Η πανδημία επιτάχυνε τη μετακίνηση των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων σε τεχνολογικές λύσεις – που εν πολλοίς έσωσαν τη λειτουργία τους εν μέσω καραντίνας είτε γιατί εκμεταλλεύτηκαν την τηλεργασία, είτε γιατί χρησιμοποίησαν το ηλεκτρονικό κανάλι- ωστόσο το έλλειμμα τους παραμένει σημαντικό σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που εκπόνησε το εργαστήριο ELTRUN του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών για λογαριασμό της Cosmote.
Σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποιήθηκε πανελλαδικά το 2019 και, στη συνέχεια, το 2020-προκειμένου να καλύψει και την επίπτωση της πανδημίας- σε συνολικά 1.500 επιχειρήσεις όλων των κλάδων, διαπιστώνεται ότι το 50% σχεδόν των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων βρίσκεται στα πρώτα στάδια της υιοθέτησης απλών ψηφιακών εφαρμογών, ενώ μόλις το 12% των επιχειρήσεων έχει επαρκείς ψηφιακές υποδομές (έναντι 10% το 2019).
Το μέγεθος των επιχειρήσεων όσον αφορά το απασχολούμενο προσωπικό είναι από 1 έως 50 εργαζόμενους, το οποίο φυσικά απέχει πολύ από το μέσο ευρωπαϊκό όρο (έως 250 εργαζόμενοι), και ως ένα βαθμό εξηγεί την υστέρηση τους όσον αφορά την τεχνολογική προσαρμογή. Από την άλλη, η έλλειψη γνώσεων και οικονομικών πόρων αποτελεί τις κύριες αιτίες σύμφωνα με τον καθηγητή Γ.Δουκίδη και επικεφαλής του ELTRUN, όσον αφορά την τεχνολογική «ανωριμότητα» τους.
Στο πλαίσιο της έρευνας δημιουργήθηκε για πρώτη φορά ο Δείκτης Ψηφιακής Ετοιμότητας των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων, προκειμένου να αποτυπωθεί η ψηφιακή ωριμότητα των ΜμΕ, με βάση την υιοθέτηση και χρήση 10 σημαντικών ψηφιακών εφαρμογών και υποδομών: website, e-shop, social media, ψηφιακές καμπάνιες, cloud υποδομές, ψηφιακή ασφάλεια, ψηφιακά εργαλεία επικοινωνίας, ERP, CRM και IoT συστήματα.
Αναλυτικότερα, η μεγαλύτερη βελτίωση στη χρήση των ψηφιακών εργαλείων και υποδομών από τις ΜμΕ το 2020, και κυρίως όσον αφορά στα e-shops (+18%), τις digital καμπάνιες (+18%), τα εργαλεία τηλεδιάσκεψης (+20%), τα συστήματα CRM (+26%) και IoT (+70%). Ωστόσο, όπως αποκαλύπτει η έρευνα, σε αρκετές περιπτώσεις, οι επιχειρήσεις έχουν επιλέξει ερασιτεχνικές λύσεις, κυρίως λόγω έλλειψης πόρων.
Αναλυτικά κάποια από τα ευρήματα που ανέδειξε η έρευνα:
- Το 70% των ελληνικών ΜμΕ διαθέτει εταιρικό website, ωστόσο 1 στις 3 το έχει στήσει ερασιτεχνικά.
- Ηλεκτρονικό κατάστημα διαθέτει το 17% των επιχειρήσεων, με το 48% εξ’ αυτών να καταγράφει σημαντική αύξηση στη χρήση το 2020.
- Το 36% των ΜμΕ έχει «τρέξει» ψηφιακή καμπάνια προώθησης -όμως μόλις το 17% με τη βοήθεια επαγγελματία-, ενώ τα social media είναι σημαντικό μέσο προώθησης και επικοινωνίας για 2 στις 3 επιχειρήσεις.
- Το τηλεφωνικό κέντρο αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της λειτουργίας για 1 στις 2 επιχειρήσεις, ενώ εμφανίζεται μια μικρή τάση για χρήση cloud based κέντρων (στο 10% των χρηστών).
- 20% αυξημένη εμφανίζεται η χρήση των λύσεων τηλεδιάσκεψης το 2020, κυρίως λόγω του COVID-19, με τις πλατφόρμες Skype, Zoom και Microsoft Teams να είναι οι δημοφιλέστερες.
- Το 40% των επιχειρήσεων χρησιμοποιούν συστήματα CRM (Customer Relationship Management), για την ενίσχυση της ικανοποίησης των πελατών τους, ενώ αυξημένη (στο 43% των ΜμΕ) εμφανίζεται το 2020 η χρήση ERP (Enterprise Resource Planning) συστημάτων, για τη διαχείριση όλων των λειτουργιών μίας επιχείρησης.
- Η ψηφιακή ασφάλεια θεωρείται σημαντική για το 90% των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Όμως 9 στις 10 επιλέγουν απλά antivirus για σταθερές συσκευές.
- Η χρήση servers είναι αρκετά διαδεδομένη στις μικρότερες επιχειρήσεις, με 1 στις 2 ΜμΕ να διαθέτει κεντρικό server. Μάλιστα, το 25% των χρηστών έχει επιλέξει cloud server.
- Αυξημένη είναι το 2020 η χρήση IoT. To 22% των ΜμΕ δηλώνει ότι χρησιμοποιεί IoT συστήματα, όμως η χρήση είναι απλή, αφού το 80% αφορά την παρακολούθηση χωρών. Πολύ λίγες ΜμΕ αναζητούν προχωρημένες λύσεις (energy, asset management, κ.ά.)
Η πλειονότητα, πάντως, των επιχειρήσεων (7 στις 10) δηλώνουν ότι αξιοποίησαν περισσότερο τις ψηφιακές τεχνολογίες προκειμένου να επιστρέψουν στην κανονικότητα, σύμφωνα με την έρευνα. Συγκεκριμένα, αναφέρουν (με την κατανομή ποσοστών να αφορά το μέρος του δείγματος που διέθετε την εκάστοτε ψηφιακή υποδομή) αύξηση στις τηλεφωνικές παραγγελίες (48%) και τις διαδικτυακές πωλήσεις (48%), αλλά και ενίσχυση της τηλεργασίας (50%). Είναι αξιοσημείωτο πάντως ότι ένα ποσοστό 8% των ΜμΕ δηλώνει ότι σήμερα βρίσκεται σε καλύτερη κατάσταση από πριν την έναρξη της κρίσης.