Ο επικεφαλής απεσταλμένος του Βλαντιμίρ Πούτιν για την Ουκρανία ενημέρωσε στον ρώσο πρόεδρο κατά την έναρξη του πολέμου ότι είχε συνάψει μια προσωρινή συμφωνία με το Κίεβο που θα ικανοποιούσε το αίτημα το Κρεμλίνου να μείνει η χώρα εκτός ΝΑΤΟ. Ο Πούτιν όμως την απέρριψε και συνέχισε τη στρατιωτική του εκστρατεία, σύμφωνα με τρία πρόσωπα κοντά στη ρωσική ηγεσία.
Ο ουκρανικής καταγωγής απεσταλμένος, Ντμίτρι Κόζακ, είπε στον Πούτιν πως πίστευε ότι η συμφωνία που είχε συνάψει ήταν ικανή να άρει την ανάγκη για τη Ρωσία να επιδιώξει μια μεγάλης κλίμακας κατοχή εδαφών της Ουκρανίας, σύμφωνα με αυτές τις πηγές. Η σύσταση του Κόζακ στον Πούτιν να υιοθετήσει τη συμφωνία αναφέρεται για πρώτη φορά από το Reuters.
Ο Πούτιν είχε δηλώσει επανειλημμένα πριν από την έναρξη του πολέμου ότι το ΝΑΤΟ επεκτεινόταν όλο και πιο κοντά στα σύνορα της Ρωσίας εντάσσοντας νέα μέλη στην Συμμαχία από την ανατολική Ευρώπη και ότι αυτή ερχόταν πλέον πιο κοντά και με την Ουκρανία. Κάτι τέτοιο, όπως έχει πει, συνιστούσε υπαρξιακή απειλή για την Ρωσία εξαναγκάζοντάς την να αντιδράσει.
Όμως, παρά το γεγονός ότι προηγουμένως υποστήριζε τις διαπραγματεύσεις, ο Πούτιν κατέστησε σαφές όταν ο Κόζακ του παρουσίασε την συμφωνία που έκλεισε, ότι οι παραχωρήσεις που διαπραγματεύτηκε δεν ήταν αρκετές εξηγώντας πως και πως οι στόχοι του ήταν πιο μαξιμαλιστικοί και αφορούσαν την προσάρτηση μέρους των ουκρανικών εδαφών, όπως αναφέρουν πηγές.
Το αποτέλεσμα; Η συμφωνία απορρίφθηκε.
Ερωτηθείς για τις αποκαλύψεις του Reuters, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ είπε: ”Όλα αυτά δεν έχουν απολύτως καμία σχέση με την πραγματικότητα. Δεν συνέβη ποτέ κάτι τέτοιο. Είναι απολύτως ανακριβείς αυτές οι πληροφορίες”.
Ο Κόζακ δεν απάντησε στα αιτήματα για κάποιο σχόλιο.
Ο Μικαϊλο Ποντόλιακ, σύμβουλος του Ουκρανού προέδρου, είπε ότι η Ρωσία χρησιμοποίησε τις διαπραγματεύσεις ως προπέτασμα καπνού για να προετοιμαστεί για την εισβολή της, αλλά δεν απάντησε σε ερωτήσεις σχετικά με την ουσία των συνομιλιών ούτε επιβεβαίωσε ότι επετεύχθη μια προκαταρκτική συμφωνία. ”Σήμερα καταλαβαίνουμε ξεκάθαρα ότι η ρωσική πλευρά δεν ενδιαφερόταν ποτέ για μια ειρηνική διευθέτηση”, είπε ο Ποντόλιακ.
Πριν η μετά την εισβολή η συμφωνία;
Δύο από τις τρεις πηγές που επικαλείται το πρακτορείο ειδήσεων, είπαν ότι η ώθηση για την οριστικοποίηση της συμφωνίας έγινε αμέσως μετά την εισβολή της 24ης Φεβρουαρίου. Μέσα σε λίγες μέρες, ο Κόζακ πίστεψε ότι είχε στα χέρια του μια συμφωνία με την Ουκρανία που ικανοποιούσε τους όρους που έθετε η Ρωσία και συνέστησε στον Πούτιν να την υπογράψει.
”Μετά τις 24 Φεβρουαρίου, στον Κόζακ δόθηκε λευκή επιταγή: του έδωσαν το πράσινο φως, εξασφάλισε τη συμφωνία. Την έφερε πίσω αλλά όλα ακυρώθηκαν. Ο Πούτιν απλά άλλαζε τους σχεδιασμούς του όσο προχωρούσε”, δήλωσε μια από τις πηγές κοντά στη ρωσική ηγεσία.
