Έντονο προβληματισμό έχει προκαλέσει στις Ένοπλες Δυνάμεις το κύμα παραιτήσεων που είναι σε εξέλιξη, με το πρόβλημα να γίνεται πιο εμφανές στο ΠΝ- και να επανέρχεται στην επικαιρότητα λόγω των εξελίξεων στην Ερυθρά Θάλασσα, στο πλαίσιο της ευρύτερης κρίσης στη Μέση Ανατολή.και την επικείμενη αποστολή ελληνικής φρεγάτας στην περιοχή.
Στρατιωτικές πηγές αναφέρουν ότι οι παραιτήσεις είναι ένα ζήτημα που υφίσταται σε όλους τους κλάδους, ωστόσο γίνεται εμφανέστερο στο ΠΝ τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή- τονίζοντας πως πρόκειται για ένα θέμα στο οποίο δεν μπορεί κάποιος να γυρίσει την πλάτη. Ως προς το αίτιο του φαινομένου, το αποδίδουν κυρίως στο μισθολογικό, σημειώνοντας παράλληλα πως γίνονται έντονα αισθητές οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης σε κάθε επίπεδο. Επίσης, αναφέρουν πως μετά το τέλος της κρίσης, ο ιδιωτικός τομέας (και οι μισθοί του) είναι σε άνοδο, κάτι που καθιστά πιο ελκυστική την προοπτική της αναζήτησης επαγγελματικής στέγης εκτός στρατεύματος για πολλά στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων.
Ως προς το ΠΝ ειδικότερα (όπου στρατιωτικές πηγές αναφέρουν πως το 2023 αιτήθηκαν αποχώρηση περίπου 170 στελέχη), σημειώνεται πως το οικονομικό όφελος από «πλεύσιμα»-επίδομα στόλου/ επίδομα ιδιαιτέρων συνθηκών δεν ήταν το προσδοκώμενο για πολλά στελέχη (κάτι που οφείλεται στην ένταξη στο εισόδημα, με αποτέλεσμα αλλαγή κλίμακας αξιωματικών και περισσότερη φορολόγηση- κάτι που έχει προταθεί επ’αυτού είναι αυτοτελής φορολόγηση/ αφορολόγητη χορήγηση). Σημειώνεται πως ο ίδιος ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας, αναγνώρισε πρόσφατα πως «είναι προφανές πως η προσαύξηση του Επιδόματος Ιδιαιτέρων Συνθηκών δια του Επιδόματος Αποστολής, δεν έχει εκπληρώσει τον σκοπό της», προαναγγέλλοντας επανεξέτασή του: «Πρέπει λοιπόν να το δούμε πάλι και να φροντίσουμε ώστε αυτό το Επίδομα, ανάλογα ρυθμιζόμενο, να αποδώσει στα στελέχη του Πολεμικού Ναυτικού τη δίκαιη ευγνωμοσύνη της ελληνικής κοινωνίας και της πατρίδας, απέναντι στη μεγάλη εκπλήρωση του εθνικού καθήκοντος και της εθνικής αποστολής».
Ακόμη, η μείωση του προσωπικού συνεπάγεται αύξηση του φόρτου εργασίας και αποστολών για τα στελέχη, με συνεχόμενες αποστολές και αποσπάσεις και πολύ μεγάλες περιόδους παραμονής σε πλοία, κάτι που έχει αποτέλεσμα την καταπόνησή τους.
Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, οι εν λόγω πηγές τονίζουν κατηγορηματικά πως οι αιτήσεις αποστρατείας που αναφέρθηκαν πρόσφατα σε δημοσιεύματα και ανακοινώσεις σχετικά με τη φρεγάτα «Ύδρα» δεν μπορούν να συνδεθούν με την επικείμενη συμμετοχή μονάδας του ΠΝ στην αποστολή «Prosperity Guardian» στην Ερυθρά Θάλασσα (όπου αναμένεται να αποσταλεί φρεγάτα κλάσης MEKO 200HN, στην οποία ανήκει και η «Ύδρα»)- ενώ παράλληλα υπογραμμίζουν πως ο αριθμός των 17 στελεχών ως προς την «Ύδρα» που αναφέρθηκε συγκεκριμένα αφορά σε παραιτήσεις και αιτήσεις παραιτήσεων εν εξελίξει για το χρονικό διάστημα από την 1/1/2023 ως σήμερα. Ως προς το θέμα της «αιμορραγίας» στο ΠΝ, αναφέρουν πως τα νούμερα εισαχθέντων από πέρυσι έχουν μεγαλώσει, τονίζοντας ωστόσο πως η όποια βελτίωση αναμένεται σε βάθος δεκαετίας και επισημαίνοντας πως ιδιαίτερη ανησυχία, όσον αφορά στις αποστρατείες, προκαλεί και το ότι πλέον φεύγουν και αρκετά νέα σε ηλικία στελέχη.
