Το Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου Σαρωνικού αποτελεί πλέον έναν καλοκαιρινό μουσικό θεσμό όχι μόνο για τα νησιά του Σαρωνικού κόλπου αλλά και για τη νότια Αττική και την βορειοανατολική Πελοπόννησο. Ας αφήσουμε καταρχήν τον διακεκριμένο βιολιστή Γιάννη Αγρανιώτη, εκ των ιδρυτών του και ενός από τους δύο καλλιτεχνικούς διευθυντές του, να μας κατατοπίσει για την φιλοσοφία και την σύντομη μεν αλλά καθόλα αξιοσημείωτη μέχρι τώρα διαδρομή του:
Το Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου Σαρωνικού γεννήθηκε το 2011 από μια πρωτοβουλία τριών μουσικών που ήταν τότε στα πρώτα χρόνια της επαγγελματικής διαδρομής τους μετά το πέρας των σπουδών τους. Εκτός από εμένα που κατάγομαι από τον Γαλατά και τον Πόρο οι άλλοι δύο ήταν ο Αυστραλός βιολονίστας Francis Kefford, ο οποίος ζει μόνιμα στο Λονδίνο και παραθέριζε στον Γαλατά από δέκα πέντε ετών και ο φίλος και συμφοιτητής μου στη Γερμανία Caspar Frantz. Με τον Francis Kefford δεν γνωριζόμασταν πριν είχαμε όμως πολλούς κοινούς φίλους και την επιθυμία να ξεκινήσουμε μιαν ανάλογη διοργάνωση στο ίδιο μέρος και έτσι ενώσαμε τις δυνάμεις μας.
To κοινό καλλιτεχνικό σκεπτικό μας ήταν να παρουσιάσουμε στο κοινό της περιοχής ένα μουσικό ιδίωμα το οποίο, αν και ανήκει στα σημαντικότερα πολιτιστικά επιτεύγματα των τελευταίων τριακοσίων ετών, παρουσιάζεται σχετικά σπάνια στο ελληνικό κοινό και σε πολλούς είναι άγνωστο.
Αναφέρομαι στην μουσική δωματίου των σπουδαίων συνθετών της κλασικής, ρομαντικής και μπαρόκ περιόδου αλλά και στην σύγχρονη εκδοχή της, αυτήν του εικοστού αιώνα. Παρόλο που είθισται πλέον αυτή η μουσική να παρουσιάζεται διεθνώς στις αίθουσες συναυλιών, στο πλαίσιο της επαγγελματικά οργανωμένης μουσικής ζωής με όλα τα πολλά καλά της, η αρχική ιδέα των δημιουργών της δεν ήταν αυτή. Ήταν πολύ περισσότερο μια μουσική ως επικοινωνία μεταξύ φίλων σε ένα αρκετά πιο ιδιωτικό περιβάλλον όπου το κοινό γινόταν κοινωνός αυτής της επικοινωνίας εκτελεστών και δημιουργών. Έχοντας αυτό κατά νου θα μπορούσε να επιχειρηματολογήσει κανείς ότι το φεστιβάλ, όπως και άλλα αντίστοιχου χαρακτήρα, είναι πιο κοντά στην ουσία της μουσικής δωματίου και μπορούν να μεταδώσουν καλύτερα στο κοινό το διαχρονικό και πανανθρώπινο περιεχόμενο των έργων της.
