Χαμογελαστός, δραστήριος, ανοιχτά ομοφυλόφιλος και ακτιβιστής της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ και των δικαιωμάτων των γυναικών, ο Ρομπέρ Μπιεντρόν θέλει να αλλάξει ριζικά το πολιτικό σκηνικό της χώρας του, που κυβερνάται από την εθνικιστική καθολική ακροδεξιά.
«Θέλω να αλλάξω το πρόσωπο της πολιτικής. Ήρθε η ώρα για μια επιτυχημένη εναλλακτική στο PiS» (το κόμμα «Νόμος και Δικαιοσύνη» -Law and Justice, γνωστό με τα πολωνικά αρχικά του PiS), το οποίο κυβερνά με απόλυτη πλειοψηφία την Πολωνία από το 2015, κάτι που δεν έχει ξανασυμβεί από την πτώση του κομμουνισμού στη χώρα.
Ο 42χρονος Μπιεντρόν, ο οποίος βρέθηκε στο προσκήνιο ως ανεξάρτητος πολιτικός, φαίνεται ο άνθρωπος που αυτή τη στιγμή είναι ικανός να πάει κόντρα στον λαϊκισμό και τον συντηρητισμό του εθνικιστικού, δεξιού PiS και του πρωθυπουργού Ματέους Μοραβιέτσκι. «Γνωρίζω ότι είστε απογοητευμένοι από την αδυναμία της αντιπολίτευσης και θυμωμένοι με την κυβέρνηση», έλεγε τον Φεβρουάριο σε βίντεό του που ανέβασε στο Facebook ανακοινώνοντας ταυτόχρονα την ίδρυση του δικού του προοδευτικού κοινωνικού-πολιτικού κινήματος, της ”Άνοιξης” (Wiosna στα πολωνικά), που όπως και ο ιδρυτής του, είναι ανοιχτά φιλελεύθερο.
Η κίνηση του δημοφιλούς πρώην δημάρχου της πόλης Σλουπσκ, στη βόρεια Πολωνία, πραγματοποιήθηκε την ώρα που η Πολωνία προετοιμάζεται για δύο εκλογές στο εγγύς μέλλον. Η πρώτη δοκιμασία για την «Άνοιξη» θα είναι οι ευρωεκλογές του Μαΐου. Μάλιστα, σε πρόσφατες δημοσκοπήσεις, ο πρώην δήμαρχος εμφανίζεται ως ένας από τους πιο δημοφιλείς υποψηφίους για την επόμενη προεδρική θητεία. Με βλέψη τις εκλογές του 2020, αποσύρθηκε από την τοπική αυτοδιοίκηση και ξεκίνησε την προεκλογική του εκστρατεία, ταξιδεύοντας σε 40 πόλεις της Πολωνίας μέχρι το τέλος του χρόνου και συζητώντας για το πολιτικό μέλλον της χώρας.
Ο Μπιεντρόν είναι εδώ και χρόνια ο πρώτος και μοναδικός ανοιχτά ομοφυλόφιλος πολιτικός της Πολωνίας. Βρίσκεται σε σχέση με τον δικηγόρο Κριστόφ Σμιστσέκ εδώ και 16 χρόνια. Έχει μακρά ακτιβιστική θητεία στο KPH, έναν από τους μεγαλύτερους ΛΟΑΤΚΙ οργανισμούς στην Πολωνία -σε μια από τις πιο συντηρητικές χώρες της Ευρώπης αναφορικά με τα LGBT δικαιώματα, όπου δεν έχει κατοχυρωθεί συνταγματικά το σύμφωνο συμβίωσης ανάμεσα στα ομόφυλα ζευγάρια, ούτε βέβαια ο πολιτικός γάμος.