Αξίζει να σημειωθεί πως, πέραν του ΠΝ, το φαινόμενο προκαλεί προβληματισμό σε όλους τους κλάδους, καθώς η στελέχωση βρίσκεται χαμηλότερα από ό,τι θα έπρεπε να είναι.
Ανακοινώσεις από ενώσεις στρατιωτικών
Το θέμα ήρθε στην επικαιρότητα έντονα τις τελευταίες ημέρες, με διαδοχικές ανακοινώσεις από ενώσεις στρατιωτικών και δημοσιεύματα, ειδικά εν όψει της αποστολής φρεγάτας στην Ερυθρά Θάλασσα.
Σε ανακοίνωση της Ένωσης Στρατιωτικών Περιφερειακής Ενότητας Νήσων Περιφέρειας Αττικής (ΕΣΠΕΕΝΠΑ) στις 8 Ιανουαρίου αναφερόταν πως οι παραιτήσεις στο ΠΝ για το 2023 ανήλθαν στα 179 στελέχη, «ένα πλήρωμα μιας φρεγάτας» και ότι «παράλληλα 56 στελέχη απολύθηκαν για λόγους υγείας ακόμα κι αν η αρμόδια Επιτροπή γνωμοδότησε ότι μπορούσαν να παραμείνουν σε Υπηρεσίες Ξηράς». Επίσης, σημειωνόταν πως «προκύπτει ότι οι 92 από τους από τους 179 παραιτηθέντες στρατιωτικούς (51%) ήταν στελέχη που είχαν μέλλον στις ΕΔ, ενώ το ίδιο ισχύει για τους από τους 33 από τους 56 απολυθέντες (59%). Εκ του συνόλου των παραιτηθέντων και απολυθέντων, τουλάχιστον οι 80 είναι γεννηθέντες τις δεκαετίες 1990-2000 ( ο ένας στους τρεις)»- ενώ εκφραζόταν η θέση πως «οι ΕΔ συνολικά και ιδίως οι σχολές Αξιωματικών και Υπαξιωματικών έχουν πάψει να αποτελούν ελκυστικό προορισμό (και εργασιακό περιβάλλον) γενικώς, αλλά ιδίως για τις νέες και τους νέους».
«Σε βάθος δεκαετίας (2014-23) το σύνολο των αιτήσεων αποστρατείας και των παραιτήσεων ανέρχεται σε εννιακόσια οκτώ στελέχη (908). Ο αριθμός των 179 στελεχών του 2023 υποδηλώνει ότι κατά το τελευταίο έτος σημειώθηκαν το 20% των παραιτήσεων / αιτήσεων πρόωρης αποστρατείας της δεκαετίας» σημειωνόταν επίσης στην ανακοίνωση.
Στις 19 Ιανουαρίου, σε άλλη ανακοίνωση της ΕΣΠΕΕΝΠΑ- επιστολή προς την Πανελλαδική Ομοσπονδία Ενώσεων Στρατιωτικών (ΠΟΕΣ), γινόταν λόγος για 17 παραιτήσεις στη φρεγάτα «Ύδρα» και επίσης, αναφερόταν πως υπήρξε σήμα με το οποίο είχε ζητηθεί να αποσπαστούν στην εν λόγω φρεγάτα περίπου 70 άτομα για κάλυψη αναγκών στο πλαίσιο «ειδικής αποστολής εκτός περιοχής ευθύνης Α/ΓΕΕΘΑ». Παράλληλα, γινόταν λόγος για «εργασιακό μεσαίωνα», συμπληρώνοντας πως «η κατάσταση βρίσκεται σε πολύ σοβαρό σημείο» και ζητώντας συνάντηση με την ηγεσία.
