Η λήψη μιας φωτογραφίας του μικρού μας την πρώτη μέρα του σχολείου είναι μια δημοφιλής συνήθεια, που στην Ελλάδα, έχει λάβει διαστάσεις ιεροτελεστίας. Αυτό τουλάχιστον μαρτυρούν τα γλυκά χαμογελαστά πρόσωπα που συναντάμε στο Instagram μετά τον αγιασμό. Ωστόσο, σύμφωνα με ειδικούς σε ζητήματα ασφαλείας, οι γονείς ιδανικά δεν θα έπρεπε καν να κοινοποιούμε αυτού του είδους το περιεχόμενο.
«Πρέπει να καταλάβουμε ότι από τη στιγμή που ανεβάζουμε μια εικόνα, δεν μπορούμε να την πάρουμε πίσω. Ενώ ναι μεν μπορούμε να τη διαγράψουμε, αυτό δεν σημαίνει ότι καταστρέφεται αυτόματα από τους υπολογιστές ή τα κινητά όλων όσων την έχουν κατεβάσει», μας προειδοποιεί ο Νταγκ Λέβιν, διευθυντής του K12 Security Information eXchange, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού που βοηθά στην προστασία των σχολικών ιδρυμάτων από κινδύνους κυβερνοασφάλειας.
Και σαν να μην έφτανε η ανάρτηση της ίδιας τις φωτογραφίας, οι γονείς συχνά στις λεζάντες γράφουμε και το όνομα του παιδιού ή και το πλήρες όνομα του σχολείου στο οποίο φοιτά.
«Έτσι, ένα σωρό άγνωστοι χρήστες γνωρίζουν όχι μόνο πώς μοιάζει το παιδί μας, αλλά και πού πηγαίνει σχολείο», τονίζει ο δικηγόρος Μαρκ ΜακΚρέιρι.
«Και εάν ένας απατεώνας γνωρίζει σε ποια τάξη πάει το παιδί, ποιος είναι ο δάσκαλός του και πού πηγαίνει σχολείο, μπορεί κάλλιστα να μας στείλει ένα πολύ πειστικό email, προκειμένου να του δώσουμε ακόμα περισσότερες πληροφορίες», επισημαίνει ο ίδιος.
Το ποσό των χρημάτων που έχουν χάσει οι άνθρωποι από διαδικτυακά εγκλήματα, τα οποία είχαν κάποια σχέση με παιδιά, έχει υπερτριπλασιαστεί: Από μισό εκατομμύριο το 2022, το 2023 ξεπέρασε τα 2 εκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με το Κέντρο Παραπόνων Διαδικτυακού Εγκλήματος του FBI. Όλα αυτά θέλουν να μας πουν ότι όσο αθώα κι αν μας φαίνεται μια φωτογραφία που δημοσιεύουμε, η εικόνα του παιδιού μας ενδέχεται να αξιοποιηθεί για στυγερά εγκλήματα στον κυβερνοχώρο.
Μία από τις πιο ανησυχητικές τάσεις είναι ότι σε ορισμένες περιπτώσεις, κακόβουλοι χρήστες παίρνουν φωτογραφίες μικρών παιδιών και μέσω εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης αλλάζουν αυτές τις εικόνες και τις χρησιμοποιούν για εκφοβισμό, ακόμη και εναντίον των ίδιων των παιδιών που απεικονίζονται.
Βέβαια, οι ειδικοί αναγνωρίζουν ότι οι γονείς θα συνεχίσουμε να δημοσιεύουμε φωτογραφίες των παιδιών μας στα social media, ανεξάρτητα από όλα αυτά, γιατί καταλαβαίνουν πόση χαρά μας δίνει να παραμένουμε συνδεδεμένοι με φίλους και συγγενείς που δεν βλέπουμε όσο συχνά θα θέλαμε.
Ωστόσο, οι ίδιοι επισημαίνουν πως υπάρχουν και ασφαλέστεροι τρόποι να δημοσιεύσουμε φωτογραφίες της οικογένειάς μας στο διαδίκτυο. Και θα το πετύχουμε αν πάψουμε να πέφτουμε ξανά και ξανά στις ίδιες 4 παγίδες.
