Πρόσφατα σε μια συζήτηση με άνθρωπο της τεχνολογίας, Έλληνα της Διασποράς μου ανέφερε το θαυμασμό του για την ψηφιακή πρόοδο της χώρας. “Ισχύει κι είμαστε όλοι πολλοί χαρούμενοι” αποκρίθηκα. “Αλλά υπάρχουν 2+1 θέματα που θέλουν εξαιρετική προσοχή” συνέχισα: (1) Η ασφάλεια απέναντι στα κακόβουλα λογισμικά, (2) η ασφάλεια απέναντι στην Πολιτεία και (3) η προσωπική ελευθερία.
Στις ΗΠΑ όπου οι πολιτικές εντάσεις έχουν χτυπήσει κόκκινο κι υπάρχει έντονη ανησυχία για το πολιτικό προσωπικό διεξάγονται ορισμένες από τις πλέον ενδιαφέρουσες συζητήσεις σχετικά με την ψηφιακή επανάσταση. Υπάρχουν δύο βασικές σκέψεις όσο η τεχνολογία προχωρά κι οι εταιρείες τεχνολογιών ξοδεύουν πλέον εκατομμύρια στο lobbying (όπου lobbying παρακαλώ όπως σκεφτείτε τον ορισμό “άσκηση πίεσης και προώθηση συμφερόντων”). Η πρώτη σχετίζεται με την υπερπληροφόρηση που μαζεύεται ως περιουσιακό στοιχείο σε χέρια ορισμένων. Η δεύτερη με την χρήση μετρητών ως μέτρο προστασίας της προσωπικής ελευθερίας.
Στις παραπάνω συζητήσεις ήρθε να προστεθεί κι η ανάγκη παραδοσιακής εναλλακτικής όχι ως μέσο άρνησης της τεχνολογίας αλλά ως αντικειμενική πραγματικότητα: η ζωή χιλιάδων (αν κι ήδη πολλοί μιλάνε για εκατομμύριων) πολιτών έζησε ένα σοκ όταν έπεσε για ώρες στις 22 Φεβρουαρίου το δίκτυο της ΑΤ&Τ στις ΗΠΑ. Χωρίς κινητό και πρόσβαση στο διαδίκτυο οι φήμες είχαν φουντώσει (κι ακόμα είναι θέμα στην άλλη άκρη του Ατλαντικού). Δεν έχει κανείς μιλήσει επίσημα για θέμα κυβερνοασφάλειας, αλλά κατανοείτε τη σημασία και την αξία αυτού του θέματος.
Κανείς δεν μπορεί να φανταστεί τι θα σήμαινε, επίσης, στη χώρα μας αν για παράδειγμα έπεφτε για δέκα ώρες το δίκτυο της Cosmote ή της Vodafone ή της Νοva (πρώην Wind). Όσο το κινητό παρέχει την ευκολία να έχουμε τα πάντα σε αυτό (από την τραπεζική μας κάρτα και το δίπλωμα οδήγησης, μέχρι τη σύνδεση με το σύστημα λειτουργείας του αυτοκινήτου μας και του σπιτιού μας) χαρίζοντάς μας μια μοναδική αίσθηση αυτάρκειας και ταχύτητας τόσο η δημιουργία εξάρτησης κάνει σημαντική την ανάγκη για ένα παραδοσιακό αντίγραφο ασφαλείας.
Κι αν η πανδημία παγκοσμίως επιτάχυνε την ανάγκη για ψηφιακή καθημερινότητα τόσο περισσότερο προβληματίζει η γνώση για την προσωπική ζωή των πολιτών. Δεχόμαστε επί της ουσίας, κι όχι απλά καλοπροαίρετα, ότι η ελληνική Πολιτεία αποδέχεται τα δημοκρατικά ιδεώδη. Αλλά τι θα γίνει αν όλη αυτή η γνώση που μαζεύεται βρεθεί σε λάθος χέρια; Τι θα γίνει αν κάποιος δικτάτορας ή άνθρωπος ακραίων πεποιθήσεων πάρει εξουσία στα χέρια του;
Στο όνομα της φοροδιαφυγής, επίσης, έχουμε προχωρήσει σε ενδελεχή έλεγχο όλης της οικονομικής δραστηριότητας των πολιτών. Σε πολλές χώρες, η Πολιτεία μπορεί να έχει πρόσβαση στις πληροφορίες των συναλλαγών ανά πάσα στιγμή. Οι συναλλαγές με κινητά πορτοφόλια καταγράφονται από τεχνολογικούς κολοσσούς όπως η Google και η Apple εκτός από τους παρόχους χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. Τα μετρητά γίνονται απαγορευμένος καρπός την ώρα που στις ΗΠΑ πολλές φωνές τα θεωρούν συνώνυμο της ιδιωτικότητας. Που οδεύει αυτό και πόσο οι πολίτες προστατεύονται είναι σήμερα αντικειμενικά άγνωστο.
Ο έλεγχος στη ζωή μας, λοιπόν, πρέπει να μας απασχολήσει. “H Ελλάδα είναι μια μικρή χώρα κι είναι εύκολο κανείς να μαζεύει την πληροφορία για τον καθένα και την καθεμία από εσάς” μου είπε μεταξύ άλλων ο συνδαιτημόνας μου. Συμφώνησα μαζί του χωρίς να κρύψω τον προβληματισμό μου. Πολλές φορές στο παρελθόν στο όνομα ενός υπέρτερου καλού υπηρετήθηκε το κοινά αποδεκτό κακό.
Σήμερα που στη χώρα μας το κακό παίρνει κοινωνικά διάφορες και διαφορετικές μορφές και που η έννοια της αλήθειας βιάζει σχεδόν καθημερινά την πρακτική λογική είναι εξαιρετικά σημαντικό να εξασφαλίσουμε ότι θα δημιουργήσουμε εκείνες τις ασφαλιστικές δικλείδες που θα σέβονται την προσωπική ελευθερία κάθε Έλληνα και κάθε Ελληνίδας.