Αν έχεις βρεθεί από τη θέση του καθηγητή σε αίθουσες διδασκαλίας μόνο από «τύχη» δεν βρέθηκες μπροστά σε συμπεριφορές που δύσκολα μπορούσες να διαχειριστείς. Και αναφερόμενοι σε συμπεριφορές καθόλου απαραίτητα δεν αναφερόμαστε μόνο σε αυτές που ονομάζονται παραβατικές. Με πολύ μεγαλύτερη συχνότητα ήρθες αντιμέτωπος με τον πόνο, την ανασφάλεια, την (υποτιθέμενη) αδυναμία, την αίσθηση υπερεκτίμησης ή υποτίμησης και βέβαια με λανθασμένες συγκρίσεις. Έχοντας βιωματικά συναντήσει αυτές τις περιπτώσεις δύσκολα θα διαφωνήσεις με την χρησιμότητα της παρουσίας ψυχολόγου στο σχολικό περιβάλλον.
Αναζητώντας τα γιατί
Πριν λίγες μέρες (στις 10 Οκτωβρίου) ήταν η ημέρα της ψυχικής υγείας. Ένα «κομμάτι» της υγείας μας τραυματισμένο εδώ και καιρό και ατυχώς με την ιδιότητα του «μεταφερόμενου» στους κοντινά ευρισκόμενους.
Πολλοί θα επικαλεσθούν (και όχι άδικα) την μεγάλη αλλαγή της κοινωνίας που ήρθε σαν αποτέλεσμα της παγκοσμιοποίησης, της τεράστιας ανάπτυξης της τεχνολογίας, της ολοένα και μεγαλύτερης υποκατάστασης του ανθρώπου από τις μηχανές, της διαφοροποίησης των ανθρώπινων σχέσεων, της επιθετικής και συνάμα «καθοδηγητικής» δύναμης των ΜΜΕ, ακόμα και της εδώ και μια 10ετία οικονομικής κρίσης.
Χωρίς διάθεση να αμφισβητήσουμε την (εμφανιζόμενη) ως πραγματικότητα θα θέλαμε αποφεύγοντας μια στρουθοκαμηλική λογική να μην αγνοήσουμε το δικό μας βαθμό συμμετοχής στην υιοθέτηση και αποδοχή των νέων δεδομένων αλλά ταυτόχρονα και την «επιμονή» του περιβάλλοντος στην «άνευ διαπραγμάτευσης» παγίωσής τους.
Ένα μάθημα που δεν υπάρχει
Το σχολείο εδώ και χρόνια αποφεύγει την κάποτε αναγκαστική και αυταρχική μεταφορά γνώσεων σχετικών με αυτό που λέγεται «εκπαίδευση για την μελλοντική θωράκιση της πορείας του νέου».
Είναι εντελώς διαφορετική η προετοιμασία για την εισαγωγή στα ΑΕΙ από την αντίστοιχη προετοιμασία που θα σε κάνει «ικανό» να αντιλαμβάνεσαι, να αξιολογείς, να κρίνεις και να αποφασίζεις για το πως θα «υπάρχεις» διατηρώντας την ψυχική σου υγεία σε ένα περιβάλλον που κατά κανόνα δεν φημίζεται για την «ανοχή» του στην αντίθετη με τα δικά του θέλω έκφραση.
Αυτό το ανύπαρκτο (στο σήμερα) μάθημα που οραματιζόμαστε θα μπορούσε κάποιος να το ονομάσει «προσωπική αντίληψη». Σκοπός του θα ήταν το πως θα πετύχει ο νέος να είναι αρεστός στον εαυτό του σεβόμενος τους τρίτους χωρίς να «αφομοιώνεται» από αυτούς.
Ο οραματισμός μας οδηγεί σε μια πορεία αρχικά «πραγματικής αναγνώρισης» του περιβάλλοντος και στη συνέχεια μιας «προσωπικής επιλογής» για το μονοπάτι που θα ακολουθήσεις.
Ασφαλώς το να «αγνοείς» την καθοδηγούμενη πληροφόρηση για το πώς ερμηνεύεται σήμερα η «ωραία ζωή» είναι πράγματι δύσκολο. Για αυτό ακριβώς θα θέλαμε να διδαχτούμε τον τρόπο που θα ανακαλύψουμε την για εμάς ωραία ζωή αποφεύγοντας τις copy paste λογικές που οδηγούν στην ομαδοποίηση των «θέλω» που αντιπροσωπεύουν στην πραγματικότητα τα θέλω άλλων.
Τη διαδικασία αυτή η σκέψη μας δεν την αντιλαμβάνεται σαν ένα μάθημα με Α ώρες διδασκαλίας που θα «αναφέρεται» στο εβδομαδιαίο πρόγραμμα. Αντίθετα την καταλαβαίνουμε σαν ένα διάλογο μεταξύ καθηγητών και μαθητή που θα πρέπει να αρχίσει από τα πρώτα χρόνια της σχολικής ζωής. Ασφαλώς για να το πετύχουμε χρειαζόμαστε μια διεπιστημονική προσέγγιση των θεμάτων που θα αναλυθούν.
Κλείνοντας
Ουδόλως αμφισβητούμε την θετική παρουσία του ψυχολόγου στο σχολείο. Θα είναι τα μάτια μιας ειδικότητας που θα καθοδηγήσει το παιδί αλλά και εμάς τους καθηγητές στην σωστή αντιμετώπιση μιας κατάστασης που ενδεχομένως δεν είναι καν ορατή σε εμάς.
Θα θέλαμε βέβαια αυτή η παρουσία να έχει θεσμικά το ρόλο που πρέπει και όχι αυτό που ατυχώς μέχρι στιγμής έχουμε δει.
Θα επιμέναμε όμως ότι η μεγάλη χρησιμότητα της συγκεκριμένης ειδικότητας δεν βρίσκεται στο να αντιμετωπίζει «καταστάσεις» που έχουμε εμείς (η ατμόσφαιρα) δημιουργήσει.
Η στόχευση για εμάς θα έπρεπε να βρίσκεται στο πως θα σταματήσουμε την δημιουργία « καταστάσεων». ..