Σε αυτό έγκειται και η σημασία του θεσμού που δεν είναι ίσως τόσο προφανής αλλά, με την πάροδο του χρόνου, θα προσφέρει εμπειρίες στους ακροατές τις οποίες δεν θα είχαν σε συναυλίες και φεστιβάλ διαφορετικού χαρακτήρα. Αυτά τα δεδομένα έχουν καθορίσει την μέχρι τώρα διαδρομή του Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου Σαρωνικού. Ο προγραμματισμός μας δεν εστιάζει στις συνεχείς αλλαγές αλλά περισσότερο σε ένα σταθερό πλαίσιο στο οποίο μπορούν να ακουστούν ανάλογα έργα έτσι όπως πρέπει. Κάποιες χρονιές οι συναυλίες ήταν περισσότερες, όπως και οι περιοχές στις οποίες πραγματοποιούνταν. Αυτό δεν είναι πάντα εφικτό για πρακτικούς λόγους, κυρίων των οικονομικών του φεστιβάλ τα οποία δεν μπορούν να είναι σταθερά στην Ελλάδα της κρίσης. Μελλοντικά ίσως οι εκδηλώσεις να αυξηθούν και πάλι. Οπως και αν έχει όμως είμαστε υπερήφανοι, τουλάχιστον γιατί έχουμε παρουσιάσει έναν πολύ μεγάλο αριθμό σημαντικότατων έργων μουσικής δωματίου σε ένα κοινό το οποίο στην πλειοψηφία του πιθανότατα δεν είχε ποτέ την ευκαιρία να τα απολαύσει παιγμένα ζωντανά.
Στο εφετινό φεστιβάλ συμμετέχουν οκτώ κορυφαίοι σολίστ, έξι άντρες και δύο γυναίκες, από διαφορετικές χώρες (τρεις του βιολιού, από δύο της βιόλας και του βιολοντσέλου και ένας πιανίστας). Θα πραγματοποιηθεί από τις 31 Ιουλίου μέχρι και τις 4 Αυγούστου με πέντε συναυλίες ξεκινώντας από το Ηφαίστειο των Μεθάνων, συνεχίζοντας με τον Γαλατά, τον Πόρο και καταλήγοντας στην Υδρα για δύο διαδοχικές αλλά με εντελώς διαφορετικό πρόγραμμα συναυλίες.
Francis Kefford: «Παίζουμε ζωντανά μουσική δωματίου σε κοινό που δεν είχε ποτέ την δυνατότητα να την ακούσει έτσι»
Ο έτερος καλλιτεχνικός διευθυντής του φεστιβάλ εξηγεί πληρέστερα την προσέγγιση του φεστιβάλ στο αντικείμενο του, την μουσική δωματίου αλλά και την μεθοδολογία του και το πως η εφαρμογή της τελευταίας και την εφετινή χρονιά συνεχίζει την ανάπτυξη και εξέλιξη του.
Ποια είναι συνοπτικά η μέχρι τώρα Ιστορία του Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου Σαρωνικού;
Το φεστιβάλ είναι μια ευκαιρία για ξεχωριστούς και διακεκριμένους μουσικούς, συνήθως από πολλά διαφορετικά μέρη του κόσμου, να βρεθούν όλοι μαζί για να μελετήσουν και να παίξουν το ιδίωμα που αγαπούν περισσότερο, την μουσική δωματίου, μαζί με ομοτέχνους τους με τους οποίους τους αρέσει περισσότερο να παίζουν μαζί και οι πιο πολλοί είναι επίσης αγαπημένοι φίλοι τους. Αν και το εκπαιδευτικό σκέλος του φεστιβάλ ακόμα αναπτύσσεται σαν επαγγελματίες μουσικοί αναγνωρίζομε ότι είμαστε μαθητές για όλη μας την ζωή. Το φεστιβάλ έχει σαν σκοπό να λειτουργεί ως αφορμή και πλαίσιο για να μελετήσουμε ακόμα περισσότερο εις βάθος τα σπουδαία έργα της μουσικής δωματίου σε έναν τόπο που όλοι αγαπάμε. Ταυτόχρονα δημιουργούμε ένα διαφορετικό ως προς τη σύνθεση του κοινό, τόσο κατοίκων όσο και επισκεπτών της Ελλάδας πολλοί από τους οποίους έρχονται κάθε χρόνο για να παρακολουθήσουν μέρος ή ολόκληρο το φεστιβάλ. Προσπαθούμε να προσελκύσουμε διαφορετικά τμήματα κοινού προσφέροντας με προσιτό εισιτήριο εκτελέσεις έργων τα οποία εκπαιδεύουν το ακροατήριο στην μουσική δωματίου. Υπό αυτή την έννοια το σεξτέτο εγχόρδων του Μπραμς εξάρχοντος του Benjamin Bowman θα είναι σίγουρα από τις κορυφώσεις αυτής της χρονιάς.
