Ψάχνοντας για το Ελντοράντο

Αμετανόητοι χρυσοθήρες στην Ελλάδα και τον κόσμο
Open Image Modal
Ψάχνοντας για την μυθικό πόλη El Dorado στην νοτιοαμερικάνικη ζούγκλα
duncan1890 via Getty Images

Το τελευταίο διάστημα γίνεται μεγάλη συζήτηση για το κυνήγι θησαυρού, που δεν αφορά όμως το ομώνυμο ομαδικό ανεξαρτήτως ηλικίας παιχνίδι, αλλά για την αναζήτηση πραγματικού θησαυρού, δηλαδή ποσότητας πραγμάτων αξίας, κυρίως χρυσού, που ο κάποτε κάτοχος του για διαφόρους λόγους το έκρυψε, συνήθως σε απόμερο μέρος και παρέμεινε κρυμμένο τόσο καιρό ώστε να μη μπορεί να εξακριβωθεί ο κύριος του (αρθ,1093 ΑΚ).

Το κυνήγι του θησαυρού επιτρέπεται κατόπιν αδείας και με συγκεκριμένους περιορισμούς από ειδικούς νόμους, όπως απαγόρευση ανασκαφών για αρχαιότητες και σύμφωνα με το νόμο το μισό του θησαυρού ανήκει στον κύριο του ακινήτου που ήταν κρυμμένος ο θησαυρός ή περιέρχεται στο Δημόσιο.

Οι «κυνηγοί» επιδίδονται διαχρονικά σε όλα τα γεωγραφικά πλάτη στο κυνήγι θησαυρών, πολλές φορές διαπράττουν τυμβωρυχίες, ωστόσο οι περισσότεροι εξ αυτών δεν βρίσκουν τίποτα, εξ ου και η λαϊκή φράση «άνθρακες ο θησαυρός», που χρησιμοποιείται και μεταφορικά για προσδοκίες που διαψεύστηκαν. Υπάρχουν όμως τεράστιοι θησαυροί στο βυθό της θάλασσας από βυθισμένα πλοία, κυρίως τις ισπανικές γαλέρες, που μετέφεραν το χρυσό των Ινκα στην Ισπανία, που κάποτε θα ανελκυστούν.

Είναι γεγονός, ότι κατά καιρούς έχουν βρεθεί πολύ μεγάλοι θησαυροί, όπως από τον Ηρώδη τον Αττικό το δεύτερο αιώνα μ. Χ , που βρήκε ένα τεράστιο θησαυρό και τον μισό έδωσε στον Αυτοκράτορα της Ρώμης και με τον άλλο μισό εκτέλεσε διάφορα κοινωφελή έργα στην Αττική μεταξύ των οποίων και στεγασμένο ωδείο γνωστό ως Ηρώδειο.

Υπάρχει μια διεθνής παραφιλολογία για τους κρυμμένους θησαυρούς, όπως ο θησαυρός των «Νιμπελούγκεν» και ο θησαυρός στο κινηματογραφικό έργο «ο Άρχοντας των δακτυλιδιών», που και τους δύο φυλούσαν δράκοι. Υπήρξε επίσης θέμα πολλών κινηματογραφικών ταινιών, κυρίως για παιδιά, αλλά και ελληνικών, όπως «ο Θησαυρός του μακαρίτη» αλλά ήταν και το θέμα διάσημων μυθιστορημάτων, όπως «το Νησί των Θησαυρών» και «ο Κόμης Μοντεχρίστος».

