Η υγεία των ματιών είναι κάτι που εύκολα παραβλέπουμε -τουλάχιστον μέχρι να προκύψει κάποιο πρόβλημα. Η μείωση της όρασης, η μόλυνση, ο τραυματισμός και άλλα οφθαλμικά προβλήματα είναι αρκετά κοινά, ιδίως καθώς μεγαλώνουμε.
Και παρόλο που υπάρχουν πολλές θεραπείες, ακόμη και χειρουργικές επεμβάσεις για να διορθώσουμε τα προβλήματα υγείας των ματιών μας, υπάρχουν και πολλοί τρόποι να αποφύγουμε να φτάσουμε σε αυτό το σημείο. Δεν χρειάζεται να θεραπεύσουμε τη μόλυνση ή κάποια οφθαλμική βλάβη, εφόσον φροντίσουμε να μην μολυνθούν και να διατηρηθούν υγιή, καθώς ο χρόνος περνά.
Η αμερικανική έκδοση της HuffPost ζήτησε από οφθαλμίατρους να μοιραστούν όσα δεν κάνουν ποτέ προς όφελος της οφθαλμικής τους υγείας.
Δεν κοιμόμαστε με φακούς επαφής
«Ποτέ δεν κοιμάμαι με τους φακούς επαφής μου, εκτός εάν οι φακοί επαφής -έχουν πιστοποίηση για παρατεταμένη χρήση- λόγω του κινδύνου επώδυνων λοιμώξεων των ματιών και βλάβης του κερατοειδούς», τονίζει αρχικά ο Δρ Γούιλιαμ ΜακΛάφλιν, οπτομέτρης στο Ιατρικό Κέντρο Wexner του Πανεπιστημίου του Οχάιο.
Περιστασιακά, τα άτομα που φοράμε φακούς επαφής μπορεί να νιώθουμε κούραση ή να μας πάρει ο ύπνος πριν προλάβουμε να βγάλουμε τους φακούς ή μπορεί να χρειαστεί να πάρουμε έναν μεσημεριανό υπνάκο ή να βρεθούμε να κοιμόμαστε σε ένα αεροπλάνο. Αλλά είναι σημαντικό να θυμόμαστε να τους αφαιρούμε και σε αυτές τις περιπτώσεις.
«Ο ύπνος με φακούς επιτρέπει στα μικρόβια και τα βακτήρια να πολλαπλασιαστούν κατά τη διάρκεια της νύχτας», δήλωσε η Δρ Ελα Φακτόροβιτς, οφθαλμίατρος στο Pacific Vision Institute. «Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω επιπλοκές, όπως ένα έλκος κερατοειδούς, το οποίο μπορεί να είναι απειλητικό για την όραση και να οδηγήσει στην ανάγκη μεταμόσχευσης κερατοειδούς».
Δεν «κολλάμε» στην οθόνη για πολύ ώρα χωρίς διαλείμματα
«Όταν κοιτάζουμε προσεκτικά ή από πολύ κοντά στο κινητό και το λάπτοπ για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να αυξηθεί ο κίνδυνος μυωπίας στους νέους και να προκληθεί κόπωση των ματιών σε άτομα όλων των ηλικιών», εξηγεί η Φακτόροβιτς. «Η μυωπία συνήθως αναπτύσσεται στην παιδική ηλικία και στη συνέχεια επιδεινώνεται μέχρι τα τέλη της εφηβείας». Συνιστά να ακολουθούμε τον «Κανόνα 20-20-20» για την πρόληψη και ανακούφιση της ψηφιακής καταπόνησης των ματιών.
Η μέθοδος περιλαμβάνει ένα διάλειμμα 20 δευτερολέπτων κάθε 20 λεπτά για να κοιτάξουμε κάτι που βρίσκεται σε απόσταση 20 μ. μακριά. Η μείωση της καταπόνησης των ματιών μας μπορεί να βελτιώσει τη συνολική υγεία τους καθώς μεγαλώνουμε.
Δεν αναβάλλουμε τις οφθαλμολογικές εξετάσεις
«Ποτέ δεν ξεχνάμε να εξετάζουμε τα μάτια μας τουλάχιστον κάθε ενάμιση χρόνο», επισημαίνει ο ΜακΛάφλιν. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να κανονίζουμε τακτικά ραντεβού, συμπεριλαμβανομένων των οφθαλμικών εξετάσεων, ιδιαίτερα εάν έχουμε κάποια πάθηση που θέτει σε κίνδυνο την υγεία των ματιών μας.