Το φεστιβάλ δέχεται κάποια δημόσια επιχορήγηση ή ιδιωτική χορηγία ή λειτουργεί μα απόλυτα δικούς του πόρους;
Μέγας χορηγός του φεστιβάλ από το ’12 είναι η πρεσβεία της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας στην Αθήνα. Μας υποστηρίζουν επίσης οικονομικά η εταιρεία Raycap και τρεις ιδιώτες, η κυρία Καλύβα και οι κύριοι Κοντός και Τρίκκας. Περίπου είκοσι τοις εκατό των εσόδων μας προέρχεται από τις πωλήσεις των εισιτηρίων και του merchandise. Προσπαθούμε να διατηρήσουμε το είδος της δημόσιας και φανερής χρηματοδότησης από τον ιδιωτικό τομέα που είναι τυπική πλέον στην Ευρώπη για τους καλλιτεχνικούς οργανισμούς και διοργανώσεις.
Πέραν βέβαια από την μουσική του αξία και προσφορά και το ότι επίσης συμβάλλει με έναν τρόπο στην ενίσχυση και βελτίωση του τουριστικού προϊόντος της περιοχής του Σαρωνικού θεωρείτε ότι το φεστιβάλ βοηθάει καθόλου στην άνοδο του συνολικού πολιτισμικού επιπέδου των μονίμων κατοίκων της;
Φυσικά και ναι. Έχουμε ήδη έναν πυρήνα κατοίκων που είναι πιστό, αφοσιωμένο κοινό του φεστιβάλ, κάτι που εξαρχής ήταν επιδίωξη μας και δεν θα πάψει ποτέ να είναι. Υπάρχουν φίλοι της κλασικής μουσικής σε όλο τον κόσμο, ο Σαρωνικός κόλπος δεν αποτελεί βέβαια εξαίρεση και πιστεύουμε ότι θα γίνουν πολλοί περισσότεροι. Η μουσική υψηλής ποιότητας ανεξαρτήτως ιδιώματος είναι κάτι που ο κόσμος πάντα ακούει και παρακολουθεί με ενθουσιασμό, δεν χρειάζεται για παράδειγμα να είσαι φανατικός οπαδός του rock για να εκτιμήσεις την μουσική των Rolling Stones ή του Jimi Hendrix! Με τον ίδιο τρόπο πιστεύουμε ότι πολλοί θα εντυπωσιαστούν πολύ ευχάριστα ακούγοντας κάποιον σαν τον Benjamin Bowman να παίζει Μπραμς ακόμα και αν δεν είχαν ακούσει ποτέ Μπραμς ή και δεν γνώριζαν καν το όνομα του. Η σπουδαία μουσική είναι κάτι που μπορεί να εκτιμηθεί από όλους και πάρα πολλοί μέχρι τώρα απόλαυσαν τις συναυλίες, είτε ήταν συνειδητοί ακροατές της μουσικής δωματίου είτε όχι.