Η τρίτη πηγή - η οποία ενημερώθηκε για τα γεγονότα από άτομα που έλαβαν γνώση για τις συζητήσεις μεταξύ Κόζακ και Πούτιν - διαφοροποιήθηκε ως προς την χρονική σειρά των γεγονότων, λέγοντας πως ο Κόζακ είχε προτείνει τη συμφωνία στον Πούτιν και εκείνος την είχε απορρίψει, λίγο πριν την εισβολή.
Όλες οι πηγές ζήτησαν να διατηρήσουν την ανωνυμία προκειμένου να μοιραστούν τις ευαίσθητες αυτές πληροφορίες.
Η επίθεση της Μόσχας στην Ουκρανία είναι η μεγαλύτερη στρατιωτική εκστρατεία στην Ευρώπη από τον Β′ Παγκόσμιο Πόλεμο. Προκάλεσε σαρωτικές οικονομικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας και ένα τεράστιο κύμα στρατιωτικής υποστήριξης προς το Κίεβο από την Ουάσιγκτον και τους δυτικούς συμμάχους της.
Ακόμη και αν ο Πούτιν είχε συναινέσει στην συμφωνία που του παρουσίασε ο Κόζακ, παραμένει αβέβαιο εάν ο πόλεμος θα είχε τελειώσει.
Το Reuters δεν μπόρεσε να επαληθεύσει ανεξάρτητα ότι ο Ουκρανός πρόεδρος Βολονοντίμιρ Ζελένσκι ή ανώτεροι αξιωματούχοι της κυβέρνησής του είχε δεσμευτεί στην συμφωνία που φέρεται να είχε κλείσε ο ρώσος διαπραγματευτής.
Ποιος είναι ο Ντμίτρι Κόζακ
Ο Κόζακ, ο οποίος είναι 63 ετών, είναι πιστός συνεργάτης του Πούτιν από τότε που δούλεψαν μαζί τη δεκαετία του 1990 στο γραφείο του δημάρχου της Αγ. Πετρούπολης.
Ήταν σε θέση να διαπραγματευτεί μια ειρηνευτική συμφωνία επειδή από το 2020 ο Πούτιν του είχε αναθέσει τη διεξαγωγή συνομιλιών με Ουκρανούς ομολόγους του σχετικά με την περιοχή του Ντονμπάς της ανατολικής Ουκρανίας, η οποία ελέγχεται από αυτονομιστές που υποστηρίζονται από τη Ρωσία μετά το 2014.
Αφού ηγήθηκε της ρωσικής αντιπροσωπείας σε συνομιλίες με Ουκρανούς αξιωματούχους στο Βερολίνο στις 10 Φεβρουαρίου – με την διαμεσολάβηση Γαλλίας και Γερμανίας – ο Κόζακ είχε πει σε συνέντευξη Τύπου το ίδιο βράδυ ότι ο τελευταίος γύρος αυτών των διαπραγματεύσεων έληξε χωρίς πρόοδο.
Ο Κόζακ ήταν επίσης ένας από αυτούς που ήταν παρόντες όταν, τρεις ημέρες πριν από την εισβολή, ο Πούτιν συγκέντρωσε τους αρχηγούς του στρατού και ασφαλείας και τους βασικούς συνεργάτες του στην αίθουσα Γιεκατερίνσκι στο Κρεμλίνο για μια συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας.
Οι κάμερες της κρατικής τηλεόρασης κατέγραψαν μέρος της συνάντησης, όπου ο Πούτιν παρουσίασε σχέδια για επίσημη αναγνώριση των αυτονομιστικών οντοτήτων στην ανατολική Ουκρανία.
Μόλις οι κάμερες αποχώρησαν από το τεράστιο δωμάτιο με τους νεοκλασικούς κίονες, ο Κόζακ μίλησε κατά του ενδεχόμενου η Ρωσία να λάβει οποιαδήποτε μέτρα για να κλιμακώσει την κατάσταση με την Ουκρανία, όπως λένε οι δύο από τις τρεις πηγές που επικαλείται το Reuters.
Ένα άλλο άτομο που επίσης μίλησε στο Reuters, το οποίο βοήθησε στις συνομιλίες μετά την εισβολή, είπε ότι οι συζητήσεις κατέρρευσαν στις αρχές Μαρτίου όταν Ουκρανοί αξιωματούχοι κατάλαβαν ότι ο Πούτιν είχε αποφασίσει να προχωρήσει στην μεγάλης κλίμακας εισβολή.
Έξι μήνες μετά την έναρξη του πολέμου, ο Κόζακ παραμένει στη θέση του ως αναπληρωτής αρχηγός του επιτελείου του Κρεμλίνου. Όμως δεν χειρίζεται πλέον τον φάκελο της Ουκρανίας, σύμφωνα με έξι από τις πηγές που μίλησαν στο Reuters. ”Εξ όσων μπορώ να γνωρίζω, ο Κόζακ δεν φαίνεται πουθενά”, είπε ένας από τους που πρόσκειται στην ηγεσία των αυτονομιστών στην ανατολική Ουκρανία.