Το εθνικό ινστιτούτο Υγείας του Βελγίου (Sciensano) διερευνά τις πιθανές επιπτώσεις στην υγεία μετά τον εντοπισμό νανο-σωματιδίων σε μάσκες προσώπου. Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες της Huffpost, την σχετική μελέτη (TiO2-Masks) έλαβε ήδη η αρμόδια Επίτροπος Υγείας Στέλλα Κυριακίδου.
Το διοξείδιο του τιτανίου χρησιμοποιείται μεταξύ άλλων για να δώσει λευκό χρωματισμό στις υφαντικές ίνες, για να τις κάνει ”ματ” ή για να τις προστατεύσει από τις ακτίνες UV και τον αποχρωματισμό, μεταξύ άλλων. Τα σωματίδια διοξειδίου του τιτανίου ταξινομούνται ως πιθανώς καρκινογόνα για τον άνθρωπο, όταν εισπνέονται.
Μάσκες μίας χρήσης ή/και επαναχρησιμοποιούμενες
Έρευνα σε δείγμα μασκών στη βελγική αγορά, αναφέρει στην έκθεσή της η Sciensano, δείχνει ότι η ουσία χρησιμοποιείται ευρέως (και) στην παραγωγή μασκών προσώπου. Πρόκειται για μάσκες προσώπου που είναι διαθέσιμες στο γενικό πληθυσμό, συνήθως μάσκες μιας χρήσης, αλλά και επαναχρησιμοποιούμενες.
«Οι ποσότητες διοξειδίου του τιτανίου ποικίλουν πολύ», σημειώνεται. «Από λίγα μικρογραμμάρια έως 0,15 γραμμάρια διοξειδίου του τιτανίου ανά μάσκα. Τα νανο-σωματίδια βρίσκονται τόσο στην επιφάνεια, όσο και στον πυρήνα των υφαντικών ινών. Σε αντίθεση με τα σωματίδια που βρίσκονται μέσα στις ίνες, τα σωματίδια στην επιφάνεια των ινών θα μπορούσαν ενδεχομένως να απελευθερωθούν. Δεν υπάρχουν ακόμη αξιόπιστες μέθοδοι για τη μέτρηση της απελευθέρωσης αυτών των σωματιδίων και για τον προσδιορισμό της πραγματικής έκθεσης χρηστών μάσκας στα απελευθερωμένα σωματίδια από τις μάσκες προσώπου».
Η Sciensano έχει προσεγγίσει μαθηματικά την απελευθέρωση αυτών των σωματιδίων και τον πιθανό κίνδυνο για την υγεία του χρήστη, με βάση ένα σενάριο όπου η μάσκα προσώπου φοριέται εντατικά. Ωστόσο, αρμόδιοι επιστήμονες που παρέλαβαν από μέρους της Κομισιόν τη μελέτη του βελγικού οργανισμού υπογραμμίζουν ότι δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να ερμηνευθεί αυτή ως αποτρεπτικός παράγων για τη χρήση μάσκας εν μέσω πανδημίας, τονίζοντας χαρακτηριστικά:
1. Δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι τα νανοσωματίδια (TiO2) απελευθερώνονται ουσιαστικά από το ύφασμα και εισπνέονται από τους χρήστες μάσκας.
2. Δεν υπάρχει ένδειξη εάν η μελέτη που διεξήχθη επικεντρώνεται σε ιατρικές μάσκες με σήμανση CE (δηλαδή μάσκες που παράγονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση). Σημειώνεται ότι το νομικό πλαίσιο της ΕΕ για την κλινική αξιολόγηση των ιατροτεχνολογικών προϊόντων (MDD) περιλαμβάνει αυστηρά πρότυπα βιοασφάλειας και διαδικασίες αξιολόγησης κινδύνου για την υγεία.
3. Τα οφέλη από τη χρήση μάσκας προσώπου κατά τη φετινή χειμερινή περίοδο (σε εσωτερικούς χώρους και σε πολυσύχναστα μέρη) υπερτερούν των πιθανών κινδύνων (συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει και η μελέτη της Sciensano).
Δεν αποδεικνύεται, αλλά δεν μπορεί να αποκλειστεί ο κίνδυνος
Ο ίδιος βελγικός φορέας είχε απευθύνει σχετική προειδοποίηση από τον Φεβρουάριο του 2021, κάνοντας τότε αναφορά σε μάσκες προσώπου της εταιρείας Avrox με έδρα το Λουξεμβούργο και για εντοπισμό νανο-σωματιδίων από άργυρο ή τιτάνιο.
«Αυτός ο υπολογισμός», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην έκθεση, «δείχνει ότι δεν μπορούμε να αποκλείσουμε έναν πιθανό κίνδυνο για την υγεία. Ωστόσο, πρέπει να κάνουμε ένα σχόλιο ως προς αυτό. Με βάση την έρευνά μας, προς το παρόν δεν μπορούμε ούτε να αποκλείσουμε - ούτε να αποδείξουμε ότι τα σωματίδια έξω από τις ίνες ή στην άκρη των ινών μπορούν πράγματι να απελευθερωθούν και έτσι να εισπνευστούν. Επιπλέον, δεν υπάρχει σχεδόν καμία επιστημονική έρευνα για την απελευθέρωση διοξειδίου του τιτανίου από τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα. Λόγω των πολλών αβεβαιοτήτων, είναι επομένως επί του παρόντος αδύνατο να υπολογιστεί ο πραγματικός κίνδυνος έκθεσης σε νανο-σωματίδια διοξειδίου του τιτανίου. Ωστόσο, για ορισμένες μάσκες προσώπου η ποσότητα του διοξειδίου του τιτανίου που βρέθηκε είναι τόσο υψηλή που δεν μπορούμε να αποκλείσουμε έναν πιθανό κίνδυνο για την υγεία».
Η έρευνα της Sciensano καταλήγει στο συμπέρασμα, ότι το εάν και σε ποιο βαθμό αυτά τα σωματίδια μπορούν να απελευθερωθούν αποτελεσματικά από τις μάσκες προσώπου πρέπει να διερευνηθεί περαιτέρω. Παράλληλα, οι συντάκτες εισηγούνται στην Κομισιόν να προχωρήσει σε έκδοση οδηγίας για την αποφυγή χρήσης διοξειδίου του τιτανίου στην κατασκευή μασκών προσώπου, ως προληπτικό μέτρο. Παράλληλα σημειώνεται ότι, στην επόμενη φάση, η επιστημονική έρευνα θα επικεντρωθεί στην ανάπτυξη μιας μεθόδου μέτρησης της πραγματικής έκθεσης σε απελευθερωμένα σωματίδια.