Χώρες που έχουν ταραχώδη ιστορία, όπως η δικιά μας, παρουσιάζουν περισσότερες πιθανότητες να υπάρχουν κρυμμένοι θησαυροί, τους οποίους τους έχουν κρύψει άνθρωποι που εγκατέλειψαν τις εστίες τους βιαστικά με την ελπίδα να επανέλθουν. Στη χώρα μας υπάρχουν κρυμμένοι θησαυροί από την εποχή της αρχαιότητας και της ρωμαϊκής κατάκτησης, που θεωρούνται αρχαιολογικοί θησαυροί, και μπορεί ένα μικρό ασημένιο νόμισμα λόγω σπανιότητας να αξίζει τεράστιο ποσό. Υπάρχουν θησαυροί από τη βυζαντινή περίοδο με τα κωσταντινάτα, επίσης και από την περίοδο της τουρκοκρατίας, όπου λέγεται, ότι υπάρχουν τεράστιοι θησαυροί ιδίως του Αλή Πασά, ακόμη τον ψάχνουν στην Ήπειρο. Υπάρχει και η περίοδος του Β΄ Παγκοσμίου και του εμφυλίου πολέμου με τις χρυσές λίρες Αγγλίας, που τις έριχναν οι Εγγλέζοι με αεροπλάνα για ενίσχυση των ανταρτών και που σύμφωνα με επίσημα στοιχεία δεν υπερβαίνουν τα 200.000 κομμάτια. Φυσικά υπάρχουν και κάποιοι θησαυροί ακλήρων, κρυμμένοι πολλές φορές κάτω από το στρώμα.

Υπάρχουν αλήθειες και μύθοι σχετικά με την εύρεση θησαυρών, η αλήθεια είναι, ότι κάποιοι θησαυροί έχουν βρεθεί, αλλά η εύρεση τους περιβάλλεται για ευνόητους λόγους από μυστικότητα, προδίδεται όμως από το ξαφνικό πλούτο και μυθοποιείται. Όπως και να έχει παρατηρείται ότι  τουλάχιστον στην ηπειρωτική Ελλάδα έχουμε αύξηση των κυνηγών θησαυρών, ενώ κυκλοφορούν διάφορες ιστορίες ευρέσεως θησαυρών (αφορά κυρίως αγγλικές λίρες που τις έκρυψαν οι αντάρτες φεύγοντας) ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που κυκλοφορούν χάρτες, συνήθως πρόχειρα σχεδιασμένοι, με απροσδιόριστες τοποθεσίες όπου είναι θαμμένοι οι θησαυροί.

Σκιαγραφώντας τα χαρακτηριστικά των κυνηγών θησαυρών. Είναι συνήθως άνθρωποι μιας κάποιας ηλικίας, όχι ιδιαίτερα επαγγελματικά επιτυχημένοι, που το όνειρο τους να γίνουν πλούσιοι έχει μετατραπεί σε ακράδαντη πίστη, ότι τελικά θα βρουν θησαυρό σε σημείο που στο τέλος το κυνήγι θησαυρών καταντά ψύχωση. Έχουν ξοδέψει σχεδόν ολόκληρη τη ζωή τους ψάχνοντας το δικό τους Ελντοράντο. Εχουν ξοδέψει περιουσίες ακόμα και με δανεισμό για την αγορά πανάκριβων μηχανημάτων εντοπισμού μετάλλων και το μόνο που κατάφεραν είναι να κάνουν τους εμπόρους των μηχανημάτων πλούσιους. Το κυνήγι του θησαυρού δεν είναι άμοιρο κινδύνων, γιατί στις διάφορες εξερευνήσεις στην ύπαιθρο εκτός από σοβαρά ατυχήματα συμβαίνουν και συμπλοκές μεταξύ τους ιδίως όταν καταληφθούν από τη μανία του χρυσού, που κατά κανόνα συμβαίνει, όταν βρουν θησαυρό.

Με αφορμή τη δολοφονία του Μπάμπη στο Μεσολόγγι και από το γεγονός, ότι πρόσφατα όπως λέγεται  είχε αγοράσει μηχάνημα εντοπισμού θησαυρών, αφενός κυκλοφόρησαν φήμες που συνδέουν το θάνατο του με κυνήγι θησαυρού, ζήτημα που θα διευκρινίσει η δικαστική ανάκριση, αφετέρου ήλθε στο προσκήνιο της δημοσιότητας το κυνήγι του θησαυρού από αμετανόητους χρυσοθήρες, στους οποίους αφιερώνω το ποίημα του Edgar Allan Poe «Eldorado», ας το αναζητήσουν.

***

Λέανδρος Τ.Ρακιντζής

Αρεοπαγίτης ε.τ..