Μετά τις κυρώσεις της Δύσης στη Ρωσία και την αποχώρηση δεκάδων πολυεθνικών από τη ρωσική αγορά, η οικονομία της χώρας δεν είναι πια η ίδια.
Κι όμως, μια πολύ μικρή ομάδα, μόλις 5 Ρώσων ολιγαρχών, έχουν καταφέρει να καρπώνονται μερίσματα πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων από τις εταιρείες τους, χωρίς να τους αγγίζει η νέα εποχή που έχει δημιουργηθεί στην «μεταπολεμική» Ρωσία.
Συμφωνα με το Bloomberg, οι πέντε δισεκατομμυριούχοι, είναι ιδιοκτήτες εταιρειών πετρελαίου, νικελίου και λιπασμάτων, που μόνο το 2022 έβαλαν στα ταμεία τους μερίσματα 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Σε μια χρονιά που πολλές ρωσικές εταιρείες, ανέστειλαν ή ακύρωσαν τις πληρωμές μερισμάτων τους λόγω των κυρώσεων ενώ περισσότερες αναγκάστηκαν ακόμη και να κλείσουν οριστικά.
Απόλυτα εξαρτημένοι από το Κρεμλίνο
Η μικρή αυτή ελίτ ωστόσο, κατάφερε όχι μόνο να επιβιώσει αλλά και να έχει κέρδη, κάνοντας μια τεράστια στροφή στην εσωτερική αγορά, επενδύοντας σε τοπικές εταιρείες που κάτω από άλλες συνθήκες δεν θα ήταν καν στα σχέδια τους.
«Οι δυτικές κυρώσεις έκλεισαν ουσιαστικά τις πόρτες στους Ρώσους δισεκατομμυριούχους ωθώντας τους να εξαρτηθούν ακόμη περισσότερο από το Κρεμλίνο. Αυτό, φυσικά, αυξάνει τον έλεγχο της Ρωσίας στον πλούτο τους καθώς ακολουθούν την οδηγία του Πούτιν για επενδύσεις στη Ρωσία ώστε ο ρωσικός πλούτος να μένει στη χώρα», δήλωσε η Liana Semchuk, αναλύτρια στη βρετανική συμβουλευτική εταιρεία Sibylline.
Ο Vagit Alekperov, ο συνιδρυτής της Lukoil PJSC, του δεύτερου μεγαλύτερου παραγωγού πετρελαίου της χώρας, έχει στραφεί στην εξαγορά έναντι πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων της Yandex, της μεγαλύτερης μηχανής αναζήτησης της Ρωσίας σηματοδοτώντας την πρώτη σημαντική επένδυση σε τομείς που δεν σχετίονται με το πετρέλαιο.
Ο δισεκατομμυριούχος Vladimir Potanin, ο πλουσιότερος άνθρωπος της Ρωσίας και ο μεγαλύτερος μέτοχος του εξορυκτικού κολοσσού MMC Norilsk Nickel PJSC αγόρασε το 35% στην TCS Group Holding Plc, πιο γνωστή ως Tinkoff Bank, μία από τις κορυφαίες εταιρείες fintech της Ρωσίας.
Αγόρασε επίσης τη Rosbank PJSC από τη Societe Generale SA μέσω της εταιρείας συμμετοχών του Interros και είναι ένας από τους πλειοδότες της Yandex μαζί με τον Alekperov.
Για τους δισεκατομμυριούχους της ενέργειας όπως ο Alekperov, ο Leonid Mikhelson και ο Gennady Timchenko, το μεγαλύτερο μερίδιο του πλούτου τους προήλθε το 2022 από την άνοδο των τιμών της ενέργειας.
Η Novatek, ο μεγαλύτερος παραγωγός υγροποιημένου φυσικού αερίου της χώρας, έδωσε στους μετόχους τα υψηλότερα μερίσματα στην ιστορία της, ενώ η Lukoil PJSC πρότεινε τη δεύτερη μεγαλύτερη πληρωμή.
Η εταιρεία παραγωγής λιπασμάτων Phosagro PJSC του δισεκατομμυριούχου Andrey Guryev έκλεισε το 2022 με κέρδη ρεκόρ, καθώς τα αυστηρότερα logistics για τους Ρώσους παραγωγούς προκάλεσαν ελλείμματα σε ορισμένες αγορές, οδηγώντας τις τιμές σε άνοδο.
Ο Potanin και ο Guryev υπόκεινται σε κυρώσεις από το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ, ενώ ο Timchenko υπόκειται σε κυρώσεις από την ΕΕ, τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο. Ο Αλεκπέροφ και ο Μίκελσον έχουν γίνει στόχος του Ηνωμένου Βασιλείου.
Καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται στο δεύτερο έτος του, η κυβέρνηση της Ρωσίας προσπαθεί να αποσπάσει περισσότερα χρήματα από τις μεγάλες εταιρείες γεγονός που μπορεί να μεταβάλλει τις μελλοντικές πληρωμές μερισμάτων τους.
Το διοικητικό συμβούλιο της Norilsk Nickel τον Απρίλιο ζήτησε να μην δωθούν μερίσματα για το 2022, επικαλούμενο αυξημένους γεωπολιτικούς κινδύνους καθώς έληξε η συμφωνία με τη δεύτερη μεγαλύτερη μέτοχο United Co Rusal International PJSC..
Κερδισμένοι όσοι έμειναν
Μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία εκατοντάδες δυτικές εταιρείες εγκατέλιψαν τη ρωσική αγορά.
Όσοι έμειναν όμως βγήκαν κερδισμένοι καθώς αύξησαν τα κέρδη τους κατά 11,36 δισ. ευρώ, σύμφωνα με έρευνα της ρωσικής εφημερίδας Novaya Gazeta Europe.
Τα μεγαλύτερα κέρδη, είχε η γαλλική εταιρεία καυσίμων Total, με 296 δισεκατομμύρια ρούβλια, διπλάσια από αυτά του 2021 ενώ εξακολουθεί να κατέχει μερίδια σε ρωσικά έργα φυσικού αερίου.
Αν και η Γαλλία, είναι από τις χώρες που έχουν στηρίξει την απομ΄’ονωση της Ρωσίας, η γαλλική εταιρεία παραμένει στη ρωσική αγορά με την αιτιολογία ότι «δεν μπορεί να βρει Ρώσο αγοραστή».
Όμως και οι αμερικανικές PepsiCo και Mondelēz, που παράγει προϊόντα όπως σοκολάτες και μπισκότα Milka, Alpen Gold και Oreo τετραπαλασίασε τα κέρδη της στη Ρωσία.
Περισσότερο από τρεις φορές αύξησε τα κέρδη της και η αυστριακή Raiffeisen Bank που έφθασαν τα 141 δισεκατομμύρια ρούβλια. Η εν λόγω τράπεζα είχε ένα οικονομικό πλεονέκτημα , αφότου οι ρωσικές τράπεζες αποσυνδέθηκαν από το διεθνές σύστημα διατραπεζικών συναλλαγών SWIFT ως απάντηση στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Στο ρωσικό τραπεζικό τομέα κέρδη κατέγραψε μόνο η Sberbank.
Από τις μεγάλες καπνοβιομηχανίες τη Ρωσία εγκατέλειψε μόνο η βρετανική Imperial Brands. Όμως οι ανταγωνιστές της Japan Tobacco και British American Tobacco που έμειναν αύξησαν τα κέρδη τους κατά 43 δισεκατομμύρια ρούβλια, και κατά 14 δισεκατομμύρια ρούβλια αντίστοιχα.