Πιστεύετε και έχετε διαπιστώσει στην πράξη ότι ένα ιδίωμα όπως η μουσική δωματίου που το ίδιο του το όνομα υποδηλώνει ότι χρειάζεται την αμεσότητα, ίσως ακόμα και την οικειότητα κλειστών χώρων μπορεί να λειτουργήσει και σε ανοικτούς; Πώς καθίσταται εφικτό αυτό στην συγκεκριμένη περίπτωση;
Για να είμαι ειλικρινής οι ανοιχτοί χώροι δεν είναι ιδανικοί για την μουσική δωματίου γιατί τα ακουστικά όργανα χρειάζονται την κατάλληλη ακουστική η οποία θα τα ενισχύσει και θα αναμείξει τα ηχοχρώματα τους, κάτι που είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί χωρίς την ύπαρξη οροφής. Από την άλλη όμως τελικά αυτό δεν είναι παρά μια ακόμα πρόκληση για τον εκτελεστή. Οι χώροι όπου παίζουμε διαθέτουν πολλή οικειότητα και όμορφη ατμόσφαιρα, ειδικά το αμφιθέατρο των Μεθάνων που είναι το θαυμαστό αποτέλεσμα του έργου αγάπης και ζωής των χεριών ενός και μόνον ανθρώπου. Συνήθως υπάρχει αρκετή ενίσχυση από την πέτρα ή το τσιμέντο του περιβάλλοντος ώστε να κάνει τα ηχοχρώματα των εγχόρδων να αναμειχθούν και έτσι ο ήχος είναι πολύ καθαρός. Ακόμα πιο σημαντικό είναι ότι πρόκειται για πολύ όμορφους χώρους για να απολαύσεις την μουσική οι οποίοι μάλιστα είναι και χαρακτηριστικοί, ίσως και εμβληματικοί για τον Σαρωνικό κόλπο και γενικότερα για την Ελλάδα.
Γιατί αλήθεια σε ένα φεστιβάλ το οποίο πραγματοποιείται στην Ελλάδα δεν συμμετέχουν μόνον ή έστω κυρίως μουσικοί από την χώρα μας αλλά η πλειοψηφία τους είναι από άλλες;
Γιατί πριν από όλα είναι ένα διεθνές φεστιβάλ. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει σε ανάλογα φεστιβάλ σε ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Αγγλία. Είναι πολύ σημαντικό το να συνδυάζεις μουσικούς από διαφορετικά μέρη του κόσμου, έτσι μοιραζόμαστε εμπειρίες αλλά και νέες ιδέες και η μουσική αναπτύσσεται αλλά και εξελίσσεται. Η μεγάλη μουσική πάντα γεννιόταν σε εποχές και τόπους όπου συνυπήρχαν πολλές διαφορετικές κουλτούρες. Η Βιέννη του δεκάτου ογδόου και δεκάτου αιώνα, π τόπος και η συγκυρία δηλαδή όπου κατεξοχήν άνθησε η δημιουργία μουσικής δωματίου, ήταν ένα απίστευτο χωνευτήρι της γερμανικής και της ιταλικής μουσικής παράδοσης μαζί με επιρροές από την παραδοσιακή μουσική της Αυστρίας, της Ουγγαρίας αλλά ακόμα και την τσιγγάνικη και την εβραϊκή. Η Ευρώπη του εικοστού πρώτου αιώνα προσφέρει μιαν ακόμα πολύ καλή ευκαιρία για μια τόσο πλούσια διαπολιτισμική μαθητεία και αλληλεπίδραση. Επίσης υπάρχει και ο πρακτικός λόγος ότι είμαστε ένα φεστιβάλ το οποίο δεν καλεί μέχρι στιγμής προσχηματισμένα σύνολα αλλά μεμονωμένους μουσικούς για να συμπράξουν με άλλους και αυτό κάπως περιορίζει τις δυνατότητες επιλογής. Εχουν βέβαια συμμετάσχει στο παρελθόν Έλληνες μουσικοί αλλά σε ένα διεθνές φεστιβάλ η εθνικότητα δεν είναι το πρώτο κριτήριο.
