Το προσφυγικό/ μεταναστευτικό αποτελεί ευρωπαϊκό και διεθνές ζήτημα το οποίο μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο συλλογικά, σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, αναφέρουν κυβερνητικοί κύκλοι, οι οποίοι τονίζουν πως απαιτούνται συγκεκριμένα βήματα σε μια σειρά από τομείς:
α) Είναι απόλυτα απαραίτητο να ενταθούν οι προσπάθειες για τον τερματισμό των συγκρούσεων στη Συρία. Η ελληνική κυβέρνηση στηρίζει όλες τις διεθνείς προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση, σημειώνουν οι κυβερνητικοί κύκλοι.
β) Η Τουρκία είναι ο «παίκτης- κλειδί», που μπορεί να ανακόψει τις ροές από τη Συρία και τις μεταναστευτικές ροές γενικά.
Όπως υπογραμμίζουν οι εν λόγω κύκλοι, όλοι η Σύριοι πρόσφυγες που εισήλθαν στην Ελλάδα προήλθαν είτε από τη Συρία μέσω Τουρκίας είτε από τον Λίβανο μέσω Τουρκίας. Σε αυτό το πλαίσιο, στη βάση της συμφωνίας μεταξύ της Ε.Ε. και της Τουρκίας στις 29 Νοεμβρίου, υπήρξε συμφωνία στην εφαρμογή σχεδίου δράσης από την Τουρκία για την ανακοπή των ροών και συμφωνία για παροχή βοήθειας ύψους τριών δισ. ευρώ στην Τουρκία για τη στήριξη των προσφύγων εντός της. Επίσης, σημειώνεται, υπήρξε στήριξη σε έναν «στιβαρό» μηχανισμό μετεγκατάστασης, που θα αντικαταστήσει την παράνομη μετανάστευση μέσω Αιγαίου με νόμιμη μετανάστευση από την Τουρκία προς την Ε.Ε.
Η Τουρκία, υπογραμμίζεται, κάνει κινήσεις προς τη σωστή κατεύθυνση, (όπως για παράδειγμα η επιβολή βίζας σε Σύριους που έρχονται από τον Λίβανο και το «πράσινο φως» σε Σύριους στην Τουρκία για να μπορούν να λαμβάνουν άδειες εργασίας), «αλλά θα έπρεπε να κάνουν περισσότερα».
Διαβάστε επίσης:
Όπως αναφέρουν οι κυβερνητικές πηγές, οι μεταναστευτικές ροές έχουν μειωθεί στις 2.000-3.000 ημερησίως από τις 7-10.000 όπου βρίσκονταν παλαιότερα, κάτι όμως που δεν οφείλεται τόσο στις ενέργειες της τουρκικής πλευράς, αλλά στον καιρό- καθώς οι ροές αυξάνονται. «Η Ελλάδα είναι ένθερμος υποστηρικτής της συνεργασίας με την Τουρκία, αναγνωρίζοντας το μεγάλο βάρος το οποίο σηκώνει (2,3 εκατ. πρόσφυγες). Συμβάλλουμε στα 3 δισ. που η Ε.Ε. έχει συνηθίσει να στείλει στην Τουρκία (με εγγύηση ότι α) η συνεισφορά μας θεωρείται δημοσιονομικά ουδέτερη σε σχέση με τον υπολογισμό του ελλείμματος από την τρόικα β) συμμετέχουμε στην παρακολούθηση της εφαρμογής από την Τουρκία του Σχεδίου Δράσης, με την εκταμίευση των κεφαλαίων). Είμαστε επίσης έτοιμοι (εν αντιθέσει με πολύ πλουσιότερες χώρες) να συμμετέχουμε στο πρόγραμμα μετεγκατάστασης προσφύγων από την Τουρκία» σημειώνεται σχετικά.
Όσον αφορά στα μέτρα τα οποία οφείλουν να λάβουν η Ε.Ε. και οι άλλοι εταίροι, οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι ζητούν αυξημένη πίεση στην Τουρκία για τη μείωση των ροών, την αντιμετώπιση των διακινητών και την εφαρμογή του διμερούς Πρωτοκόλλου Επανεισδοχής. «Η Ελλάδα είναι η χώρα- κλειδί για να παρακολουθηθεί η εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης από την Τουρκία» αναφέρεται σχετικά.
Εν συνεχεία, οι κυβερνητικοί κύκλοι υπογραμμίζουν ότι είναι απαραίτητο να ασκηθεί πίεση από την Ε.Ε. στις χώρες προέλευσης οικονομικών μεταναστών (κυρίως Πακιστάν, Μαρόκο και Αλγερία), έτσι ώστε να δέχονται επιστροφές – μέχρι τώρα δεν έχει σημειωθεί πρόοδος σε αυτή την κατεύθυνση, τονίζεται. Ακόμη, αναφέρεται ότι είναι απαραίτητο οι εταίροι να επιταχύνουν την αποδοχή ελληνικών αιτήσεων μετεγκατάστασης προσφύγων. «Έχουμε αυτή τη στιγμή 900 πρόσφυγες έτοιμους (πλήρως ελεγμένους) για μετεγκατάσταση. Είναι απαράδεκτο μόνο 11 χώρες να αποδέχονται τη μετεγκατάσταση προσφύγων, και δεν υπάρχει αλληλεγγύη από άλλους εταίρους. Αλλά επίσης, δυστυχώς, οι χώρες που δέχονται πρόσφυγες, και έχουν δεσμευτεί να λάβουν 66.000 πρόσφυγες από την Ελλάδα, τους παίρνουν πολύ αργά (κάτω από 230 από τότε που έγινε αποδεκτή η διαδικασία μετεγκατάστασης)».
