Το βαρόμετρο των παγκόσμιων τιμών στα τρόφιμα εκτοξεύτηκε σε νέα ύψη-ρεκόρ, φτάνοντας στο υψηλότερο επίπεδο από τον Ιούλιο του 2011, αποκάλυψε ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO).
Ο Δείκτης Τιμών Τροφίμων του FAO, ο οποίος παρακολουθεί τις μηνιαίες μεταβολές στις διεθνείς τιμές ενός καλαθιού προϊόντων διατροφής, ήταν 133,2 μονάδες τον Οκτώβριο κατά μέσο όρο, αυξημένος κατά 3% από τον Σεπτέμβριο, σημειώνοντας άνοδο για τρίτο συνεχόμενο μήνα.
Τα εμπόδια στον εφοδιασμό, οι υψηλές τιμές των εμπορευμάτων, το κλείσιμο εργοστασίων και οι πολιτικές εντάσεις συμβάλλουν στην άνοδο των τιμών.
Η εμπειρία είναι ίδια για τους κατοίκους της Νέας Υόρκης, της Μόσχας, του Παρισίου, της Αθήνας και σχεδόν όλων των περιοχών του πλανήτη.
Ο λόγος είναι απλός: οι τιμές έχουν αυξηθεί λόγω των κακών καιρικών συνθηκών, όπως οι ξηρασίες στη Βόρεια και Νότια Αμερική και οι έντονες βροχοπτώσεις στην Ευρώπη, και των προβλημάτων της εφοδιαστικής αλυσίδας που προέκυψαν με τη χαλάρωση των περιορισμών του κορονοϊού.
Ο δείκτης τιμών των τροφίμων του FAO αυξήθηκε με εκπληκτικό ετήσιο ρυθμό 31% τον περασμένο μήνα. Ο δείκτης εμπορευμάτων τροφίμων και ποτών του ΔΝΤ αυξήθηκε με παρόμοιο ρυθμό.
Σε πραγματικούς όρους, αφού ληφθεί υπόψη ο πληθωρισμός, οι παγκόσμιες τιμές των βασικών προϊόντων διατροφής είναι πλέον υψηλότερες από τα υψηλότερα επίπεδα του 2008 και του 2011, λίγο πριν από τις διαδηλώσεις της Αραβικής Ανοιξης, που προκλήθηκαν εν μέρει από την αύξηση του κόστους των τροφίμων.
Στο χειρότερο σενάριο, η αύξηση του κόστους των τροφίμων σε συνδυασμό με τις αυξανόμενες τιμές της ενέργειας έχουν τη δυνατότητα να θέσουν σε κίνδυνο τα προς το ζην εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο - ακριβώς την ώρα που ο πλανήτης προσπαθεί να αφήσει πίσω του τα δεινά της πανδημίας.
Μεγαλύτερος είναι ο αντίκτυπος σε αναδυόμενες οικονομικά χώρες, όπως η Αργεντινή, η Βραζιλία, η Κολομβία, η Ρωσία ή η Τουρκία. Εκεί, ο πληθωρισμός, ο οποίος κυμαίνεται πάνω από 10%, έχει αυξηθεί από το γεγονός ότι τα νομίσματά τους έχουν υποχωρήσει έναντι του δολαρίου.
Στη Ρωσία, η ραγδαία αύξηση του κόστους των τροφίμων έχει καταστεί μείζον μεγάλο πολιτικό ζήτημα, εξαιτίας και των μειωμένων εισοδημάτων. Στη Βραζιλία, ο δείκτης τιμών τροφίμων και ποτών αυξήθηκε κατά ετήσιο ρυθμό 12% τον Σεπτέμβριο.
Στον ανεπτυγμένο κόσμο οι αυξήσεις των τιμών είναι κάπως χαμηλότερες, αλλά οι αγοραστές εξακολουθούν να αισθάνονται το «τσίμπημα», ιδιαίτερα εκείνοι με τους πιο περιορισμένους προϋπολογισμούς. Οι τιμές των τροφίμων αυξήθηκαν σχεδόν κατά 2% στην ευρωζώνη και περισσότερο από 4% στις ΗΠΑ.
Κύμα ακρίβειας
Ο δείκτης τιμών στα σιτηρά αυξήθηκε κατά 3,2% από τον προηγούμενο μήνα, με τις παγκόσμιες τιμές σιταριού να αυξάνονται κατά 5%, λόγω της μειωμένης συγκομιδής από μεγάλους εξαγωγείς, συμπεριλαμβανομένων του Καναδά, της Ρωσίας και των Ηνωμένων Πολιτειών. Οι διεθνείς τιμές όλων των άλλων μεγάλων σιτηρών αυξήθηκαν επίσης.