Με ποια γενικά κριτήρια και γνώμονα καταρτίζετε το πρόγραμμα κάθε χρονιάς;
Κάθε χρόνο ρωτάμε τους συμμετέχοντες μουσικούς αν υπάρχουν κάποια έργα που επιθυμούν πολύ να παίξουν. Στη συνέχεια ο Γιάννης και εγώ συγκεντρώνουμε τις απαντήσεις τους και, συνδυάζοντας τις με δικές μας σκέψεις και ιδέες, διαμορφώνουμε το πρόγραμμα. Επίσης λαβαίνουμε υπόψη πρακτικές παραμέτρους όπως το να αυξήσουμε τον χρόνο προβών, έτσι προσπαθούμε να είμαστε κάθε φορά σε θέση να μπορούμε να κάνουμε πρόβα τουλάχιστον δύο έργων ώστε να προβάρουμε και να παίζουμε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο τμήμα του ρεπερτορίου. Πάνω από όλα όμως φροντίζουμε να συμπεριλαμβάνουμε έργα τα οποία εμπνέουν εμάς και τους υπόλοιπους μουσικούς να τα παίζουμε, αυτός είναι πάντα ο παράγοντας που οδηγεί σε μιαν αξιομνημόνευτη συναυλία.
Το Έτος Σκαλκώτα είναι βέβαια επαρκής λόγο για να συμπεριλάβετε στο εφετινό πρόγραμμα το ντούο του για βιολί και βιόλα θα είχε όμως σίγουρα ενδιαφέρον η άποψη σας ως διακεκριμένου σολίστ τόσο για το συγκεκριμένο όσο και για το συνολικό έργο του, τοποθετώντας το μάλιστα εντός του διεθνούς πλαισίου της μουσικής δωματίου, της εποχής του αλλά ίσως ακόμα και της σημερινής.
O Νίκος Σκαλκώτας είναι ένας πολύ μεγάλος συνθέτης, από τους σπουδαιότερους Ευρωπαίους του πρώτου μισού του εικοστού αιώνα. Όπως ακριβώς και οι υπόλοιποι σπουδαίοι συνθέτες της εποχής, ο δάσκαλός του Σέμπερνγκ, ο Μπεργκ, o Μπέλα Μπάρτοκ, o Στραβίνσκι, ο Χίντεμιθ και πολλοί άλλοι η μουσική του δεν είναι εύκολη. Είναι σε μεγάλο βαθμό εγκεφαλική και προϋποθέτει επανειλημμένες ακροάσεις για να γίνει κατανοητή και προσεγγίσιμη συναισθηματικά. Αλλά το ίδιο δεν ισχύει για παράδειγμα και για αρκετά έργα του Μπαχ και του Μπετόβεν;. Υπάρχουν βέβαια και πιο άμεσα προσεγγίσιμα έργα του όπως οι 36 Ελληνικοί Χοροί που δεν είναι λιγότερο σπουδαία. Πολύ απλά ο Σκαλκώτας έγραφε σαν Eυρωπαίος συνθέτης με την αντίστοιχη φιλοσοφία και ασύλληπτη τεχνική ικανότητα και ταυτόχρονα με βαθιά και ουσιαστική επαφή με τις ελληνικές ρίζες του.
Υπάρχει κάποιος θεματικός άξονας στο εφετινό πρόγραμμα και κάποια έργα που ξεχωρίζετε ως ιδιαίτερα απαιτητικά για τους εκτελεστές τους, περισσότερο ίσως σημαντικά από τα υπόλοιπα ή και αμφότερα αυτά;
Όλα τα εφετινά έργα ανήκουν στην ώριμη περίοδο μερικών από τους μεγαλύτερους δημιουργούς στην Ιστορία της μουσικής και όλα τους επίσης είναι με κάποιον τρόπο εξαιρετικά απαιτητικά, πριν από όλα γιατί είναι πολύ εσωτερικά μα και συναισθηματικά. Το δεύτερο πιανιστικό τρίο του Σούμπερτ είναι μια συνεχής συναισθηματική διακύμανση, το ντούο για βιολί και βιόλα του Σκαλκώτα απαιτεί πάρα πολύ υψηλή δεξιοτεχνία και τα σεξτέτα όπως αυτό του Μπραμς είναι πάντοτε πολύπλοκα και δύσκολα, πολύ απλά εξαιτίας του γεγονότος ότι πρέπει να συντονιστούν απόλυτα περισσότεροι από όσοι συνήθως στην μουσική δωματίου εκτελεστές. Μήπως όμως το να παίζεις σπουδαία μουσική καλά και έτσι όπως της αρμόζει δεν είναι πάντα απαιτητικό;
Και η ικανοποίηση των ίδιων των μουσικών αλλά και του κοινού η καλύτερη και σημαντικότερη ανταμοιβή για το ταλέντο και τον μόχθο που επενδύουν σε αυτό...