Ουδείς μπορεί να παραπονεθεί ότι η Ελλάδα δεν καλύπτει τις υποχρεώσεις της, όταν η αλληλεγγύη όσον αφορά στις μετεγκαταστάσεις βρίσκεται τέτοιο σημείο, ενώ η συνεργασία με την Τουρκία δεν επιφέρει μείωση των ροών, αναφέρεται σχετικά.
Απαντώντας στις επικρίσεις για hotspots και φύλαξη συνόρων
Συνεχίζοντας, οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι απαντούν στις κατηγορίες κατά της χώρας μας όσον αφορά στα hotspots και τη φύλαξη συνόρων, υπογραμμίζοντας ότι στελέχη της ίδιας της Frontex έχουν δημόσια δηλώσει – απαντώντας σε ισχυρισμούς Ευρωπαίων αξιωματούχων ότι «περισσότερα θα έπρεπε να γίνουν για να σταματήσει η εισροή μεταναστών στη ζώνη Σένγκεν»- ότι οι επαναπροωθήσεις μεταναστών είναι παράνομες, στη βάση του ευρωπαϊκού και διεθνούς δικαίου. «Επίσης είναι πολύ επικίνδυνες, και μπορεί να οδηγήσουν σε ακόμα περισσότερους θανάτους στο Αιγαίο», συμπληρώνεται, ενώ τονίζεται πως οι μόνες επιχειρήσεις στις οποίες μπορούν να προβούν στο Αιγαίο το ελληνικό Λιμενικό και η Frontex είναι Έρευνας και Διάσωσης. «Η Ελλάδα καταβάλλει όλες τις προσπάθειες για την ενίσχυση των διαδικασιών υποδοχής και καταγραφής. Τα hotspots είναι λειτουργικά, και θα είναι πλήρως λειτουργικά μέσα σε δύο με τρεις εβδομάδες. Καταγράφουμε όλους όσους μπαίνουν στη χώρα, αλλά χρειαζόμαστε περισσότερα μηχανήματα EURODAC και προσωπικό της Frontex για να έχουμε πλήρη ηλεκτρονική καταγραφή δακτυλικών αποτυπωμάτων» σημειώνουν σχετικά οι κυβερνητικές πηγές. Σημειώνεται πως στους κυβερνητικούς σχεδιασμούς για τα κέντρα ταυτοποίησης και συνολικά τη διαχείριση των προσφυγικών ροών, αρωγός δηλώνει και το Υπουργείο Τουρισμού που έχοντας να απαντήσει και στο μέγα ζητούμενο της τουριστικής προβολής της χώρας «βρίσκεται σε συνεχή επαφή με τους touroperators του εξωτερικού για την εξέλιξη της τουριστικής κίνησης στα νησιά του Αιγαίου που δέχονται το μεταναστευτικό και προσφυγικό ρεύμα, και πληροφορεί για τις έγκαιρες και συντονισμένες δράσεις της ελληνικής κυβέρνησης εντός των προβλεπομένων προθεσμιών. Τα κέντρα ταυτοποίησης αποτελούν εγγύηση για την τουριστική κίνηση και η έγκαιρη δημιουργία τους θωρακίζει την εικόνα ασφάλειας του ελληνικού προορισμού. Τα κέντρα θα είναι ελεγχόμενα και μακριά από τους χώρους τουριστικού ενδιαφέροντος» ενώ προωθείται η συνεργασία με τις τοπικές αρχές.
Παράλληλα, το Μαξίμου διαψεύδει ισχυρισμούς σε ΜΜΕ ότι η Ελλάδα αρνείται τη βοήθεια και χαρακτηρίζοντας παραπλανητικές συζητήσεις στις Βρυξέλλες στη βάση μιας επιθεώρησης από αξιωματούχους της Ε.Ε. τον Νοέμβριο.
«Ήταν η Frontex η οποία δεν μας είχε στείλει προσωπικό, σκάφη και μηχανήματα που είχαμε ζητήσει ήδη από τον Ιούλιο του 2015. Ήταν η Frontex που ήταν διστακτική απέναντι στην ενεργοποίηση επιχείρησης RABITS στο Αιγαίο. Σε κάθε περίπτωση, τα πράγματα βελτιώνονται και υπάρχει μια νέα επιχείρηση Poseidon-RΑΒΙΤ με περισσότερο προσωπικό και εξοπλισμό».