Ο Μπιεντρόν έχει ρεύμα. Ακόμη και πριν από την ίδρυση του κινήματός του συγκέντρωνε 9% στην πρόθεση ψήφου σε σχέση με το 37% του κυβερνώντος PiS και 25% του κυριότερου κόμματος της αντιπολίτευσης, της Πλατφόρμας των Πολιτών. «Είναι ένας άνθρωπος της Αριστεράς», λέει ο πολιτικός αναλυτής Γιάροσλαβ Κούιζ. «Είναι χαρισματικός, διαθέτει γοητεία. Και φαίνεται ότι αντιπροσωπεύει τις μελλοντικές γενιές».
Η ατζέντα Μπιεντρόν
Ο Μπιεντρόν είναι άθεος και τάσσεται υπέρ του πλήρους διαχωρισμού κράτους-Εκκλησίας, της κατάργησης των φορολογικών προνομίων για τον κλήρο και την αντικατάστασης του μαθήματος των Θρησκευτικών στα δημόσια σχολεία με το μάθημα των Αγγλικών. Η Πολωνία είναι μια βαθιά Καθολική χώρα, όπου ο κλήρος εξακολουθεί να ασκεί μεγάλη επιρροή.
Το αίτημά του για πολιτιστική επανάσταση σε συνδυασμό με την σεξουαλική του ταυτότητα θα μπορούσαν να έχουν σταθεί εμπόδιο στην πορεία του, αλλά αυτό δεν συνέβη, σύμφωνα με τον Κούιζ.
«Η κοινωνία της Πολωνίας γίνεται πιο ανοιχτή», σχολιάζει ο πολιτικός αναλυτής. Το γεγονός ότι «έκανε δημόσιο coming out του προσέδωσε τον σεβασμό». Αλλά πιθανόν η πιο αμφιλεγόμενη θέση του είναι η άρνησή του να ενώσει τις δυνάμεις του με την Πλατφόρμα, το κυριότερο κεντροδεξιό κόμμα της αντιπολίτευσης. Βέβαια δεν αποκλείεται να αναγκαστεί τελικά να το πράξει αν σκοπεύει να κερδίσει εκλογές. Άλλωστε δεν έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο να προσχωρήσει σε ένα ευρύτερο μέτωπο ενόψει των βουλευτικών εκλογών του φθινοπώρου.
Ανάμεσα στις δεσμεύσεις του είναι και η μισθολογική ισότητα, η ευκολότερη πρόσβαση στην άμβλωση, η αναγνώριση του συμφώνου συμβίωσης για τα γκέι ζευγάρια καθώς και μια σειρά από γενναιόδωρα μέτρα σχετικά με τις κοινωνικές δαπάνες. Επίσης έχει δεσμευτεί «να κλείσει όλα τα ανθρακωρυχεία» μέχρι το 2035 στη χώρα του που εξαρτάται κατά πολύ από αυτή τη βιομηχανία της και όπου οι ειδικοί εκτιμούν ότι εξαιτίας της παρουσίας των ανθρακωρυχείων καταγράφονται ετησίως 50.000 πρόωροι θάνατοι.
Στόχος του Μπιεντρόν, τον οποίον πολλοί συγκρίνουν με τον φιλελεύθερο πρωθυπουργό του Καναδά Τζάστιν Τριντό λόγω της ομοιότητας στο στυλ του, είναι να εκπέμπει στο ίδιο μήκος κύματος με τους ψηφοφόρους.
Θέλει να ενώσει την βαθιά πολωμένη χώρα, η οποία ακόμη τελεί υπό το σοκ από την πρόσφατη δολοφονία του δημοφιλούς φιλελεύθερου δημάρχου του Γκντάνσκ. Η δημόσια δολοφονική επίθεση με μαχαίρι εναντίον του Πάβελ Αντάμοβιτς ήγειρε ερωτήματα σχετικά με την ρητορική του μίσους στην πολιτική ζωή της χώρας και τον ρόλο που έχουν διαδραματίσει οι πολιτικοί στην δημιουργία πολωτικού κλίματος.