Benjamin Bowman: «Οι ανοιχτοί χώροι έχουν μια δική τους, φυσική οικειότητα»
Ο βιρτουόζος βιολιστής Benjamin Bowman, εξάρχων της Μετροπόλιταν Όπερα της Νέας Υόρκης και του American Ballet Theatre, συμμετείχε στο φεστιβάλ από το ’12 μέχρι και το ’16 και επανέρχεται εφέτος, ανάμεσα στα άλλα και για να ηγηθεί της εκτέλεσης του ίσως πλέον απαιτητικού έργου αυτής της χρονιάς.
Τι σημαίνει για εσάς το Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου Σαρωνικού και πώς αισθάνεστε για το ότι επιστρέφετε σε αυτό;
Αυτό το φεστιβάλ λειτουργεί για εμένα ως «κουμπί επανεκκίνησης», αφενός εξαιτίας των πανέμορφων τοποθεσιών όπου πραγματοποιείται (αλλά και του υπέροχου φαγητού!) και αφετέρου λόγω των φιλικών σχέσεων τις οποίες έχω πλέον εκεί και είναι τόσο σημαντικές για εμένα. Υπάρχουν πάρα πολλά φεστιβάλ μουσικής στον κόσμο αλλά λίγα μπορούν να σε κάνουν να αισθανθείς ότι επιστρέφεις στο σπίτι σου κάθε φορά που φτάνεις στην χώρα στην οποία πραγματοποιούνται. Η μουσική είναι κατά κάποιο τρόπο η «κόλλα» που μας κρατά όλους ενωμένους και μας κάνει να επιστρέφουμε, την μια χρονιά μετά την άλλη.
Καθώς έχετε ήδη συμμετάσχει αρκετές φορές σε αυτό ποια είναι η συνολικής αίσθηση που σας αφήνει, τόσο ως μουσικού όσο και αναφορικά με τις αντιδράσεις του κοινού το οποίο το παρακολουθεί;
Πάντα είναι μια νέα εξερεύνηση. Ολοι μας μοιραζόμαστε έναν κοινό τρόπο δουλειάς και δημιουργικό όραμα. Είναι απολαυστικό το να βρίσκεσαι σε ένα περιβάλλον όπως αυτό όπου ακόμα και ένα κλασικό με κάθε έννοια μουσικό έργο μπορεί να εξεταστεί εξαντλητικά ώστε να προκύψει μια νέα προσέγγιση του. Ισως να είναι το τοπίο που συμβάλλει σε αυτόν τον τρόπο δουλειάς αλλά πρέπει σίγουρα να αναγνωριστεί και η συνεισφορά της καλλιτεχνικής διεύθυνσης του φεστιβάλ. Είναι πρόκληση το να διατηρηθεί ζωντανό το πάθος για την μουσική και οι καλλιτεχνικοί διευθυντές πάντα το φροντίζουν ιδιαίτερα αυτό. Κάθε φορά που παίζω στο φεστιβάλ αισθάνομαι ότι είμαι μέρος κάποιου πράγματος το οποίο ανήκει στις κοινότητες ανθρώπων για τις οποίες παίζουμε, ότι συμπράττω σε κάτι που είναι ακόμα στην αρχή αλλά θα συνεχιστεί για πολύ καιρό.. Ο Σαρωνικός κόλπος είναι ένας αληθινά ξεχωριστός τόπος του πλανήτη και η μουσική του προσθέτει μιαν ακόμα πιο όμορη διάσταση.