Σε νέα ανακοίνωση, στις 22 Ιανουαρίου, από την ΕΣΠΕΕΝΠΑ απευθυνόταν έκκληση να σταματήσει η «σπέκουλα» για τις παραιτήσεις στο ΠΝ και τονιζόταν πως «οι Έλληνες στρατιωτικοί και ιδίως τα στελέχη του Πολεμικού Ναυτικού δεν φοβούνται κανέναν αντίπαλο και καμία αποστολή. Το απέδειξαν και το 2020, δύο φορές, όταν διατάχθηκαν να επιχειρήσουν για άγνωστο χρονικό διάστημα, κυριολεκτικά υπό πολεμικές συνθήκες...τις επιχειρήσεις του πολύ θερμού καλοκαιριού του 2020 δεν ακολούθησε καμία εκτόξευση των παραιτήσεων. Είναι καταγεγραμμένο και δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Αντιθέτως, το 2021 οπότε και καταγράφονται οι παραιτήσεις και πρόωρες αποστρατείες του τελευταίου τριμήνου του 2020 (δηλαδή του άμεσου διαστήματος μετά το «θερμό» καλοκαίρι), ο συνολικός αριθμός των παραιτήσεων ανήλθε σε εβδομήντα έξι (76), αριθμός που είναι ο τέταρτος χαμηλότερος την τελευταία δεκαετία και κατά δεκαπέντε (15) κάτω από το μέσο όρο αυτής και κατά εκατόν τρεις (103) λιγότερες από αυτές του 2023».
Σε αυτό το πλαίσιο, χαρακτηριζόταν ως ψεύδος και συκοφαντία η άποψη πως «οι στρατιωτικοί του ΠΝ παραιτούνται επειδή δήθεν φοβούνται να ταξιδέψουν στη συγκεκριμένη αποστολή, ή ότι δήθεν δεν κάνουν για το ΠΝ». Αντίθετα, ως λόγοι των αυξημένων παραιτήσεων στο ΠΝ παρουσιάζονταν οι «χαμηλές ανταμοιβές», οι «δυσμενείς συνθήκες εργασίας» και η «έλλειψη μέριμνας», ενώ αναφερόταν ως αίτημα να δοθεί στα στελέχη η δυνατότητα να εκφράσουν ανώνυμα την επαγγελματική τους ικανοποίηση.
Σε ανακοίνωση-επιστολή προς τον υπουργό Εθνικής Άμυνας στις 24 Ιανουαρίου η Πανελλαδική Ομοσπονδία Ενώσεων Στρατιωτικών (ΠΟΕΣ) αναφέρει πως «ο ”ιός” των παραιτήσεων έχει ήδη μεταδοθεί σε όλα τα Όπλα, απλά σε ΣΞ και ΠΑ δεν έχει ακόμα την ίδια έκταση με το ΠΝ». Η ομοσπονδία χαιρέτισε ωστόσο τις εξαγγελίες του ΥΠΕΘΑ ως προς το επίδομα στόλου, επαναλαμβάνοντας παράλληλα πως πρέπει να δοθούν κίνητρα ώστε να ξαναγίνουν ελκυστικές οι Ένοπλες Δυνάμεις και προσθέτοντας πως «είναι ιδιαίτερα θετικό ότι επιτεύχθηκε να τεθεί οριστικά στην ατζέντα του Υπουργείου το κρίσιμο θέμα των παραιτήσεων».
Σημειώνεται πως σε δική της ανακοίνωση η ΠΟΜΕΝΣ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Στρατιωτικών) στις 23 Ιανουαρίου, με τίτλο «Δεν υπάρχει χώρος για λαϊκισμούς. Απαιτείται σοβαρότητα», έγραφε πως «όταν τα Επιτελεία αναγκάζονται να διαψεύδουν δημόσια, με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο, τις παραπλανητικές αυτές ανακοινώσεις και δημοσιεύματα προκειμένου να μην υπάρχει οποιαδήποτε αμφισβήτηση για το αξιόμαχο και την ετοιμότητα των Ενόπλων Δυνάμεων, τότε σίγουρα κάτι δεν πάει καλά με όσους τα διέδωσαν. Δυστυχώς, πρόκειται για τον ορισμό της διασποράς ψευδών ειδήσεων, αφού πάνω σε χαλκευμένα και διαστρεβλωμένα στοιχεία καλλιεργείται ένα κλίμα φόβου και δημιουργείται κίνδυνος για την αμυντική ικανότητα της Χώρας».
Η ανακοίνωση αυτή προκάλεσε την απάντηση της ΠΟΕΣ, η οποία σε δική της ανακοίνωση στις 25 Ιανουαρίου λέει πως ο ίδιος ο ΥΕΘΑ «δικαίωσε πλήρως τις ενέργειες της Ομοσπονδίας μας και των πρωτοβαθμίων Ενώσεών της και επιβεβαιώνοντας (μπροστά από τη Φ/Γ ΥΔΡΑ) όχι απλώς το πρόβλημα, αλλά και την έκτασή του, υιοθετώντας όλες τις θέσεις της ΠΟΕΣ για το θέμα», προσθέτοντας, μεταξύ άλλων, πως «κανένα επιτελείο δεν διέψευσε τίποτα, όπως ακριβώς ουδέν επιχειρησιακό στοιχείο έχει αποκαλυφθεί από εμάς».