Καταλήγοντας, οι κυβερνητικοί κύκλοι εκφράζουν ικανοποίηση ότι η Ε.Ε. αναγνώρισε τις αδυναμίες της Frontex και σε αυτό το πλαίσιο ότι υπήρχε πρόταση της Κομισιόν που υποβλήθηκε για ευρωπαϊκή συνοριοφυλακή και ακτοφυλακή. «Αυτή είναι μια πολύ πιο ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή απάντηση σε ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα και μας φέρνει το απαιτούμενο προσωπικό και εξοπλισμό που ζητήσαμε. Φυσικά και είμαστε θετικοί, υπό τον όρο ότι διασφαλίζονται όλες οι εθνικές αρμοδιότητες όσον αφορά στον τομέα του ελέγχου συνόρων. Οι κοινές περιπολίες με την τουρκική ακτοφυλακή αποκλείονται, όχι μόνο λόγο των παράνομων τουρκικών αξιώσεων επί των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Είναι ξεκάθαρο ότι αυτό το μέτρο δεν θα άλλαζε τίποτα στη διαδικασία διάσωσης μεταναστών, όπως αυτή γίνεται ήδη από την ελληνικής ακτοφυλακή και τη Frontex. Εξάλλου, υπάρχει ήδη μια ενισχυμένη προσπάθεια για αύξηση συντονισμού με την τουρκική ακτοφυλακή».
Σημειώνεται ότι σε έκθεση του διοικητή της ΤτΕ, Γιάννη Στουρνάρα, επισημαίνεται η πίεση που ασκεί στην ελληνική οικονομία- η οποία ήδη αντιμετωπίζει σημαντικότατα προβλήματα, λόγω της συνεχιζόμενης κρίσης- η προσφυγική κρίση. Όπως υπογραμμίζεται στην έκθεση, η επιδείνωση της προσφυγικής κρίσης αποτελεί άλλον έναν παράγοντα ο οποίος επηρεάζει δυσμενώς την πορεία της ελληνικής οικονομίας, ενώ τονίζεται ότι εξαιρετικά αρνητικό ρόλο στην όλη υπόθεση παίζει η αποδυνάμωση του ελληνικού κρατικού μηχανισμού κατά τα χρόνια της κρίσης εν γένει.
Στο πλαίσιο της έκθεσης, παρατίθενται στοιχεία σχετικά με τις αφίξεις προσφύγων/ μεταναστών στη χώρας μας μέσω θάλασσας το 2015, με την Ελλάδα να φαίνεται να έχει αναδειχθεί στην βασική χώρα «τράνζιτ», με 84% του συνόλου των αφίξεων μέσω της Μεσογείου, ενώ σημειώνεται πως το μεγαλύτερο ποσοστό των αιτούντων άσυλο σκοπεύουν να το κάνουν σε άλλες χώρες της Ε.Ε.
Τα στοιχεία που παρουσιάζονται στην έκθεση δείχνουν ραγδαία άνοδο των αφίξεων από τον Μάιο και μετά, με «έκρηξη»/ κορύφωση τον Οκτώβριο. Όσον αφορά στους παράγοντες που επηρέασαν την κατάσταση, οδηγώντας στη συγκεκριμένη εξέλιξη, αξίζει να σημειωθεί ότι η εκτόξευση που έλαβε χώρα τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο (γύρω στις 150.000 αφίξεις τον Σεπτέμβριο, πάνω από 210.000 τον Οκτώβριο- περίπου διπλάσιες σε σχέση με τον Αύγουστο) δείχνει να σχετίζεται/ συμπίπτει με τη γερμανική τοποθέτηση στις 8 Σεπτεμβρίου (δια στόματος του αντικαγκελαρίου Σίγκμαρ Γκάμπριελ) ότι η χώρα έχει τη δυνατότητα να δέχεται τουλάχιστον 500.000 αιτούντες άσυλο ετησίως για αρκετά χρόνια. Υπενθυμίζεται πως η Γερμανία είχε αναστείλει τους σχετικούς κανόνες της Ε.Ε. προκειμένου να μπορεί να υποδεχθεί χιλιάδες Σύριους πρόσφυγες, με την καγκελάριο Μέρκελ να επιδοκιμάζει το μέτρο των ποσοστώσεων, και τη χώρα να ετοιμάζεται να υποδεχθεί 800.000 πρόσφυγες.
Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι, σε επίπεδο εξελίξεων στο θέατρο επιχειρήσεων στη Συρία, στις 30 Σεπτεμβρίου άρχισε η ρωσική στρατιωτική επέμβαση στη χώρα (παράλληλα με αύξηση της στήριξης από Ιράν και Χεζμπολά), με εντατικούς βομβαρδισμούς εναντίον θέσεων δυνάμεων που αντιτίθενται στην κυβέρνηση Άσαντ- μια κίνηση η οποία άλλαξε σημαντικά τα δεδομένα όσον αφορά στην πορεία του συριακού εμφυλίου, επιτρέποντας (σε βάθος χρόνου) στον κυβερνητικό στρατό να αρχίζει να ανακτά χαμένο έδαφος, επιδιώκοντας τον τερματισμό της κρίσης με μια στρατιωτική νίκη η οποία άρχισε να φαντάζει εφικτή σε σχέση με το παρελθόν.