Τις προσπάθειές της για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, που είχαν αρπαχτεί από τον κόμη του Έλγιν τον 19ο αιώνα και εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο, εντείνει η ελληνική κυβέρνηση.
Μιλώντας στον Observer, ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, είπε πως προτίθεται να επιτρέψει να παρουσιαστούν σε έκθεση στο Λονδίνο αρχαιολογικοί θησαυροί οι οποίοι δεν έχουν αποσταλεί ποτέ στο εξωτερικό, με αντάλλαγμα την επιστροφή των Γλυπτών.
«Επιθυμία και φιλοδοξία μας είναι να δημιουργήσουμε τις απαραίτητες συνθήκες για να ταξιδέψει στον κόσμο η ελληνική πολιτιστική κληρονομιά, και κάνοντας αυτό να επικοινωνήσουμε τη μεγάλη και ουσιώδη συμβολή της χώρας μας στον δυτικό πολιτισμό» δήλωσε ο πρωθυπουργός. «Σε αυτό το πλαίσιο, δεδομένης της σημασίας του 2021 (για τους δύο αιώνες από την Ελληνική Επανάσταση) θα προτείνω στον Μπόρις (Τζόνσον): Ως μια πρώτη κίνηση, δανείστε μου τα γλυπτά για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο και θα σας στείλω πολύ σημαντικά αντικείμενα που δεν έφυγαν ποτέ από την Ελλάδα για να εκτεθούν στο Βρετανικό Μουσείο».
Ο πρωθυπουργός υπογράμμισε τη σημασία της Ακρόπολης ως μνημείου παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, σημειώνοντας πως, υπό αυτή την έννοια, δεν ανήκει αποκλειστικά στην Ελλάδα, τονίζοντας ωστόσο πως «αν θέλετε πραγματικά να δείτε το μνημείο στην ολότητά του, πρέπει να δείτε αυτά που αποκαλούμε Γλυπτά του Παρθενώνα στον χώρο τους...είναι θέμα ενοποίησης του μνημείου».
Ο κ. Μητσοτάκης υπογράμμισε ότι η απαίτηση για την οριστική επιστροφή των Γλυπτών παραμένει: «Δεν πιστεύω ότι η Βρετανία θα έπρεπε να συνεχίσει να δίνει μια μάχη που είναι χαμένη. Στο κάτω κάτω της γραφής, η πίεση για αυτό το θέμα θα αυξάνεται» πρόσθεσε.
Όπως σημειώνεται στο δημοσίευμα, η Γαλλία είχε ανταποκριθεί θετικά σε πρόταση για επιστροφή εκθεμάτων του Λούβρου, στο πλαίσιο της επίσκεψης του πρωθυπουργού στο Παρίσι- με τη γαλλική πλευρά να υπόσχεται να εξετάσει το ενδεχόμενο επιστροφής, με αντάλλαγμα τον δανεισμό χάλκινων αγαλμάτων στο Λούβρο που δεν έχουν εκτεθεί ποτέ. «Ως μέρος της ιδέας της προβολής της κοινής μας ευρωπαϊκής κληρονομιάς, πρέπει να υπάρχει μεγαλύτερη ευελιξία και κινητικότητα» είπε ο πρωθυπουργός. «Αν συμβεί αυτό, και νομίζω ότι θα συμβεί, θα είναι μια πρώτη μικρή “ρωγμή”».
Ζορμπά: Δανεισμός ή Επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα;
Αναφορικά με τις δηλώσεις του πρωθυπουργού κ. Κ. Μητσοτάκη στην Βρετανική εφημερίδα Observer και το αίτημα του δανεισμού και της έκθεσης των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Αθήνα με την ευκαιρία των εορτασμών του 2021, καθώς και την ανάλογη σχετική συζήτηση με τον Γάλλο Πρόεδρο Εμ. Μακρόν, είμαστε υποχρεωμένοι να υπενθυμίσουμε ότι η οριστική και όχι η προσωρινή επιστροφή των Γλυπτών στον γενέθλιο τόπο τους αποτελεί πάγια εθνική πολιτική των ελληνικών κυβερνήσεων από την εποχή της αείμνηστης Μελίνας Μερκούρη έως σήμερα.
Την στρατηγική αυτή της οριστικής επιστροφής ακολούθησε η κυβέρνηση Σύριζα και το υπουργείο Πολιτισμού τα προηγούμενα χρόνια, συνεχίζοντας να λαμβάνει πολιτικές πρωτοβουλίες, επαναφέροντας με κάθε τρόπο το αίτημα, καθώς και διατηρώντας ζωντανό τον διάλογο σε διεθνές επίπεδο, με τη συμμετοχή σε συνέδρια και διεθνή fora, με τη συνδρομή προσωπικοτήτων και των εθνικών επιτροπών διεκδίκησης.
Τριάντα επτά χρόνια από την αρχική διατύπωση του αιτήματος της επιστροφής των Γλυπτών και δέκα χρόνια από την λειτουργία του Μουσείου της Ακρόπολης, η επανένωση του οικουμενικού πολιτιστικού μνημείου συνέχισε να αποτελεί για τη χώρα πολιτισμικό μονόδρομο και διαρκή εκκρεμότητα με διάσταση ιστορική, πολιτισμική, επιστημονική, αισθητική, πολιτική και ηθική.
