακόμη και ο ίδιος έμαθε για το ατύχημα το πρωί. «Ποτέ δεν έμαθα για κόσμο που παρακολουθούσε τη φωτιά από τη γέφυρα εκείνο το βράδυ», λέει. «Στο νοσοκομείο συνάντησα έναν άντρα που είχε πάει στη γέφυρα με το ποδήλατο το πρωί για να παρακολουθήσει. Έπαθε οξύ ακτινικό σύνδρομο αλλά σε ήπια μορφή. Ένας άλλος φίλος είπε ότι είχε ραντεβού με την κοπέλα του κοντά στη γέφυρα. Είχε αργότερα προβλήματα υγείας».
Πως παρουσιάζεται η Σοβιετική Ένωση;
Ο Μπρους λέει ότι το ατύχημα βοήθησε ώστε να έρθουν στην επιφάνεια σημαντικά προβλήματα του σοβιετικού συστήματος.
«Για παράδειγμα αυτή η άχρηστη μυστικοπάθεια που έγινε μια από τις αιτίες πίσω από την καταστροφή του Τσέρνομπιλ. Όταν οι χειριστές πάτησαν το κόκκινο κουμπί, ο αντιδραστήρας δεν σταμάτησε, αλλά έκανε έκρηξη».
Πιστεύει όμως ότι η σειρά δείχνει πολλά στερεότυπα για τη Σοβιετική Ένωση. Βότκα, KGB παντού. Ωστόσο χαίρεται που η σειρά έχει εστιάσει στην καταστροφή του Τσέρνομπιλ. «Η υψηλή βαθμολογία δείχνει ότι ο κόσμος ακόμα ενδιαφέρεται για το Τσέρνομπιλ. Δεν είναι μόνο ένα τοπικό θέμα, για μια μικρή ομάδα ατόμων, αλλά είναι ακόμα παγκόσμιο».
Πηγή: BBC