«... Πριν τρία χρόνια ανακάλυψα ότι μέσα στο νερό μπορούσα να αποτυπώσω φωτογραφικά τον κόσμο που είχε σχηματιστεί μέσα μου όλα αυτά τα χρόνια που έκανα καταδύσεις. Οι λήψεις θύμιζαν εικόνες που παρουσιάζονταν στα όνειρά μου και οι άνθρωποι μέσα στο νερό ελευθέρωναν το σώμα τους και βίωναν πρωτόγνωρα συναισθήματα....»
Οι ονειρικές εικόνες, η ελεύθερη κατάδυση και «το απέραντο μπλε στα μεγάλα βάθη», οι ειδικές συνθήκες της φωτογράφισης κάτω από το νερό, «η συναισθηματική επίπτωση και επιρροή που έχει μια φωτογραφία, η οποία θεμελιώνει τη σχέση με την εικόνα», η δήλωση «θα συνεχίσω να φωτογραφίζω τον κόσμο του βυθού και τους ανθρώπους κάτω από την επιφάνεια. Είναι ο τρόπος να έρχομαι σε επαφή με το βαθύτερο κομμάτι των ανθρώπων...»
Η φωτογράφος Ρενέ Ρεβάχ απαντά στις ερωτήσεις της HuffPost Greece, με αφορμή την έκθεση της υποβρύχιας φωτογραφίας με τίτλο «Σιωπή. Η Αναπνοή του Νου», που πραγματοποιείται σε συνεργασία με το περιοδικό «Σχεδία» και επιμέλεια Άλεξ Παπαϊωάννου, στο Booze.
-Πρώτα έκανες υποβρύχιο ψάρεμα και χρόνια μετά ήρθε η υποβρύχια φωτογραφία. Πότε δοκίμασες πρώτη φορά να τραβήξεις εικόνες μέσα στο νερό;
Μεγάλωσα στην Αθήνα κοντά στη θάλασσα. Από το παράθυρο του πατρικού μου την κοίταζα να λαμπυρίζει και μέσα σε μερικά λεπτά βρισκόμουν στην παραλία. Τα καλοκαίρια ακολουθούσα τον πατέρα μου όταν εκείνος ψάρευε και ύστερα εξασκήθηκα στην ελεύθερη κατάδυση επειδή επιθυμούσα να βρεθώ σε μεγάλα βάθη.
“Όσο βυθίζεσαι τόσο το φως λιγοστεύει και τα χρώματα χάνονται, αλλά στην περίπτωση τη δική μου η έλλειψη φωτός φτιάχνει μαγικούς υποφωτισμένους κόσμους....”
Μου άρεσε να βουλιάζω και να παρατηρώ την φουρτουνιασμένη επιφάνεια ενώ στο βυθό υπήρχε ησυχία. Αυτή η αίσθηση έμοιαζε με τον αγώνα του ανθρώπου να παύσει τη βοή του νου και να καταφύγει σε έναν εσωτερικό τόπο όπου επικρατεί η γαλήνη. Πριν τρία χρόνια ανακάλυψα ότι μέσα στο νερό μπορούσα να αποτυπώσω φωτογραφικά τον κόσμο που είχε σχηματιστεί μέσα μου όλα αυτά τα χρόνια που έκανα καταδύσεις. Οι λήψεις θύμιζαν εικόνες που παρουσιάζονταν στα όνειρά μου και οι άνθρωποι μέσα στο νερό ελευθέρωναν το σώμα τους και βίωναν πρωτόγνωρα συναισθήματα.
-Και ελεύθερη κατάδυση; Πόσα μέτρα; Το προσωπικό σου ρεκόρ;
Η ελεύθερη κατάδυση διευρύνει τα όρια μου και με συνδέει με το ασυνείδητο. Ο χρόνος παραμονής στο νερό συμπυκνώνεται σε μερικά δευτερόλεπτα και χρειάζεται ηρεμία για να βρεθείς σε μεγάλα βάθη. Πριν χρόνια στην Αμοργό κατάφερα να φτάσω τα 28 μέτρα.