«Όσοι έχουν διαγνωστεί με διαβήτη διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν αμφιβληστροειδοπάθεια», σημείωσε η Δρ Μπαρμπαρα Μίχαλικ, οπτομέτρης στο Ιατρικό Κέντρο Wexner του Πανεπιστημίου του Οχάιο.
«Αυτή η πάθηση ξεκινά ως αιμορραγία μέσα στον αμφιβληστροειδή και μπορεί να εξελιχθεί σε πρήξιμο στον αμφιβληστροειδή, καταρράκτη, γλαύκωμα και ανάπτυξη νέων αιμοφόρων αγγείων. Τα νέα αγγεία μπορούν να προκαλέσουν ξαφνική απώλεια όρασης και να οδηγήσουν σε αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς που μπορεί να προκαλέσει μόνιμη απώλεια όρασης. Συχνά οι πάσχοντες δεν έχουν προβλήματα όρασης, επομένως είναι σημαντικό να γίνεται εξέταση τουλάχιστον μία φορά το χρόνο για να το παρακολουθούμε, καθώς υπάρχουν θεραπείες για την πρόληψη σε αυτή την περίπτωση».
Δεν αγνοούμε μια ξαφνική αλλαγή στη όραση
«Ποτέ δεν αγνοούμε το ότι ”βλέπουμε μυγάκια” -κηλίδες στην όραση- και φώτα που αναβοσβήνουν, ειδικά εάν συνοδεύονται από μια ‘κουρτίνα’ που διασχίζει το πεδίο μας», αναφέρει η Μίχαλικ. «Όλα αυτά μπορεί να είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι ρήξης ή οπής του αμφιβληστροειδούς που μπορεί να οδηγήσουν σε αποκόλληση του». Εάν εντοπιστεί έγκαιρα, το πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπιστεί προτού αποκολληθεί ο αμφιβληστροειδής, προσθέτει η ειδικός.
«Εάν ο αμφιβληστροειδής αποκολληθεί, τότε χρειάζεται χειρουργική θεραπεία και το επίπεδο όρασης που μπορεί να αποκατασταθεί εξαρτάται από το πόσο και για πόσο καιρό αποκολλήθηκε ο αμφιβληστροειδής», συνεχίζει. Αν παρατηρήσουμε ξαφνικά τέτοια σημάδια, πρέπει να επικοινωνήσουμε άμεσα με τον οφθαλμίατρό μας.
Δεν κοιμόμαστε χωρίς να αφαιρέσουμε το μακιγιάζ
«Η ανεπαρκής λίπανση των ματιών είναι πολύ συχνό οφθαλμικό πρόβλημα, ειδικά σε άτομα που χρησιμοποιούν φακούς επαφής ή μακιγιάζ», δήλωσε ο Δρ. Ανβις Ντεομπχακτα, οφθαλμίατρος. «Μια σημαντική αλλαγή που συμβαίνει καθώς μεγαλώνουμε είναι ότι δεν παράγουμε δάκρυα επαρκούς ποιότητας -αυτό είναι ιδιαίτερα προβληματικό για άτομα που χρησιμοποιούν φακούς επαφής, οι οποίοι τοποθετούνται απευθείας στην επιφάνεια του κερατοειδούς χιτώνα ή ορισμένες μορφές μακιγιάζ στα βλέφαρα. Συχνά αυτά διακόπτουν την παραγωγή δακρύων».
Η χρήση μακιγιάζ μπορεί να μειώσει τη φυσική ικανότητα λίπανσης. Η μη αφαίρεση του μακιγιάζ μπορεί να οδηγήσει σε μολύνσεις των ματιών και να επηρεάσει αρνητικά τη λίπανση των ματιών μας.
Δεν κοιτάζουμε τον ήλιο
«Οι άνθρωποι δεν πρέπει ποτέ να κοιτάμε απευθείας τον ήλιο», τονίζει η Φακτοροβιτς. «Πριν από μερικούς μήνες, γίναμε μάρτυρες μιας έκλειψης ηλίου κατά την οποία πολλοί άνθρωποι μπήκαν στον πειρασμό να κοιτάξουν τον ήλιο με κανονικά γυαλιά ηλίου ή αυτοσχέδια, τα οποία μπορεί να είναι εξαιρετικά επιζήμια για το μάτι. Το βλέμμα απευθείας στον ήλιο χωρίς τη σωστή προστασία των ματιών έστω και για μικρό χρονικό διάστημα μπορεί να βλάψει μόνιμα τον αμφιβληστροειδή μας, το στρώμα ιστού στο πίσω μέρος του ματιού που μετατρέπει το φως σε ηλεκτρικά σήματα για τον εγκέφαλο».