Με βάση την πολύ μεγάλη εμπειρία σας πιστεύετε ότι η μουσική δωματίου με όλη την αμεσότητα, ίσως και οικειότητα ακόμα που απαιτεί μπορεί να λειτουργήσει και σε ανοιχτούς χώρους; ’
Όσο απολαμβάνω το να μπορώ να ακούσω ακόμα και το πέσιμο μιας καρφίτσας σε μιαν απολύτως ήσυχη αίθουσα συναυλιών άλλο τόσο απολαμβάνω επίσης την ατμόσφαιρα η οποία μπορεί να δημιουργηθεί σε μια συναυλία ανοιχτού χώρου. Υπάρχει μια άλλου είδους αμεσότητα και οικειότητα με τον ουρανό από πάνω και τον περιστασιακό ήχο από ένα μηχανάκι που περνάει. Επίσης μπορούμε να διαμορφώσουμε τις θέσεις του ακροατηρίου έτσι ώστε να είναι κοντύτερα σε εμάς, μερικές φορές ακόμα και στο ίδιο ύψος. Με λίγη αληθινή ambience που προσδίδει ο χώρος ή ένα ξέσπασμα του ανέμου όλοι εκτιμούμε ακόμα περισσότερο την μουσική την οποία μοιραζόμαστε μέσα στο πλαίσιο της πραγματικότητας, κάτι που προσθέτει μια διαφάνεια, ίσως ακόμα και μιαν αίσθηση καθημερινότητας η οποία είναι περισσότερο και από ευπρόσδεκτη, τουλάχιστον για εμένα!
Πώς βλέπετε το εφετινό πρόγραμμα του φεστιβάλ;
Μπορώ να μιλήσω μόνο για τα έργα στα οποία συμμετέχω. Τα κουιντέτα εγχόρδων του Μότσαρτ είναι από τα πλέον αγαπημένα έργα μου από το ρεπερτόριο της μουσικής δωματίου και το σε ρε μείζονα ήταν το μόνο από αυτά που δεν είχα παίξει ως τώρα. Το δεύτερο σεξτέτο εγχόρδων σε σολ μείζονα του Μπραμς είναι κλασικό παράδειγμα έργου που προκαλεί και ταυτόχρονα αποζημιώνει τόσο τον εκτελεστή όσο και τον ακροατή. Από την μία προσφέρεται για νέες ερμηνείες και από την άλλη είναι οικείο σε πολλούς/ές. Το «Αμερικανικό» του Ντβόρζακ είναι ένα πραγματικά τέλειο κουαρτέτο εγχόρδων, δεξιοτεχνικό μεν αλλά όχι και απροσπέλαστο για τον ακροατή. Είναι ιδανικό για ανοιχτούς χώρος και πιστεύω ότι θα έχει απήχηση και στα νεότερα μέλη το ακροατηρίου. Αν και ομολογουμένως δεν υπάρχει τίποτα το ριψοκίνδυνο ή έστω τολμηρό στο να παίζεις αυτά το έργα νομίζω ότι βοηθούν στο να αναδειχθεί η ιδέα που διαπνέει το φεστιβάλ, αφενός του να ενώνει και αφετέρου του να παρουσιάζει σπουδαία έργα μουσικής δωματίου σε ένα πανέμορφο περιβάλλον και επιπλέον εκτελεσμένα από καλούς φίλους!
Αυτό με άλλα λόγια που ανέκαθεν ήταν η επιδίωξη της αληθινής μουσικής ψυχαγωγίας, ανεξάρτητα από το ιδίωμα και τις εκάστοτε συνθήκες…