-Πώς διαχειρίζεσαι στη φωτογραφία το φως που σβήνει καθώς κατεβαίνεις στον βυθό; Η φωτογραφία φως δεν είναι;
Για να αποτυπώσεις τον κόσμο του βυθού χρειάζονται καλές τεχνικές γνώσεις, γρήγορες ταχύτητες και ανοιχτό διάφραγμα. Δεν προλαβαίνεις να σκεφτείς και το πρώτο χέρι παίρνει το ένστικτο. Όσο βυθίζεσαι τόσο το φως λιγοστεύει και τα χρώματα χάνονται, αλλά στην περίπτωση τη δική μου η έλλειψη φωτός φτιάχνει μαγικούς υποφωτισμένους κόσμους, σαν αυτούς που παρουσιάζονται στον ύπνο. Οι άνθρωποι μοιάζει να αιωρούνται στο σύμπαν και το μοναδικό στοιχείο που υποδηλώνει την ύπαρξη του νερού είναι οι φυσαλίδες που περικυκλώνουν τις μορφές τους.
“Οι άνθρωποι που με ακολουθούν στο νερό είναι πρόθυμοι να ζήσουν μια ξεχωριστή εμπειρία.”
-Πώς βρίσκεις τα (υποβρύχια) θέματα σου; Πόσο δύσκολο είναι να τα στήσεις; Και να βρεις τα «μοντέλα» σου;
Τα θέματα προκύπτουν κατά την διάρκεια της κατάδυσης. Όπως βυθίζομαι μπορεί να συναντήσω έναν αχινό, ένα κοχύλι ή μερικούς αστερίες. Όλα αυτά τα συλλέγω και όταν βρώ το κατάλληλο τοπίο πειραματίζομαι. Ένα καλοκαίρι στην Ζάκυνθο συνάντησα μια θαλάσσια χελώνα και πέρασα μαζί της αρκετή ώρα παρατηρώντας η μια την άλλη. Οι άνθρωποι που με ακολουθούν στο νερό είναι πρόθυμοι να ζήσουν μια ξεχωριστή εμπειρία. Πριν τη φωτογράφιση περνάμε κάποια ώρα παρέα και όταν βουτάμε αφήνονται στην αγκαλιά του νερού και στα πρωτόγνωρα συναισθήματα που βιώνουν. Το σώμα και το μυαλό ελευθερώνονται και εγώ είμαι εκεί για να αποτυπώσω αυτήν την μεταμόρφωση. Αυτή η διαδικασία με συνδέει ψυχικά μαζί τους.
-Η σχέση σου με το άσπρο-μαύρο;Το κόκκινο; Το μπλε;
Ο φωτογραφικός κόσμος είναι για εμένα ασπρόμαυρος. Με ενδιαφέρει η ένταση του φωτός και η πυκνότητα της σκιάς. Με συγκινεί το απέραντο μπλε που βρίσκω στα μεγάλα βάθη και το κόκκινο μου αρέσει να συνοδεύει τις εικόνες των ανθρώπων, γιατί μοιάζει με αναφορά στην εσωτερική ένταση που κρύβουμε μέσα μας.
-Δεν ένιωσες ποτέ φόβο κάτω από το νερό;
Έχω νιώσει φόβο όταν απέχω από τη στεριά και ο καιρός αλλάζει απότομα και καμιά φορά όταν το σκοτάδι του βυθού είναι απέραντο. Κάθε φορά όμως εξασκούμαι στο να ξεπερνώ τον φόβο μου και να ελέγχω τα συναισθήματά μου. Αυτή η διαδικασία με έχει ωφελήσει στην καθημερινότητα και στους φόβους, που βιώνω στη ζωή.
-Η έκθεση σου γίνεται σε συνεργασία με τη «Σχεδία». Τι ελπίζεις από αυτή τη σύμπραξη που ξεκίνησε από μια κουβέντα;
Με τους ανθρώπους της «Σχεδίας» έχουμε δεθεί σε ψυχικό επίπεδο και συζητάμε να μεταφέρουμε την έκθεσή μας και σε άλλες πόλεις και νησιά.