Σε περίπτωση έκλειψης ηλίου, η ειδικός συνιστά τη χρήση της κατάλληλης προστασίας για την αποφυγή εγκαυμάτων αμφιβληστροειδούς και άλλες σοβαρές βλάβες στα μάτια.
Δεν καπνίζουμε, ούτε ατμίζουμε
«Το κάπνισμα και το άτμισμα είναι από τις χειρότερες επιλογές που μπορεί κανείς να κάνει τόσο γενικά για την υγεία του, όσο και ειδικά για τα μάτια», τονίζει ο Ντεομπχακτα.
«Υπάρχουν πολύ σοβαρές ασθένειες που καταστρέφουν μέρη του ματιού τα οποία είναι αναντικατάστατα, όπως ο αμφιβληστροειδής, που εμφανίζονται πολύ πιο συχνά σε άτομα που καπνίζουν». Σημειώνει ότι το κάπνισμα σχετίζεται επίσης με αυξημένα ποσοστά σχηματισμού καταρράκτη, ο οποίος οδηγεί σε θόλωση του φακού και συχνά απαιτεί χειρουργική επέμβαση για αφαίρεση.
«Επιπλέον, οι ίδιες οι αναθυμιάσεις μπορούν να προκαλέσουν βλάβη στην επιφάνεια του ματιού, προκαλώντας εκδορές του κερατοειδούς και εξαιρετικά επώδυνη ξηροφθαλμία, που συχνά απαιτεί ισόβια θεραπεία για να αντιμετωπιστεί», καταλήγει.
Δεν ξεπλένουμε τους φακούς επαφής σε νερό βρύσης
Η Μιχαλικ σημεώνει ότι δεν θα χρησιμοποιούσε ποτέ νερό βρύσης για να ξεπλύνουμε τους φακούς επαφής. «Υπάρχει υψηλός κίνδυνος ανάπτυξης μικροβιακής κερατίτιδας, αλλιώς γνωστής ως έλκος κερατοειδούς, που μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη τύφλωση και σε ορισμένες περιπτώσεις μεταμόσχευση κερατοειδούς.
Αντίθετα, ξεπλένουμε πάντα και αποθηκεύουμε σε διάλυμα φακών επαφής, αντικαθιστούμε τη θήκη μας τακτικά και αντικαθιστούμε τους φακούς σύμφωνα με τις οδηγίες του οφθαλμίατρου μας». Εκτός από την ακατάλληλη αποθήκευση και λίπανση των φακών επαφής μας, η χρήση του ίδιου ζευγαριού για περισσότερο από το συνιστώμενο μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα υγείας των ματιών.
Ακολουθούμε ισορροπημένη διατροφή
«Μία διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη και λίπος μπορεί για ευνόητους λόγους να είναι επιβλαβής για την υγεία, αλλά έχει επίσης πολύ αρνητική επίδραση στα μάτια», λέει ο Ντεομπχακτα.
«Ορισμένες ασθένειες όπως ο διαβήτης είναι υπεύθυνες για τις πιο κοινές μορφές μη αναστρέψιμης τύφλωσης, περιστατικά που αντιμετωπίζουμε στις κλινικές μας και που συχνά συνδέεται με μία μη ισορροπημένη διατροφή υψηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες και λίπος». Τονίζει δε ότι ο κίνδυνος να υποστούμε «εγκεφαλικό επεισόδιο στο μάτι» είναι μεγαλύτερος στην περίπτωση έχουμε ανεξέλεγκτα υψηλή αρτηριακή πίεση.
«Μερικά καλά νέα, ωστόσο – η κατανάλωση μιας ισορροπημένης διατροφής (με άσκηση) όχι μόνο βοηθά άλλα μέρη του σώματος, αλλά μειώνει δραστικά τις πιθανότητες εμφάνισης αυτού του είδους ασθενειών», προσθέτει ο Ντεομπχακτα. «Οπότε καλό είναι είναι να κάνουμε μια Μεσογειακή Διατροφή, χαμηλή σε ζάχαρη και λιπαρά, και να να κάνουμε και μια σωματική δραστηριότητα που μας αρέσει, όπως τρέξιμο ή ποδηλασία ή μια βόλτα».