«Έχουμε ανάγκη από θετική ενέργεια τώρα περισσότερο από ποτέ…πρέπει να
ικανοποιήσουμε το κληροδότημα του Πάβελ Αντάμοβιτς», λέει ο Μπιεντρόν για τον δολοφονημένο δήμαρχο, ο οποίος υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής των δικαιωμάτων των γυναικών και των ομοφυλόφιλων.
Λέει ακόμη ότι οι Πολωνοί δεν πρέπει να βρίσκονται σε πόλεμο μεταξύ τους. «Επιθυμούμε αμοιβαίο σεβασμό και διάλογο», τονίζει. «Δύο πολιτικά κόμματα προσπαθούν να μας χωρίσουν σε δύο αντίπαλα στρατόπεδα…να διαλέξουμε ανάμεσα στο PiS και το PO, αλλά εμείς δεν θέλουμε πόλεμο, θέλουμε να χτίσουμε μαζί την Πολωνία των ονείρων μας».
«Είμαι ονειροπόλος»
«Είμαι ονειροπόλος. Γεννήθηκα σε ένα πολύ παραδοσιακό, συντηρητικό τμήμα της Πολωνίας. Είμαι γκέι και δεδομένου ότι είμαι άθεος δεν ήταν εύκολο».
«Ως βουλευτής (εξελέγη το 2011) έπεσα θύμα ξυλοδαρμού τέσσερις ή πέντε φορές στον δρόμο. Τώρα όλοι μου χαμογελούν και με χαιρετούν».
Πριν από μερικά χρόνια δεν θα ήταν έτσι τα πράγματα αν εκλεγόταν τότε δήμαρχος. «Προφανώς θα με αποκαλούσαν ’παλιοα…΄ή θα με έφτυναν. Σήμερα λένε «Καλημέρα κ. Δήμαρχε και αυτό είναι μια ένδειξη αλλαγής».
Το Σλουπσκ είναι μια πόλη στη βορειοδυτική Πολωνία με περισσότερους από 90.000 κατοίκους. «Η Πολωνία δεν είναι μόνο ταγμένη σε ένα συντηρητικό, λαϊκιστικό, αυταρχικό πολιτικό κόμμα», λέει ο Μπιεντρόν, ο οποίος έχει δεχτεί μείωση μισθού, έχει μειώσει το χρέος της πόλης κατά δεκάδες χιλιάδες ζλότι, έχει ενισχύσει τις δαπάνες για την παιδεία και την κοινωνική στέγαση και κατασκευάζει ένα νέο θέατρο. Επίσης έχει βγάλει έναν κόκκινο καναπέ στον δρόμο για να συνομιλεί με τους κατοίκους της.
Οι επικριτές του
Οι επικριτές του τον κατηγορούν ότι δεν έχει ένα αληθινό πρόγραμμα και ότι βασίζεται σε τεχνάσματα δημοσίων σχέσεων. Η Ρενάτα Κιμ, δημοσιογράφος της πολωνικής έκδοσης του περιοδικού Newsweek, θεωρεί ότι πιθανόν να δυσκολευτεί να επεκτείνει σε εθνικό επίπεδο την τοπική του δημοτικότητα. «Πιστεύω ότι είναι πολύ νωρίς για έναν ανοιχτά γκέι πολιτικό να γίνει μια σημαντική προσωπικότητα στην πολιτική. Είμαστε πολύ συντηρητική κοινωνία…».
Παραδέχεται ωστόσο ότι ο Μπιεντρόν έχει συμβάλλει σε μια κάποια αλλαγή στην νοοτροπία σχετικά με την σεξουαλική ταυτότητα των ανθρώπων: «Τον είδα να μιλάει στη νεολαία σε ένα φεστιβάλ μουσικής και ήταν σαν ένας ήρωας, σαν ένας σταρ. Τον άκουγαν σαν να άκουγαν έναν προφήτη…».
(Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ, BBC, AFP)