-Από τη δραματική σχολή του Γιώργου Κιμούλη στο Focus και μετά στον Πλάτωνα Ριβέλλη, είναι μία ωραία, μεγάλη βόλτα. Αν σου ζητούσα να δώσεις έναν τίτλο για κάθε έναν από αυτούς τους τρεις σταθμούς σου, τι θα έλεγες;
Η δραματική σχολή του Γιώργου Κιμούλη και οι άνθρωποι που δίδασκαν σε αυτήν διαμόρφωσαν τον τρόπο, που βλέπω την τέχνη. Έμαθα να αναζητώ όσα κρύβονται πίσω από τις λέξεις και να λειτουργώ ενώνοντας τον νού, το σώμα και το συναίσθημα. Η φράση «η ζωή να μιμείται την τέχνη» του αγαπημένου μου δάσκαλου Γιώργου Κιμούλη αντικατοπτρίζει αυτά τα χρόνια που ήμουν κοντά του. Στη σχολή Focus παρακολούθησα μαθήματα εξ′ αποστάσεως καθότι έγινα μητέρα σε νεαρή ηλικία. Αυτό που μου έμεινε σαν αίσθηση από τη σχολή είναι ο ανοιχτός τρόπος σκέψης και προσέγγισης στη φωτογραφία που μετέδιδε ο ιδιοκτήτης της σχολής Τάκης Ζερδεβάς. Μια λέξη που συνοψίζει αυτόν τον σταθμό είναι η «ανταλλαγή».
“Επίσης εργάζομαι φωτογραφικά πάνω στην ιστορία της οικογένειας του πατέρα μου που χάθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Birkenau.”
Με τον Πλάτωνα Ριβέλλη πέρασα αρκετά χρόνια παρακολουθώντας τα μαθήματά του τόσο στην Αθήνα, όσο και στην Σύρο. Έμαθα πολλά κοντά του τόσο για την φωτογραφία, όσο και για τον κινηματογράφο. Το μεγαλύτερο ώφελος της επαφής μου με τον κ. Ριβέλλη είναι να διαχωρίζω χωρίς φόβο το ωφέλιμο από το ανούσιο. Η λέξη «punctum» (Camera Lucida - Rolan Barthes) εκφράζει τα χρόνια που πέρασα κοντά του. Η λέξη μιλάει για ένα βέλος που έρχεται να τρυπήσει τον θεατή. Αναφέρεται στη συναισθηματική επίπτωση και επιρροή που έχει μια φωτογραφία, η οποία θεμελιώνει τη σχέση με την εικόνα.
-Ποιό είναι το πιο εύστοχο σχόλιο που έχουν κάνει για τις φωτογραφίες σου;
Πρόσφατα μια γυναίκα μου περιέγραψε τα συναισθήματα που βίωσε όταν το σώμα της παρέλυσε από ένα ατύχημα και μου ομολόγησε ότι μια φωτογραφία μου τις θύμιζε εκείνον τον καιρό που ζούσε στην ακινησία.
-Μετά την έκθεση με τη «Σχεδία», τι ετοιμάζεις; Ποιό το επόμενο σου project;
Σίγουρα θα συνεχίσω να φωτογραφίζω τον κόσμο του βυθού και τους ανθρώπους κάτω από την επιφάνεια. Είναι ο τρόπος να έρχομαι σε επαφή με το βαθύτερο κομμάτι των ανθρώπων. Επίσης εργάζομαι φωτογραφικά πάνω στην ιστορία της οικογένειας του πατέρα μου που χάθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Birkenau. Πρόκειται για ένα φωτογραφικό αφιέρωμα που θα πάρει χρόνια να ολοκληρωθεί και που έχει σαν στόχο την κάθαρση, την συγχώρεση και την αγάπη.
Info
BOOZE COOPERATIVA - BaseGALLERY & OVERVIEW-Ikon
Διάρκεια εως 17 Φεβρουαρίου 2019
Ώρες λειτουργίας
11:00 - 21:00 (Καθηµερινά)
Είσοδος ελεύθερη
Booze: Κολοκοτρώνη 57, Αθήνα.
Την έκθεση συνοδεύουν κείµενα µε µαρτυρίες των πωλητών της «ΣΧΕΔΙΑΣ», ενώ όλα τα έσοδα θα διατεθούν στη Σχεδία.