Καθώς η προθεσμία για την υποβολή των επικαιροποιημένων στόχων μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα παρήλθε τη Δευτέρα (10/2), η συντριπτική πλειψηφία των κρατών - συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων οικονομιών όπως η Κίνα, η Ινδία και η ΕΕ, που δέχονται πιέσεις να επιδείξουν ηγετική ικανότητα μετά την υποχώρηση των ΗΠΑ όσον αφορά την κλιματική αλλαγή, δεν τήρησαν την καταληκτική ημερομηνία, γεγονός που αντικατοπτρίζει τις συνεχιζόμενες δυσκολίες της διεθνούς συνεργασίας.
Μόλις 10 από τις σχεδόν 200 χώρες που υποχρεούνται βάσει της Συμφωνίας του Παρισιού να υποβάλουν νέα σχέδια για το κλίμα έως τις 10 Φεβρουαρίου το έκαναν εγκαίρως, σύμφωνα με τη βάση δεδομένων του ΟΗΕ που παρακολουθεί τις υποβολές.
Οι παγκόσμιες εκπομπές αυξάνονται, αλλά πρέπει να μειωθούν σχεδόν στο μισό μέχρι το τέλος της δεκαετίας για να περιοριστεί η υπερθέρμανση του πλανήτη στα ασφαλέστερα επίπεδα που συμφωνήθηκαν στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού.
Ωστόσο, μόνο μια.. χούφτα μεγάλων ρυπαντών παρέδωσε εγκαίρως αναβαθμισμένους στόχους, με την Κίνα, την Ινδία και την Ευρωπαϊκή Ένωση να είναι τα πιο τρανταχτά ονόματα σε έναν μακρύ κατάλογο απουσιών.
Οι περισσότερες οικονομίες της G20 λάμπουν δια της απουσίας τους, με μόνες εξαιρέσεις τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Βρετανία και τη Βραζιλία -η οποία φιλοξενεί τη φετινή σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα-.
Η υπόσχεση των ΗΠΑ είναι σε μεγάλο βαθμό συμβολική, καθώς δόθηκε από τον Τζο Μπάιντεν πριν ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ διατάξει την Ουάσινγκτον να αποχωρήσει από τη συμφωνία του Παρισιού.
Δεν υπάρχει κάποια ποινή για την εκπρόθεσμη υποβολή στόχων, που επισήμως ονομάζονται εθνικά καθορισμένες συνεισφορές (NDC).
Δεν είναι νομικά δεσμευτικές, αλλά λειτουργούν ως μέτρο λογοδοσίας για να διασφαλιστεί ότι οι χώρες λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους την κλιματική αλλαγή και συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων του Παρισιού.
Η υποτονική ανταπόκριση εντείνει τους φόβους για πιθανή οπισθοχώρηση στη δράση για το κλίμα, καθώς οι ηγέτες αντιμετωπίζουν την επιστροφή του Τραμπ και άλλες εγχώριες προκλήσεις, από τον προϋπολογισμό και τις κρίσεις ασφαλείας έως την εκλογική πίεση.
Η Ebony Holland από το Διεθνές Ινστιτούτο για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη δήλωσε ότι η υποχώρηση των ΗΠΑ ήταν «σαφώς μια οπισθοδρόμηση», αλλά υπήρχαν πολλοί άλλοι λόγοι για τη χλιαρή συμμετοχή.
«Είναι σαφές ότι υπάρχουν κάποιες ευρείες γεωπολιτικές αλλαγές σε εξέλιξη που αποδεικνύονται πρόκληση όσον αφορά τη διεθνή συνεργασία, ιδίως σε μεγάλα ζητήματα όπως η κλιματική αλλαγή», δήλωσε η Holland, επικεφαλής πολιτικής στο think tank που εδρεύει στο Λονδίνο.
Η ΕΕ, ιστορικά πρωτοπόρος στην πολιτική για το κλίμα, έχει καθυστερήσει λόγω εκλογών και εσωτερικών διαδικασιών και προετοιμάζεται για νέες κάλπες στη Γερμανία και την Πολωνία.
Εκπρόσωπος της ΕΕ δήλωσε ότι ένας συλλογικός στόχος για το μπλοκ των 27 χωρών θα παρουσιαστεί «αρκετά πριν» από τη διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα COP30 τον Νοέμβριο.
«Θα συνεχίσουμε να αποτελούμε ηγετική φωνή για τη διεθνή δράση για το κλίμα», δήλωσε η ίδια.
Σε ευρύτερη κλίμακα, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει σημειώσει μικτή πρόοδο όσον αφορά τους κλιματικούς της στόχους.
Μέχρι το 2023, το μπλοκ είχε μειώσει τις εκπομπές του κατά 37% σε σχέση με τα επίπεδα του 1990.
Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προειδοποιήσει ότι με βάση τις υφιστάμενες πολιτικές, η ΕΕ βρίσκεται σε καλό δρόμο για να επιτύχει μείωση μόνο κατά 51% έως το 2030 - υπολείπεται δηλαδή του νομικά δεσμευτικού στόχου της για 55%.
Τομείς όπως η γεωργία, η θέρμανση και οι οδικές μεταφορές έχουν αποδειχθεί σημαντικά εμπόδια στην επίτευξη αυτού του στόχου.
Οι αναλυτές λένε ότι η Κίνα - τόσο ο μεγαλύτερος ρυπαίνων στον κόσμο όσο και ο μεγαλύτερος επενδυτής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας - αναμενόταν επίσης να δημοσιεύσει το πολυαναμενόμενο NDC της στο δεύτερο εξάμηνο του 2025.
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ο Ισημερινός, η Αγία Λουκία, η Νέα Ζηλανδία, η Ανδόρα, η Ελβετία και η Ουρουγουάη συμπλήρωσαν τον κατάλογο των χωρών που τήρησαν την προθεσμία της Δευτέρας.
Ο Evans Njewa, διπλωμάτης από το Μαλάουι και πρόεδρος της ομάδας των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών, δήλωσε ότι πολλά φτωχότερα έθνη δεν διαθέτουν τους οικονομικούς πόρους και την τεχνική εμπειρογνωμοσύνη για να καταρτίσουν τέτοιες πολύπλοκες πολιτικές σε επίπεδο οικονομίας.
«Οι μεγάλοι παραγωγοί ρύπων, των οποίων η ιστορική και συνεχιζόμενη ρύπανση έχει οδηγήσει στην κλιματική κρίση, πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη και να δώσουν το παράδειγμα», δήλωσε στο AFP.
Οι χώρες καθυστερούν σταθερά να υποβάλουν περιοδικές επικαιροποιήσεις των NDC τους από την υπογραφή της συμφωνίας του Παρισιού το 2015.
Την περασμένη εβδομάδα, ο Ο επικεφαλής του ΟΗΕ για το κλίμα Simon Stiell ζήτησε από τις χώρες να υποβάλουν «πρώτης τάξεως» υποβολές έως τον Σεπτέμβριο, ώστε να μπορέσουν να αξιολογηθούν κατάλληλα πριν από τη σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα στο Μπέλεμ.
«Η επιδεινούμενη κλιματική κρίση δεν θα περιμένει ούτε θα αναστείλει τον καταστροφικό της αντίκτυπο, καθώς τα κράτη καθυστερούν τα σχέδια δράσης τους», δήλωσε η Τρέισι Κάρτι από τη Greenpeace.
Πηγή: RFI