Για τους παραπάνω λόγους, θεωρούμε ότι ο δανεισμός των Γλυπτών προς έκθεση αποδέχεται στην ουσία τις κατά καιρούς απαντήσεις των δανειστών περί αναγνώρισης της κυριότητας εκ μέρους της χώρας μας ως προϋπόθεσης του δανεισμού, γεγονός το οποίο υπονομεύει και ακυρώνει την οριστική επιστροφή και επανένωση. Αυτό ακριβώς αποτέλεσε το κρίσιμο σημείο τριβής κάθε φορά που στο παρελθόν έγινε παρόμοια προσπάθεια ανταλλαγής εκθέσεων ή άλλων προτάσεων εξεύρεσης διαλόγου και συνεργασίας για την υπέρβαση του προβλήματος. Πρόσφατα μάλιστα, αυτή ακριβώς ήταν η επιχειρηματολογία του διευθυντή του Βρετανικού Μουσείου κ. Φίσερ, ο οποίος σε συνέντευξή του σε ελληνική εφημερίδα και σε σχετική ερώτηση αναφέρθηκε σε «νόμιμο ιδιοκτήτη», ξεσηκώνοντας θύελλα αντιδράσεων.
Τέλος, επισημαίνουμε ότι διαβάσαμε με έκπληξη στο ίδιο δημοσίευμα την υπουργό πολιτισμού κα Μενδώνη να δηλώνει: «Έχουμε 10 φορές περισσότερες (αρχαιότητες) από όσες μπορούμε πιθανόν να εκθέσουμε. Σχεδόν καθημερινά κάτι πολύτιμο βρίσκεται. Θέλουμε να εξάγουμε αυτά τα πολιτιστικά περιουσιακά στοιχεία». Θεωρούμε ότι η μοναδική αξία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται με παρόμοιο κυνισμό, σαν να πρόκειται για ένα οποιοδήποτε εξαγώγιμο προϊόν που η αφθονία του, μάλιστα, το υποτιμά. Οι πολιτιστικές ανταλλαγές δεν ανήκουν στο εμπορικό επιμελητήριο, τουλάχιστον ακόμη, και απαιτούν ιδιαίτερους χειρισμούς πολιτιστικής διπλωματίας. Στα προηγούμενα χρόνια, το υπουργείο Πολιτισμού οργάνωσε μεγάλο αριθμό σημαντικών εκθέσεων και ανταλλαγών εξαιρετικής εμβέλειας σε όλο τον κόσμο, από τις ΗΠΑ ως την Κίνα, προβάλλοντας τον ελληνικό πολιτισμό όχι γιατί μας περίσσευε αλλά γιατί ήταν μοναδικός και πολύτιμος στα μάτια όλης της ανθρωπότητας.
Δήλωση Σκουρολιάκου
Τον Ιούνιο του 1986, η Μελίνα μιλά στο Oxford Union στο Λονδίνο για την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα. Στο κοινό βρίσκεται και ο νεαρός φοιτητής Μπόρις Τζόνσον. Τον Σεπτέμβριο του 2019, ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, δηλώνει σε βρετανική εφημερίδα ότι θα ζητήσει να «δανειστούμε» τα μάρμαρα από τον ίδιο Μπόρις Τζόνσον, πρωθυπουργό σήμερα. Η αντίθεση είναι πασιφανής και θλιβερή συνάμα.
Δεν γνώριζε ο κ. πρωθυπουργός ότι το Βρετανικό Μουσείο θέτει ως προϋπόθεση την αναγνώριση της ιδιοκτησίας των μαρμάρων προκειμένου να τα δανείσει;
Δεν μπορεί να μην το γνώριζε, το είχε επισημάνει σε συνέντευξή του στα «ΝΕΑ» (26/1/19) ο διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου, Χάρτβιχ Φίσερ. Τα λεγόμενα του κ. Φίσερ είχαν άλλωστε προκαλέσει οργισμένη απάντηση από την τότε υπ. Πολιτισμού, κ. Μυρσίνη Ζορμπά. Και η κ. Μενδώνη από την πλευρά της δεν ήταν υποχρεωμένη να «προστατέψει» τον πρωθυπουργό αντί να κάνει δηλώσεις για δυνατότητες «εξαγωγής» των πολιτισμικών μας αγαθών; Η κ. Μενδώνη δεν ήταν εκείνη που ξεναγούσε την «συνήγορο» των μαρμάρων, που είχε προσλάβει η κυβέρνηση Σαμαρά; Στις προτάσεις της κ. Αλαμουντίν συμπεριλαμβάνονταν, μήπως, και ο «δανεισμός»;
Εάν ο πρωθυπουργός ήταν ενήμερος για την προϋπόθεση που θέτει το μουσείο, τότε η πράξη του συνιστά ενέργεια αχαρακτήριστη. Μετά την «επιτυχία» του με τον κ. Μακρόν, τώρα επιθυμεί μια αντίστοιχη με τον κ. Τζόνσον ανεξαρτήτως εθνικού κόστους; Γι′ αυτό «αλωνίζει» την Ευρώπη ο πρωθυπουργός; Για να ετοιμάσει τις φιέστες του 2021 με δανεικά μάρμαρα, αντί να υπερασπίζεται τους εθνικούς στόχους;