Τις τελευταίες μέρες του 2017 η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ φαίνεται να είναι αισιόδοξη για την πορεία της οικονομίας και της χώρας γενικότερα, όπως, άλλωστε, διαφάνηκε και στη συζήτηση για το νομοσχέδιο του προϋπολογισμού στη Βουλή. Η κυβερνητική αφήγηση εξακολουθεί να είναι ότι σε λιγότερο από έναν χρόνο θα υπάρξει μια καθαρή έξοδος από το τρίτο (τέταρτο, στην πραγματικότητα) μνημόνιο, χωρίς την ανάγκη ύπαρξης πιστοληπτικής γραμμής, η οποία θα απαιτούσε επιπρόσθετες δεσμεύσεις από την ελληνική πλευρά.
Μια κριτική αποτίμηση, όμως, δείχνει ότι η αλήθεια δεν είναι καθόλου έτσι. Δυστυχώς, η επόμενη περίοδος εγκυμονεί πολλαπλούς κινδύνους, έντεχνα κρυμμένους. Στην περίοδο που ακολουθεί ως το 2022 έχουμε δημοσιονομικούς φραγμούς, στόχους για υψηλό πρωτογενές πλεόνασμα, αλλά και συγκεκριμένες δεσμεύσεις για μέτρα που αφορούν τις συντάξεις και το αφορολόγητο όριο. Αναφέρομαι στα έτη του 2019 και του 2020, στα οποία, μάλιστα, μπορεί να έχουμε και επιτάχυνση της εφαρμογής, μιας και είναι δεδομένες οι δεσμεύσεις της χώρας για υψηλούς στόχους σε σχέση με το πρωτογενές πλεόνασμα, δηλαδή 3,5% μέχρι και το 2022 και έπειτα – για μία μακρά περίοδο μέχρι το 2060 – κατά μέσο όρο 2%+, σχεδόν 2,3-2,4%. Ταυτόχρονα θα έχουμε και αναπτυξιακή στασιμότητα, εφόσον τα υψηλά πλεονάσματα θα εξασφαλίζουν μεν ότι η Ελλάδα δεν θα βουλιάξει, αλλά παράλληλα θα την αποτρέπουν και από το να μεγεθυνθεί οικονομικά.
Υπό την πίεση αυτών των αδιεξόδων, η πρόωρη προσφυγή στις κάλπες δεν μπορεί να αποκλεισθεί, ειδικά εάν υπάρξουν και πολλαπλασιαστικές επιπτώσεις από εξωτερικούς παράγοντες. Μια αύξηση στις διεθνείς τιμές του πετρελαίου, μια χρηματιστηριακή κρίση λόγω της κατάρρευσης της φούσκας του bitcoin, μια νέα κρίση στη Μέση Ανατολή αποτελούν προκλήσεις επαρκούς μεγέθους για να μεταβάλουν τις βασικές προβλέψεις της δημοσιονομικής πολιτικής προς το δυσμενέστερο. Πώς θα αντιδράσει τότε η κυβέρνηση; Το λογικότερο είναι ότι θα προσφύγει στις κάλπες, ο χρόνος όπως και το διακύβευμα της εκλογικής αναμέτρησης θα εξαρτηθούν από τις συνθήκες που θα επικρατούν τότε. Με αυτά τα δεδομένα, θεωρώ ως πιθανότερο το ενδεχόμενο να προσπαθήσει να αποδράσει όπως έκανε και ο κ. Καραμανλής το 2009 χωρίς όμως να αποκλείω και το ενδεχόμενο να προσπαθήσει να παρατείνει την παραμονή της στην εξουσία μέχρι το 2019.