Ο δείκτης τιμών φυτικών ελαίων αυξήθηκε κατά 9,6% τον Οκτώβριο, φθάνοντας σε ιστορικό υψηλό όλων των εποχών, λόγω του αυξημένου κόστους του φοινικέλαιου, της σόγιας, του ηλιέλαιου και του κραμβέλαιου (λάδι κανόλα). Οι τιμές του φοινικέλαιου αυξήθηκαν για τέταρτο συνεχόμενο μήνα τον Οκτώβριο, σε μεγάλο βαθμό λόγω των συνεχιζόμενων ανησυχιών για την υποτονική παραγωγή στη Μαλαισία εξαιτίας των ελλείψεων σε εργατικό δυναμικό. Οι ελλείψεις εργατικών χεριών - κυρίως οικονομικών μεταναστών - συμβάλλουν στην αύξηση του κόστους παραγωγής και μεταφοράς τροφίμων και σε άλλα μέρη του κόσμου.
Ο δείκτης τιμών γαλακτοκομικών, αντίστοιχα αυξήθηκε κατά 2,6 μονάδες από τον Σεπτέμβριο. Ωστόσο, οι τιμές στα τυριά παρέμειναν σε μεγάλο βαθμό σταθερές, καθώς οι προμήθειες από τις μεγάλες χώρες παραγωγής ήταν επαρκείς για να καλύψουν την παγκόσμια ζήτηση. Οι διαταραχές στη ναυτιλία αυξάνουν, επίσης, τις τιμές του γάλακτος, με το κόστος των προϊόντων να αυξάνεται σχεδόν κατά 16% τον τελευταίο χρόνο.
Αντίθετα, ο δείκτης τιμών κρέατος του FAO υποχώρησε κατά 0,7% από την αναθεωρημένη του τιμή τον Σεπτέμβριο, σημειώνοντας την τρίτη μηνιαία πτώση. Οι διεθνείς τιμές μειώθηκαν στα χοιρινά εν μέσω μειωμένων αγορών από την Κίνα και στα βοοειδή επίσης λόγω της απότομης μείωσης των τιμών στις προμήθειες από τη Βραζιλία. Ομως, οι τιμές του κρέατος πουλερικών και αιγοπροβάτων αυξήθηκαν χάρη στην υψηλή παγκόσμια ζήτηση και τις χαμηλές προοπτικές επέκτασης της παραγωγής.
Τέλος, μείωση της τάξης του 1,8% σημείωσε και ο δείκτης τιμών ζάχαρης, σημειώνοντας την πρώτη πτώση μετά από έξι διαδοχικές μηνιαίες αυξήσεις. Η πτώση ήταν κυρίως αποτέλεσμα της περιορισμένης παγκόσμιας ζήτησης εισαγωγών και των προοπτικών μεγάλων εξαγώγιμων προμηθειών από την Ινδία και την Ταϊλάνδη.
Ρεκόρ παραγωγής δημητριακών, αλλά τα αποθέματα θα μειωθούν
Παρά το αναμενόμενο ρεκόρ παγκόσμιας παραγωγής δημητριακών το 2021, τα παγκόσμια αποθέματα φαίνονται να οδεύουν προς συρρίκνωση το 2021/22, σύμφωνα με νέες προβλέψεις του FAO.
Η πρόβλεψη για την παγκόσμια παραγωγή σιτηρών το 2021 είναι γύρω στους 2,793 εκατομμύρια τόνους. Ωστόσο, είναι μειωμένη κατά 6,7 εκατομμύρια τόνους σε σχέση με την προηγούμενη εκτίμηση του Οκτωβρίου, σε μεγάλο βαθμό λόγω των περικοπών στην εκτιμώμενη παραγωγή σιταριού από το Ιράν, την Τουρκία και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Σε σύγκριση με πέρυσι, πάντως, η παγκόσμια παραγωγή δημητριακών αναμένεται να αυξηθεί και να φτάσει σε νέο επίπεδο ρεκόρ. Αλλά τα παγκόσμια αποθέματα δημητριακών στο τέλος του 2022 προβλέπεται να μειωθούν κατά 0,8% σε σχέση με τις αρχές του ίδιου έτους.
(με πληροφορίες από FAO, BBC, Financial Times)