1. Για κανέναν λόγο δεν μοιραζόμαστε πληροφορίες σχετικά με τη ρουτίνα των παιδιών ή τη διεύθυνση του σπιτιού μας
Aν φωτογραφίσουμε το παιδί τη στιγμή που φεύγει από το σπίτι για να πάει στο σχολείο, φροντίζουμε να μην φαίνεται ο αριθμός του σπιτιού ή η στάση από όπου παίρνουμε το λεωφορείο ή το σχολικό. Γιατί αλλιώς, αποκαλύπτουμε για παράδειγμα, ότι κάθε πρωί, από τις 07:00 μέχρι τις 07:15, το παιδί μας, είτε με εμάς είτε μόνο του, περιμένει στο συγκεκριμένο σημείο του δρόμου.
2. Φροντίζουμε κανένα στοιχείο της εικόνας να μην μαρτυρά ποια είναι τα ενδιαφέρονται και τα χόμπι του παιδιού
Ορισμένα ρούχα και αξεσουάρ που φοράει το παιδί μας, αποκαλύπτουν λεπτομέρειες γύρω από τα χόμπι του. Και τέτοιου είδους στοιχεία, καθιστούν πιο εύκολο στους απατεώνες να κάνουν τη δουλειά τους.
Μια φούστα του τένις, ένα ζευγάρι ποδοσφαιρικά παπούτσια που κρέμονται από την τσάντα, το logo της ομάδας μπάσκετ που παίζει το παιδί: Κάθε τι από αυτά δίνει πληροφορίες που συμβάλλουν στον εντοπισμό του παιδιού μας από άτομα με κακές προθέσεις.
Οπότε, κυριολεκτικά και μεταφορικά «Φύλαγε τα ρούχα σου να ′χεις τα μισά» που στη δική μας περίπτωση θα πει «θολώνουμε λογότυπα και δεν φωτογραφίζουμε το παιδί με τον εξοπλισμό του αθλήματος στο οποίο επιδίδεται».
3. Αποφεύγουμε να φαίνεται το πρόσωπο του παιδιού
Η τοποθέτηση ενός emoji στο πρόσωπο του παιδιού μας επιτρέπει να συμμετάσχουμε σε αυτό το τελετουργικό επιστροφής στο σχολείο, διατηρώντας παράλληλα την ιδιωτικότητα του μικρού μας. Γιατί; Διότι αποκρύπτοντας το πρόσωπο, καθίσταται πιο δύσκολο η εικόνα να τεθεί υπό επεξεργασία, ακόμη και από κορυφαία προγράμαμτα τεχνητής νοημοσύνης. Ως εκ τούτου, θωρείται κατά κάποιον τρόπο «άχρηστη» στους κυβερνο-εγκληματίες.
4. Δεν επιτρέπουμε να βλέπουν τις φωτογραφίες μας χρήστες που δεν γνωρίζουμε καν
Κι όμως, είτε το πιστεύουμε είτε όχι, σύμφωνα με έρευνα του 2021 από το Security.org, 8 στους 10 γονείς δήλωσαν ότι είχαν ακόλουθους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που δεν είχαν γνωρίσει ποτέ στην πραγματική ζωή.
Για τον λόγο αυτό, οι ειδικοί συνιστούν να αναθεωρήσουμε τη λίστα των φίλων μας. Συνιστούν επίσης να κάνουμε εφήμερες αναρτήσεις, όπως οι ιστορίες (stories), ώστε το περιεχόμενό μας να εξαφανίζεται μετά από καθορισμένο χρόνο.
Aν και τελικά, το πιο ασφαλές, αν απλώς θέλουμε να τις μοιραστούμε με τους αγαπημένους μας, είναι να στέλνουμε τις φωτογραφίες των παιδιών σε μια ομαδική συνομιλία με πρόσωπα εμπιστοσύνης.